Đề xuất giải pháp tổng thể hạn chế rút BHXH một lần

Ủy ban Xã hội của Quốc hội vừa có công văn gửi Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) đề nghị nghiên cứu sửa luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) theo hướng hạn chế và sớm chấm dứt tình trạng rút BHXH một lần khi còn tuổi lao động.

Ủy ban Xã hội của Quốc hội đề nghị Bộ LĐTBXH bổ sung, giải trình một số nội dung dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi. Trong đó, đáng chú ý cơ quan soạn thảo cần đánh giá kỹ nguyên nhân nhân rút hưởng BHXH một lần, trong đó có việc lao động chưa tin tưởng sự bảo toàn, phát triển bền vững của Quỹ Bảo hiểm xã hội.

Trước đây, Điều 60 Luật BHXH 2014 quy định theo hướng lao động không được hưởng BHXH một lần sau nghỉ việc mà phải đợi đến tuổi nghỉ hưu. Trong thời gian này, lao động được hưởng trợ cấp thất nghiệp, tư vấn việc làm và cộng dồn số năm đóng nếu tiếp tục tham gia. Quy định được coi các chuyên gia về lao động của cả quốc tế và Việt Nam đánh giá là một trong những giải pháp mạnh để giữ lao động ở lại với lưới an sinh này. Tuy nhiên, sau đó nhiều công nhân phía Nam phản ứng, ngừng việc tập thể để phản đối.

Chính phủ sau đó kiến nghị Quốc hội xây dựng Nghị quyết 93 sửa đổi quy định theo hướng để người lao động tự chọn hưởng BHXH một lần hoặc bảo lưu để đóng tiếp nếu có điều kiện.

Trước đó, Bộ Tư pháp tổ chức phiên họp thẩm định dự án Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi. Đại diện Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, quy định về hưởng BHXH một lần theo Luật BHXH 2014 làm phát sinh một số hệ lụy, ảnh hưởng đến mục tiêu đảm bảo an sinh bền vững cho người dân, vì vậy nhất trí với việc sửa đổi theo Phương án 2 của Bộ LĐTBXH, đồng thời đề xuất điều chỉnh Phương án 2 theo hướng bỏ quy định chờ sau 12 tháng, cụ thể “Có thời gian đóng BHXH chưa đủ 15 năm mà người lao động có yêu cầu thì được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để hưởng chế độ BHXH khi đủ tuổi nghỉ hưu. Thời gian bảo lưu này không được tính cho lần hưởng BHXH một lần tiếp theo, trừ trường hợp quy định tại các điểm a, b, c, d khoản này.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh cho rằng, bảo hiểm xã hội một lần là chính sách lớn, là vấn đề phức tạp; việc thực hiện giải pháp này có thể dẫn đến mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần thấp hơn so với mức hưởng hiện nay. Do đó, cơ quan chủ trì soạn thảo phải nghiên cứu, phân tích, đánh giá kỹ tác động của mỗi phương án, quan điểm lựa chọn của mình và rà soát, bổ sung quy định cụ thể, chi tiết hơn đối với điểm đ khoản 1 Điều 77 dự thảo Luật; đồng thời tăng cường công tác truyền thông chính sách BHXH một lần.

Trước đó, thông tin về dự thảo Luật BHXH sửa đổi, đại diện Vụ BHXH (Bộ LĐTBXH) cho biết, dự thảo luật đang đề xuất 2 phương án về chế độ hưởng BHXH một lần. Theo đó, phương án 1 sẽ giữ như quy định đang áp dụng (nghỉ việc và dừng đóng BHXH sau 12 tháng được hưởng BHXH một lần toàn bộ quá trình đóng).

Phương án 2 sửa đổi theo hướng quy định nhóm đối tượng như trên chỉ được hưởng tối đa không quá 50% thời gian đóng, phần còn lại bảo lưu tới tuổi nghỉ hưu.