Đâu là nguyên nhân những bất cập an toàn giao thông mùa dịch COVID-19?

Mặc dù số vụ tai nạn giao thông (TNGT) những tháng đầu năm đã giảm nhiều so với cùng kỳ năm ngoái, thế nhưng đại diện Ủy ban an toàn giao thông Quốc gia (ATGTQG ) thừa nhận, vẫn còn nhiều nổi cộm phát sinh trong điều kiện dịch bệnh COVID-19. Nếu các địa phương lơ là, tình hình ATGT có thế diễn biến phức tạp…

Nhiều vụ chống người thi hành công vụ với tính chất, mức độ nghiêm trọng

Thống kê từ Ủy ban ATGTQG mới đây cho thấy, trong 7 tháng đầu năm 2021, toàn quốc xảy ra 7.137 vụ TNGT, làm chết 3.635 người và bị thương 4.984 người. So với cùng kỳ năm 2020, giảm 590 vụ (11%), 156 người chết (4%) và 866 người bị thương (15%).

Thế nhưng, có một điều khiến lãnh đạo UBATGT lo lắng là tình trạng chống người thi hành công vụ diễn biến phức tạp với tính chất, mức độ ngày càng nghiêm trọng. Các đối tượng vi phạm hết sức manh động, liều lĩnh và coi thường pháp luật. Điển hình, vụ việc xảy ra vào tháng 3 tại Vĩnh Phúc, một thanh niên điều khiển xe gắn máy không chấp hành hiệu lệnh dừng xe và đâm xe vào lực lượng CSGT, khiến 1 chiến sỹ CSGT bị thương nặng.

Cùng thời điểm này, tại thành phố Tân An, Long An, một lái xe ô tô đã cầm dao cố thủ, chống đối lực lượng CSGT. Tiếp đó vào ngày 16/6, tại Bình Dương, một ôtô 7 chỗ không chấp hành hiệu lệnh biển báo nên ra hiệu lệnh dừng xe, tài xế tăng ga bỏ chạy và chèn ép xe môtô đặc chủng khiến 1 cán bộ CSGT ngã xuống đường chấn thương chân. Đến ngày 1/7, tại Đà Nẵng, một tài xế xe tải không chấp hành hiệu lệnh của lực lượng CSGT, bỏ chạy và đâm vào xe đặc chủng khiến 1 chiến sỹ CSGT bị thương. Đau lòng hơn nữa là vào đầu tháng 8, tại TP Hồ Chí Minh, một chiến sĩ công an đã tử vong khi truy đuổi người vi phạm Chỉ thị 16…

Cùng với hành vi chống đối kể trên thì hành vi uống rượu bia rồi điều khiển phương tiện vẫn tiếp tục là thách thức. Số vụ vi phạm quy định về nồng độ cồn vẫn ở mức cao với 123.160 trường hợp vi phạm bị phát hiện (chiếm 7,38% tổng số vi phạm). Điều này cho thấy các chương trình kiểm soát nồng độ cồn đang được thực hiện rất tốt và phát huy tác dụng, tuy nhiên ý thức và hành vi của một bộ phận người dân và sự yếu kém của hệ thống vận tải công cộng tại các địa phương tiếp tục là thách thức lớn trong kiểm soát nồng độ cồn với người điều khiển phương tiện. “Ngoài ra, do lưu lượng giao thông giảm, đường vắng nên tái diễn tình trạng đua xe trái phép và vi phạm về tốc độ ở mức nghiêm trọng hơn”, báo cáo từ Ủy ban cho hay.

Nguyên nhân cơ bản của những tồn tại nêu trên được cho là do nhiều địa phương chuẩn bị phương án ứng phó COVID-19, áp dụng một cách đột ngột; các giải pháp, hướng dẫn trong vận tải và kiểm soát dịch bệnh COVID-19 chưa thống nhất và chưa đầy đủ dẫn tới ùn tắc giao thông tại các điểm kiểm soát cửa ngõ ra vào một số địa phương. Dịch bệnh COVID-19 và các giải pháp kiểm soát dịch bệnh COVID-19 dẫn tới giảm lưu lượng giao thông trên đường, dẫn tới hành vi vi phạm tốc độ và phát sinh đua xe trái phép.

