Diệt muỗi an toàn, đừng lạm dụng thuốc hóa học

Theo chuyên gia, thuốc diệt côn trùng có tác hại rất lớn đến sức khỏe, đó là chưa kể nhiều loài muỗi hiện đã kháng các loại thuốc này, phun thuốc không diệt được chúng.

Hóa chất diệt côn trùng bày bán tràn lan

Cuối xuân đầu hè là mùa sinh sản của muỗi nói riêng và côn trùng nói chung. Thời gian này, nhiều gia đình sẽ thấy muỗi bỗng xuất hiện nhiều, gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Để diệt muỗi, nhiều người chọn cách đơn giản nhất là mua thuốc diệt côn trùng về để xịt.

Theo TS Phạm Thị Khoa, nguyên Trưởng khoa Hóa thực nghiệm, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương, hiện nay Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế có những quy định rất nghiêm ngặt về phun hóa chất diệt côn trùng. Nhưng thị trường có rất nhiều loại hóa chất được bày bán tràn lan, người dân mua và tự phun thuốc, rất khó để kiểm soát mức độ nguy hiểm. Do dùng thuốc tùy tiện, không đúng liều lượng, dùng trong một thời gian quá dài dẫn tới tình trạng côn trùng thì kháng thuốc, trơ hóa chất, còn người thì nhiễm độc.

Bà Khoa kể, có lần cán bộ của Khoa Hóa thực nghiệm được mời đến diệt muỗi, gián cho một gia đình giàu có. Gián ở đây kháng thuốc đến độ lần đầu phun, chúng chạy ra ào ào mà không có con nào chết. Hỏi ra mới biết, trong nhà có tới 3 người giúp việc, thấy có gián, mỗi người tự đi mua thuốc diệt theo sự mách bảo của người khác. Mua loại A diệt không được thì mua loại B, thấy gián ở đâu xịt ngay vào đó.

"Côn trùng có tính tránh thuốc, nếu chỉ phun một chỗ như vậy thì chỉ 1 con chết và những con khác tránh đi chỗ khác. Do đó, phun thuốc diệt côn trùng chỉ có hiệu quả cao khi phun cả khu vực"- TS Khoa nói.

Theo TS Phạm Thị Khoa, hiện nay có 2 cách phun diệt côn trùng là phun tồn lưu (phun lên bề mặt tường, tẩm màn) và phun sương. Tại gia đình thì nên phun tồn lưu vì có tác dụng phòng trừ hữu hiệu các loại côn trùng trong thời gian dài từ 3- 6 tháng.

Khi được hỏi về độc tố trong các loại thuốc xịt muỗi, TS Khoa khẳng định: Hóa chất nào cũng có chất độc, tuy độ độc không nhiều. Tùy thuộc vào phản ứng của mỗi người (trẻ em thường rất nhạy cảm với các loại hóa chất này) nhưng nếu tiếp xúc với một lượng thuốc đáng kể trong thời gian ngắn thì có khả năng gây ngộ độc cấp tính.

TS Phạm Thị Khoa khuyên các gia đình nên hạn chế tối đa việc phun thuốc trừ muỗi trong gia đình mà nên sử dụng các biện pháp giữ gìn vệ sinh nơi ở sạch sẽ, thoáng đãng. Nếu tình trạng quá phức tạp thì cần đến các cơ sở có uy tín để được tư vấn về loại thuốc, liều lượng phun. Nếu nhất thiết phải phun thì phun xa nguồn nước, không nên phun vào bếp ăn, phun từ 2m trở xuống và dọn dẹp sạch sẽ trước khi phun.

"Để phòng tránh ngộ độc, người tiêu dùng phải lựa chọn hãng thuốc có uy tín, nguồn gốc và thời gian sử dụng rõ ràng, sử dụng đúng theo hướng dẫn, liều lượng ghi trên bình thuốc. Không để thuốc gần tầm với của trẻ em, thức ăn hay vật nuôi. Không dốc ngược bình. Rửa tay kỹ sau mỗi lần cầm bình xịt, không đập vỡ bình hay ném bình vào lửa ngay cả khi bình đã hết, không ném bình xuống sông suối, nguồn nước công cộng", TS Khoa khuyên.

