Đổi mới mô hình tổ chức bữa ăn bán trú cho học sinh

Bữa ăn bán trú cho học sinh đảm bảo dinh dưỡng, vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) luôn là vấn đề được nhiều phụ huynh quan tâm. Kể từ đầu năm học 2017-2018 đến nay, một số trường tiểu học trên địa bàn TP Hạ Long, thay vì tổ chức nấu ăn tại trường, đã ký hợp đồng mua cơm suất tại các cơ sở nhà hàng để phục vụ học sinh ăn bán trú. Cách làm này bước đầu nhận được sự ủng hộ của phụ huynh; đồng thời, góp phần đẩy mạnh sự tham gia của phụ huynh trong việc cùng nhà trường giám sát chất lượng bữa ăn bán trú. 

Thận trọng thay đổi mô hình...

Trường Tiểu học Quang Trung (TP Hạ Long), một trong 10 trường tiểu học thay đổi mô hình từ tổ chức nấu ăn bán trú cho học sinh tại trường sang mô hình đặt mua cơm suất tại các cơ sở nhà hàng cho khoảng 1.000 học sinh đăng ký ăn bán trú thường xuyên. Theo đó, trung bình mỗi ngày, nhà trường phải chuẩn bị khoảng 800 suất ăn. Bà Trần Thị Quỳnh Chi, Hiệu trưởng nhà trường, cho biết: “Với cách tổ chức nấu ăn bán trú tại trường, nhà trường sẽ phải ký hợp đồng với khoảng 15-17 người... Kéo theo đó, công tác quản lý, hạch toán thu, chi rất phức tạp. Sau khi xem xét, thăm dò ý kiến các bậc phụ huynh, đầu năm học này, nhà trường đã quyết định chuyển đổi hình thức tổ chức ăn bán trú phục vụ học sinh. Thời gian đầu, nhà trường cũng tìm và ký hợp đồng với một đơn vị cung ứng. Tuy nhiên, qua kiểm tra, nhiều lần nhắc nhở nhưng đơn vị không có chuyển biến nhiều trong việc đảm bảo chất lượng bữa ăn cho học sinh, chúng tôi đã chấm dứt hợp đồng sau 2 tháng và tìm một đơn vị khác đảm bảo hơn thay thế”.

Cũng theo bà Chi, để đảm bảo cho học sinh có bữa ăn an toàn, đủ chất dinh dưỡng, Ban Giám hiệu nhà trường đã phân công 1 đồng chí lãnh đạo phụ trách, thường xuyên tổ chức giám sát nguồn nguyên liệu, quy trình chế biến, vận chuyển, khẩu phần ăn, chất lượng suất ăn cho học sinh của đơn vị cung ứng. “Qua kiểm tra, chúng tôi thấy suất ăn đảm bảo dinh dưỡng, các món thay đổi thường xuyên, được giữ ấm nóng...” - bà Chi cho biết thêm.

Bữa ăn bán trú tại Trường Tiểu học Quang Trung (TP Hạ Long) được giám sát chặt chẽ, đảm bảo dinh dưỡng, các món thay đổi thường xuyên, được giữ ấm nóng.

Trường Tiểu học Trần Quốc Toản (TP Hạ Long) có hơn 1.600 học sinh ăn bán trú trên tổng số gần 2.100 học sinh. Đầu năm học 2017-2018, nhà trường cũng đã lựa chọn chuyển đổi hình thức phục vụ bữa ăn bán trú cho học sinh bằng cách tổ chức ký hợp đồng với đơn vị cung ứng để mua suất ăn hằng ngày. Để giám sát chất lượng bữa ăn, Ban Giám hiệu nhà trường cùng nhân viên y tế thường xuyên dùng dụng cụ test thử nhanh, kiểm tra việc rửa khay, bát, phụ gia nấu, bếp ăn, bảo hộ lao động; lưu mẫu hằng ngày. Ông Ngô Hùng Sơn, Trưởng ban Đại diện cha mẹ học sinh Trường Tiểu học Trần Quốc Toản, cho biết: “Ban Đại diện cũng cử ra 2 người phụ trách công tác bán trú. Ngoài ra, Ban tổ chức họp các chi hội đề nghị phụ huynh thường xuyên đến lớp kiểm tra khẩu phần ăn, chất lượng bữa ăn của các cháu. Cùng với đó, chúng tôi cũng đã nhiều lần đến kiểm tra đột xuất tại cơ sở nấu ăn, thông qua nhà trường đề xuất với đơn vị cung cấp thay đổi món ăn phong phú, phù hợp với các cháu. Qua kiểm tra, nhìn chung quá trình đơn vị thực hiện chế biến thức ăn theo ghi nhận của các phụ huynh đã đảm bảo”.

Cũng là một cách làm hay

Bà Mai Hoa, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hà Lầm (TP Hạ Long), chia sẻ: “Việc nấu ăn tại trường hay mua suất ăn bên ngoài đều có mặt tích cực và hạn chế. Nếu như việc nấu ăn tại trường giúp kiểm soát tốt hơn về nguồn thực phẩm, thức ăn ấm nóng... thì việc quản lý lại phức tạp hơn, nhiều vấn đề hơn. Đặc biệt công tác phòng, chống cháy nổ là vấn đề chúng tôi rất quan tâm. Ở Trường Tiểu học Hà Lầm, mặc dù, qua kiểm tra định kỳ đều được nhận định đảm bảo công tác phòng cháy, chữa cháy, nhưng bếp ăn khá gần các phòng học, những bình ga công nghiệp lớn đặt sát khu vệ sinh, lượng học sinh đi lại nhiều, luôn là nỗi lo lắng của chúng tôi. Còn đối với việc mua suất ăn bên ngoài, đôi khi phải trông chờ vào sự tự giác, đơn vị phải lấy uy tín để đảm bảo chứ nhà trường cũng không thể lúc nào cũng đi kiểm tra được. Ngoài việc tổ chức bán trú, nhà trường còn nhiều nhiệm vụ chuyên môn khác”.