Đồng thời, cấp uỷ, chính quyền và lực lượng chức năng ở một số địa phương còn nhận thức chưa đúng, thiếu quyết liệt trong chỉ đạo và thực hiện kiểm soát tải trọng phương tiện trên đường bộ. Cuối cùng là hành lang pháp lý để ứng phó xử lý với các hành vi chống người thi hành công vụ trong bảo đảm TTATGT mặc dù đã có nhưng chưa đủ nhanh và chưa đủ mạnh để xử lý hiệu quả hành vi này.

Lập chốt kiểm soát trên đường cần theo đúng phân cấp quản lý

Nhìn nhận vấn đề ATGT những tháng đầu năm, bà Phan Thị Thu Hiền, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho rằng, hiện công tác phòng, chống dịch COVID-19 được đặt lên hàng đầu và sẽ là cuộc chiến lâu dài. Đây đang là giai đoạn thực hiện nhiệm vụ kép, vừa chống dịch vừa đảm bảo TTATGT. Để đảm bảo lưu thông hàng hóa, Bộ GTVT, Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã chỉ đạo các Sở GTVT triển khai phân luồng các tuyến giao thông, tạo các “luồng xanh” vận tải. Tuy nhiên, bên cạnh việc doanh nghiệp, lái xe cố tình vi phạm quy định về phòng, chống dịch và lợi dụng “luồng xanh” để lưu thông, còn có tình trạng các địa phương đang yêu cầu kiểm soát y tế khác nhau, gây ra ùn tắc.

Tương tự, ông Khuất Việt Hùng- Phó Chủ tịch Ủy ban ATGTQG cho hay, các địa phương cần quán triệt chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về kiểm soát vận tải hàng hóa để không ùn tắc giao thông, cũng như việc tổ chức lập chốt kiểm soát trên đường cần theo đúng phân cấp quản lý. Những hàng hóa không bị cấm đều được vận chuyển ở cả vùng có dịch và không có dịch. Tất cả người trên xe, phương tiện vận chuyển có xét nghiệm âm tính với COVID-19. Tại các chốt kiểm soát dịch không kiểm tra đối với xe có dán mã vạch QR mà dùng điện thoại quét mã vạch để nhận diện, giám sát. Nếu phát hiện xe không có trong danh sách mới báo cho lực lượng để xử lý.

Ở một số địa phương chưa áp dụng giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15, Chỉ thị 16 để phòng chống dịch COVID-19 nhưng cũng đã lập chốt trên đường để kiểm soát dịch. Nếu lập chốt trên quốc lộ, địa phương nhất định phải thống nhất với Tổng cục Đường bộ Việt Nam và Bộ GTVT, tránh việc lập chốt trên một mặt đường hẹp, dẫn đến tranh nhau khai báo, xét nghiệm y tế tại chốt. Trên các tuyến quốc lộ mà phương tiện chỉ lưu thông dọc qua, cũng cần tổ chức theo phương án thống nhất, không để xe phải quay đầu…

Ngoài ra, Ủy ban ATGTQG cũng đề nghị các tỉnh, thành phố đang thực hiện giãn cách theo Chỉ thị số 16/CT-TTg tuyệt đối không để người dân tự ý di chuyển khỏi tỉnh, thành phố. Đối với trường hợp các tỉnh, thành phố đứng ra tổ chức đón người dân về quê (nếu được phép của cấp có thẩm quyền) thì cần có phương án tổ chức, lộ trình di chuyển cụ thể, đồng thời phối hợp với các tỉnh, thành phố mà đoàn đi qua (nếu đi bằng đường bộ) bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, an toàn tính mạng người dân và thực hiện nghiêm quy định phòng chống dịch COVID-19 của Chính phủ.

Chủ động xây dựng phương án đảm bảo trật tự, an toàn giao thông, không để bị động, gây ùn tắc và mất an toàn giao thông khi người dân tiếp tục di chuyển về địa phương. Bên cạnh đó phải công bố đường dây nóng về trật tự, an toàn giao thông trên trang Cổng Thông tin điện tử của Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố để người dân dễ dàng tra cứu.