Đột phá từ tư duy

Ngoài tỉnh Quảng Ninh đến thời điểm này nhìn trong phạm vi cả nước chưa có địa phương nào thực hiện đồng thời cùng lúc việc lập một loạt các quy hoạch chiến lược của tỉnh dưới sự tư vấn của các đơn vị, tập đoàn tư vấn hàng đầu quốc tế. Chỉ tính riêng việc mạnh dạn cho triển khai lập 7 quy hoạch quan trọng này trong thời gian gần 2 năm (từ năm 2012 đến cuối 2013) với việc bỏ tiền thuê tư vấn nước ngoài, Quảng Ninh đã tạo ra sự khác biệt hoàn toàn so với các địa phương khác trong hoạch định chiến lược phát triển.

Không khoán trắng cho đơn vị tư vấn

Năm 2012 được tỉnh Quảng Ninh chọn chủ đề thực hiện là năm “Quy hoạch và xây dựng chiến lược” với việc tập trung triển khai lập 7 quy hoạch chiến lược của tỉnh gồm: Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch vùng tỉnh, quy hoạch phát triển du lịch, nguồn nhân lực, khoa học công nghệ, sử dụng đất, bảo vệ môi trường. Các quy hoạch này được thực hiện dưới sự tư vấn của các Tập đoàn, đơn vị tư vấn hàng đầu thế giới như McKinsey (Mỹ), Nikken Seikei (Nhật Bản), BCG (Mỹ), Nippon Koie (Nhật Bản)...

Tại Hội nghị công bố các quy hoạch chiến lược, đồng chí Nguyễn Văn Đọc, Chủ tịch UBND tỉnh đã trao giấy chứng nhận đầu tư cho các dự án mới vào địa bàn.

Nhận rõ hạn chế của các quy hoạch được lập trong những giai đoạn trước nên khi bắt tay vào lập các quy hoạch này việc đầu tiên Quảng Ninh xác định đó là không khoán trắng cho đơn vị tư vấn thực hiện. Được Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho thuê tư vấn nước ngoài lập quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội từ nguồn vốn xã hội hoá (đến thời điểm đó chưa có địa phương nào trong cả nước thực hiện), tỉnh Quảng Ninh đã cử các tổ chuyên gia là cán bộ chủ chốt của các sở, ngành tham gia tất cả các bước lập quy hoạch cùng với tư vấn nước ngoài. Trong các cuộc họp kiểm điểm của Ban Chỉ đạo công tác lập quy hoạch tỉnh, đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ, Trưởng Ban Chỉ đạo Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh: Thực tế đã có rất nhiều quy hoạch được lập ra nhưng đóng quyển xếp tủ chỉ vì chúng ta khoán trắng cho đơn vị tư vấn nên khi quy hoạch làm xong tính khả khi quá thấp, từng chỉ tiêu, từng nhận định, giải pháp đưa ra đều không phù hợp. Chính vì vậy việc tỉnh quyết định sử dụng tư vấn nước ngoài uy tín chất lượng kết hợp với đội ngũ cán bộ chuyên môn hiện có cùng làm việc, kết hợp lấy ý tưởng, tính thực tiễn, tính hiện đại, tính tiên tiến của tư vấn nước ngoài nâng cao trình độ nhân lực cán bộ quản lý, tư vấn trong nước.

Trong quá trình lập các quy hoạch của tỉnh đều có sự phối hợp rất nhịp nhàng, đồng bộ giữa các sở, ngành, địa phương với đơn vị tư vấn. Cụ thể như với Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh đến năm 2020, tầm nhìn 2030 do Tập đoàn McKinsey lập đã có được sự đồng hành liên tục của các sở, ngành, địa phương trong việc cung cấp tài liệu và tham gia góp ý trực tiếp tại các cuộc thảo luận và góp ý bằng văn bản. Để tính thực tiễn, khoa học của quy hoạch cao, sự đồng thuận lớn nhất, trong quá trình triển khai thực hiện quy hoạch, Tổ công tác của tỉnh đã cùng với tư vấn Mckinsey tiến hành trên 70 cuộc phỏng vấn, trong đó có các cuộc làm việc với các doanh nghiệp nhà nước, các cơ quan chính phủ, các công ty khu vực tư nhân và đặc biệt là trao đổi với các chuyên gia của Mckinsey tại hơn 15 quốc gia, đồng thời đã tiến hành hơn 15 chuyến khảo sát thực địa tại các địa phương trong tỉnh.

