Dân khổ vì dự án treo

Những căn nhà cũ nát không được sửa chữa, xây mới; những con đường lầy lội giữa khu dân cư… Đây là thực trạng cuộc sống của hơn 100 hộ dân xã Thống Nhất (TP Hạ Long) hơn chục năm nay trong vùng quy hoạch mỏ đất sét của Công ty CP Viglacera Hạ Long. 

Dự án khai thác sét làm vật liệu xây dựng sản xuất gạch tại thôn Xích Thổ (xã Thống Nhất, TP Hạ Long) được UBND tỉnh ra quyết định phê duyệt ranh giới quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 từ năm 2012 cho Công ty CP Viglacera Hạ Long.

Ban đầu, Dự án được quy hoạch với tổng diện tích 108ha, triển khai trong 5 giai đoạn, mỗi giai đoạn 6 năm, thời hạn cấp phép 30 năm. Đến ngày 13/8/2013, UBND tỉnh cấp giấy phép số 2032/GP-UBND cho phép Công ty CP Viglacera Hạ Long khai thác khoáng sản, diện tích khai thác thu hẹp còn 94,5ha với trữ lượng 12,3 triệu m³, công suất khai thác 320.000m³/năm, thời gian khai thác 30 năm. Tổng số vốn đầu tư dự án 600 tỷ đồng, bao gồm cả triển khai dự án tái định cư cho các hộ dân.

Giai đoạn 1 của dự án được triển khai trên diện tích khoảng 20ha ở khu vực Tây Bắc của dự án. Trong đó, có khoảng 20.000m² đất ở, phải di dời gần 60 hộ dân. Theo kế hoạch, việc đền bù GPMB được triển khai từ tháng 5/2014. Doanh nghiệp cam kết tạo việc làm cho những người trong độ tuổi lao động vào làm việc trong các nhà máy của công ty; vận chuyển toàn bộ đất màu bề mặt trên diện tích đất nông nghiệp đang canh tác về khu canh tác mới do địa phương bố trí... Tuy nhiên, đến nay mới thực hiện trích thửa, GPMB theo kiểu "xôi đỗ" (thỏa thuận được hộ nào thì GPMB đến đó); dẫn đến nhà ở của các hộ dân không thể xây mới, sửa chữa, làm đường giao thông nông thôn, người dân rất bức xúc.

Do nằm trong quy hoạch dự án, nên nhiều năm nay một số đoạn đường hỏng không được nâng cấp hay làm mới khiến việc đi lại của người dân gặp nhiều khó khăn. Chị Hà Thị Thới (thôn Xích Thổ, xã Thống Nhất) cho biết: Dự án khai thác mỏ sét ở thôn Xích Thổ đã có từ lâu nhưng không biết bao giờ mới được triển khai. Một số tuyến đường giao thông nông thôn không thực hiện được do nằm trong vùng quy hoạch, trong khi xã đang xây dựng nông thôn mới, hoàn thiện các chỉ tiêu, tiêu chí để nâng cấp trở thành phường. Sửa chữa, xây mới nhà ở, chia tách thửa cũng không thể thực hiện. Người dân đề nghị có thể chuyển đổi dự án khai thác sét này sang dự án khác hoặc có phương án giải quyết dứt điểm những tồn tại để người dân bớt khổ.

Đến thời điểm này Công ty CP Viglacera Hạ Long vẫn chưa hoàn thiện những công trình thiết yếu tại khu vực dự kiến bố trí tái định cư cho các hộ nằm ở khu vực Trới - Vũ Oai, nên việc di dời các hộ dân ở thôn Xích Thổ đến đây khó có thể thực hiện được ngay. Điều này đồng nghĩa với việc các hộ dân vẫn phải sống trong hoàn cảnh như hiện nay không biết đến bao giờ.

Ông Phạm Văn Luyến, Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND xã Thống Nhất, cho biết: Mỏ sét được quy hoạch đến nay 18 năm. Thời gian đầu doanh nghiệp rất tích cực trong công tác giải phóng GPMB. Tuy nhiên, là doanh nghiệp tự thoả thuận, chủ yếu GPMB ở phần đất nông nghiệp, chưa giải quyết các vấn đề về nhà ở, di dời hộ dân ra khỏi vùng quy hoạch. Trong quá trình thực hiện khai thác sét (giai đoạn 1) do doanh nghiệp chưa bố trí được tuyến đường chuyên dụng, mà đi chung đường giao thông nông thôn do các hộ dân đóng góp. Người dân không đồng ý cho doanh nghiệp khai thác theo cách như vậy. Chúng tôi mong các cơ quan có thẩm quyền xem xét có thể hủy bỏ quy hoạch hoặc thu hẹp ranh giới dự án để người dân được thực hiện các quyền đảm bảo sinh sống ổn định.