Nhà bếp, hệ thống ga của Trường Tiểu học Hà Lầm (TP Hạ Long) gần với khu phòng học, lượng học sinh qua lại nhiều khiến Ban Giám hiệu luôn lo lắng về công tác an toàn.

Theo quan sát của chúng tôi, những lo ngại của các trường về vấn đề an toàn phòng chống cháy nổ là có cơ sở khi tổ chức nấu ăn tại trường. Đơn cử như khu nấu ăn của Trường Tiểu học Quang Trung nằm ngay phía sau dãy phòng học; nhà bếp nhỏ hẹp; trong khi lượng học sinh đăng ký bán trú ngày một tăng; hệ thống ga được đầu tư hơn 10 năm, xuống cấp. Do khu vực này gần phòng học nên thường xuyên có học sinh qua lại, vui chơi. Hay như ở Trường Tiểu học Lê Hồng Phong, nhà bếp và khu chế biến ở hai tầng riêng biệt, khó khăn cho công tác phục vụ. Còn hành lang nhà bếp của Trường Tiểu học Trần Quốc Toản thì bám sát phòng học...

Ngoài ra, lý do để các trường chuyển đổi hình thức tổ chức phục vụ bữa ăn bán trú cho học sinh còn liên quan đến chất lượng, trình độ, chế độ đãi ngộ đối với các lao động nhà trường thuê nấu ăn, phục vụ tại trường. Bà Mai Hoa khẳng định thêm: “Nhà bếp các trường ký hợp đồng, tuy được đào tạo qua về nấu ăn nhưng cũng không thể được như các đầu bếp trong nhà hàng. Hơn nữa, việc hợp đồng với người lao động nhưng lại trả lương theo ngày làm thực tế cũng là một thiệt thòi cho họ vì suất ăn hằng ngày không đều, lúc nhiều học sinh ăn cần nhiều người nấu, lúc ít học sinh ăn thì lao động lại trở thành thừa. Đó còn chưa kể đến vấn đề hạch toán kế toán, chế độ ốm đau, thai sản... thực hiện đề án 25, sắp tới sẽ rút kế toán ở các trường về phòng GD-ĐT là một khó khăn đối với các đơn vị tổ chức nấu ăn”.

Không để lãng phí cơ sở vật chất 

Việc chuyển đổi mô hình tổ chức phục vụ bữa ăn bán trú cho học sinh hầu hết đều được các trường khẳng định là phù hợp với điều kiện, tình hình thực tế hiện nay. Tuy nhiên, không ít phụ huynh cũng bày tỏ băn khoăn lo lắng về phương án giải quyết cơ sở vật chất bán trú trước đây đã đầu tư ở các nhà trường, làm sao để đảm bảo không lãng phí.

Nhà bếp của Trường Tiểu học Trần Quốc Toản (TP Hạ Long) nhỏ hẹp, chung vách với phòng học, gây nhiều bất tiện và không an toàn.

Tìm hiểu thực tế, được biết, sau khi chuyển đổi mô hình tổ chức bữa ăn bán trú, các trường cũng đã đề xuất với Phòng GD-ĐT thành phố có hướng xử lý phù hợp đối với toàn bộ cơ sở vật chất phục vụ ăn bán trú đã đầu tư trước đó. Bà Trần Thị Hiền, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trần Quốc Toản cho hay: “Được sự nhất trí của Ban Đại diện cha mẹ học sinh, Phòng GD-ĐT, đối với phòng chia thức ăn, nhà trường đã chuyển đổi công năng thành phòng học. Nhà bếp diện tích nhỏ được chuyển thành nhà để xe của giáo viên. Đồ đạc phục vụ cho việc nấu nướng nhà trường tổ chức thanh lý, số tiền thu được, chúng tôi mua 2 chiếc máy giặt để giặt khăn mặt, đồ dùng cho các cháu”.

Còn bà Trần Thị Quỳnh Chi, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Quang Trung, cho biết: “Hiện tại, cơ sở vật chất của nhà bếp chúng tôi vẫn niêm phong chờ xử lý. Do là năm đầu thực hiện chuyển đổi từ nấu ăn sang mua suất ăn, nhà trường còn đang kiểm tra tính hiệu quả nên đã lấy ý kiến phụ huynh, cơ bản được các bậc phụ huynh đồng tình. Sau học kỳ II, chúng tôi tiếp tục lấy ý kiến để có hướng xử lý phù hợp. Nếu phụ huynh đồng ý với việc mua suất ăn thì nhà trường sẽ đề xuất chuyển đổi nhà bếp thành phòng học hoặc thư viện và thanh lý đồ đạc. Việc thanh lý không phức tạp, khó khăn gì nhưng thường giá rất rẻ. Việc nhà trường thận trọng là cần thiết, vì nếu các phụ huynh lại có ý kiến quay trở lại mô hình cũ thì sẽ không phải mua sắm mới đồ đạc, vì giá mua mới thường rất cao, như vậy rất lãng phí”.  

Vĩ An - Thanh Hoa