Đến thời điểm này Quảng Ninh đã chính thức công bố các quy hoạch chiến lược quan trọng, các quy hoạch này đều được các chuyên gia, nhà kinh tế, bộ, ngành đánh giá rất cao về tính hiện đại, sự đồng bộ, những giải pháp đột phá rất táo bạo nhưng có cơ sở khoa học thực tiễn rất cao. Đây chính là kết quả cách làm mới đầy sáng tạo của tỉnh, đặc biệt trong sự chủ động với nhà tư vấn cùng lập quy hoạch.

Tạo đột phá, kiến tạo sự phát triển

Có một thực tế không thể phủ nhận đó là, các quy hoạch được lập của tỉnh trước đây hầu hết đều do các đơn vị tư vấn trong nước thực hiện, nhiều quy hoạch chất lượng chưa cao, chậm được điều chỉnh, còn hạn chế về ý tưởng, phụ thuộc vào quan điểm riêng của các ngành, các địa phương, thiếu phản biện để tìm giải pháp tối ưu. Các quy hoạch đề xuất tầm nhìn ngắn hạn là chủ yếu, thiếu tầm nhìn xa, dài hạn có tính chiến lược ổn định lâu dài, giải pháp đưa ra dựa trên khả năng thực hiện trong quá khứ và tiềm năng của địa phương hơn là tính toán các yếu tố khác.

Để khắc phục những hạn chế này các quy hoạch chiến lược mới được lập với các giải pháp được xây dựng dựa trên khát vọng phát triển của vùng đất mang nhiều tiềm năng, ưu thế nổi trội. Tuy nhiên không vì thế mà mang ý chí chủ quan của lãnh đạo mà các giải pháp được đưa ra dựa trên phương pháp giải quyết vấn đề theo quy định chuẩn quốc tế, phù hợp với các quy định của Việt Nam và dựa trên cơ sở phân tích số liệu thực tế. Đó là, sự chuẩn hoá dựa trên kinh nghiệm quốc tế từ xác định vấn đề, sắp xếp ưu tiên các vấn đề chính yếu, tổng hợp những khuyến nghị chủ đạo. Qua đó phân tích hệ thống điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức đối với tỉnh.

Với quan điểm, mục tiêu và yêu cầu đặt ra xuyên suốt đối với nội dung của các quy hoạch chiến lược cần đạt được, đó là đáp ứng yêu cầu chuyển đổi phương thức phát triển “xanh”, phân bố không gian phát triển theo hướng “một tâm, hai tuyến đa chiều, hai mũi đột phá”, làm thay đổi nhanh diện mạo, tạo ra một Quảng Ninh khác biệt phát triển vượt trội về đẳng cấp và bứt phá về thời gian các quy hoạch đã được xây dựng dựa trên sự kết hợp giữa thực tế của địa phương với kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm quốc tế. Các tổ công tác tham gia lập các quy hoạch đã được hỗ trợ bởi những chuyên gia quốc tế đã từng có kinh nghiệm hoạt động trong những lĩnh vực liên quan trên toàn cầu, gồm Đông Nam Á, Trung Quốc, Nhật Bản, Trung Đông và châu Âu. Ngoài ra, còn có nhiều chuyên gia bộ, ngành trung ương cũng được tham vấn trong suốt quá trình lập quy hoạch. Tính thực tiễn của các quy hoạch được xác định rất rõ trong mỗi giải pháp phát triển kinh tế ưu tiên đều có mô hình tính toán về tài chính để tỉnh có thể gặp và trình bày với nhà đầu tư ngay.

Trước yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế và thực hiện các chủ trương, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước về 3 đột phá chiến lược gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, tái cơ cấu nền kinh tế, với vị trí, vai trò của tỉnh Quảng Ninh trong Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và những tiềm năng, lợi thế riêng có của tỉnh, cùng với sự quyết tâm chuyển đổi phương thức phát triển “xanh”, Quảng Ninh đã hoàn thành việc xây dựng các quy hoạch chiến lược có tính đột phá, đủ sức kiến tạo cho phát triển, tương xứng với tiềm năng và xây dựng nền tảng cho những bước đi thích hợp.

Ngọc Lan