Diệt muỗi an toàn

Để diệt muỗi, TS Phạm Thị Khoa cho hay nguyên tắc đầu tiên là phải diệt hết loăng quăng, không để các chum, vại chứa nước hoặc các chậu cây cảnh có nước. Những chậu cây phát lộc trong nhiều gia đình lâu ngày không thay nước cũng có thể là nơi phù hợp để muỗi sinh sôi. Nếu xung quanh nhà có các ao, mương nước… thì phải sử dụng chất diệt bọ gậy Hantephot hoặc Apat để rắc lên vùng có nước mỗi tuần 1 lần.

Muỗi thường thích tập trung ở nơi râm mát, ẩm ướt. Đối với các gia đình có vườn cây quanh nhà rộng, có thể diệt muỗi bằng cách phun cồn y tế vào gốc cây. Nếu nhà có nhiều rãnh nước thải xung quanh, hãy dùng dầu hỏa đổ lên mặt nước của rãnh nước thải, muỗi sẽ không thể đẻ trứng.

TS Khoa khuyên, có thể sử dụng hương muỗi để đuổi muỗi ra khỏi nhà. Tuy nhiên hương muỗi chỉ làm muỗi ngất hoặc bay đi nơi khác chứ muỗi không chết, do đó khi dùng hương muỗi phải dùng liên tục ít nhất trong vòng 1 tuần. Sau khi đốt hương thì phải quét nhà để dọn sạch muỗi ngất đi. Khi nào không nhìn thấy có muỗi trong nhà thì mới ngừng đốt hương.

Ngoài ra có thể sử dụng các loại dung dịch đuổi muỗi thảo dược để lau nhà cũng có tác dụng chống muỗi rất tốt. Đối với trẻ em có thể sử dụng các loại chế phẩm xịt chống muỗi thảo dược an toàn cho sức khỏe.

Theo GS Bùi Công Hiển, Hội Côn trùng học Việt Nam, Nếu biết cách, người dân hoàn toàn có thể tận dụng những vật dụng trong nhà để diệt côn trùng. Đơn giản nhất đặt những túi may bằng vải mutxơlin đựng vỏ chanh khô hoặc những miếng bông thấm nước chứa tinh dầu oải hương, húng, hương thảo, kinh giới, hoặc rượu long não vào tủ quần áo.

Có thể sử dụng bồ kết phơi khô, cây hương nhu, cây gỗ thơm, vỏ bưởi, bã mía... đốt tạo khói trong nhà. Lưu ý chỉ đốt với số lượng vừa phải để tạo ra một làn khói thoang thoảng trong nhà, tránh bị ngạt. Có thể đốt vào thời điểm buổi chiều tối hoặc trước khi đi ngủ. Nhà sẽ có mùi thơm tự nhiên, đồng thời các loại côn trùng gây hại sẽ không có chỗ ẩn náu và buộc phải bay ra khỏi nhà.

Việc phun hóa chất phải được thực hiện bởi các cơ quan y tế, nguyên tắc chỉ phun ở các khu đã phát sinh ổ dịch chứ không phun hóa chất để phòng ngừa vì nó ít nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là trẻ em.

Nếu gia đình bạn có điều kiện, có thể lắp đặt cửa chống muỗi ở tất cả các cửa và ô thoáng. Việc này giúp ngăn chặn muỗi xâm nhập vào bên trong nhà bạn, bảo vệ mọi thành viên trong gia đình. Nếu có sở thích trồng cây cảnh, thay vì các chậu cây cảnh kín mít, bạn hãy xen vào đó những cây đuổi muỗi hữu ích. Cây đuổi muỗi đó là cây ngũ gia bì, loài cây này có đặc tính ngăn không cho muỗi sinh sản. Ngoài ra còn có sả, húng lụi, húng quế, bạc hà, cây tùng thơm... cũng có thể đuổi muỗi.