"Dự án góp phần nâng cánh ước mơ, thay đổi cuộc sống của trẻ em vùng biển"

Dự án Con thuyền mơ ước do Microsoft Việt Nam tài trợ, Trung tâm Nghiên cứu Bảo tồn sinh vật biển và Phát triển cộng đồng (MCD) và các đối tác thực hiện, triển khai từ tháng 1/2017, với mục tiêu mang đến cho học sinh vùng biển những kiến thức về công nghệ thông tin (CNTT), môi trường biển, giúp các em được vui chơi, bày tỏ suy nghĩ, mơ ước của mình. Dự án được ví như "con thuyền" chuyên chở những ước mơ của các em hướng ra thế giới.

Chị Nguyễn Thu Huệ.

Phóng viên Báo Quảng Ninh có cuộc trò chuyện với chị Nguyễn Thu Huệ, Giám đốc MCD, về cách thức triển khai và những điều Dự án đem lại cho trẻ em vùng khó ven biển.

- Thưa chị, vì sao Hạ Long lại được chọn để thực hiện Dự án mà không phải các thành phố biển khác?

+ Trong suy nghĩ, cách nhìn của nhiều người, Hạ Long là thành phố du lịch sầm uất, dân trí cao. Nhưng ở Hạ Long vẫn có những vùng khó khăn, đặc biệt là trẻ em, nhóm thanh thiếu niên của các làng chài Vịnh Hạ Long mới được lên bờ tái định cư cùng những khu vực xa xôi hẻo lánh, địa bàn còn hạn chế về cơ sở vật chất và cơ hội học tập. Họ có một “lỗ hổng” rất lớn về kiến thức cần bù đắp.

Hơn nữa, quá trình dài làm việc tại TP Hạ Long ở dự án “Sáng kiến Liên minh Vịnh Hạ Long - Cát Bà”, có điều kiện “mục sở thị” cuộc sống của ngư dân ở các làng chài trên Vịnh Hạ Long trước đây. Ở đó, nhiều trẻ em sáng dạ, hiếu học không được tiếp cận CNTT, chưa được cắp sách tới trường. Và tôi nhìn thấy câu chuyện “cha truyền con nối”, con trẻ lại theo nghề đi biển của cha, anh. Họ không có cơ hội để thay đổi cuộc sống của mình. Cùng với quá trình khảo sát thực tế, chúng tôi nhận thấy Hạ Long là địa điểm thích hợp để triển khai dự án.

Chị Nguyễn Thu Huệ, Giám đốc MCD, tham gia hoạt động thực tế cùng các em nhỏ trên Vịnh Hạ Long tháng 12/2017. Ảnh do nhân vật cung cấp.

- Dự án có tên là "Con thuyền mơ ước”. Chị có thể chia sẻ lý do chọn biểu tượng này cho dự án ?

+ Tên tiếng Anh của dự án là: Enabling Boat, mang ý nghĩa là tạo điều kiện, thúc đẩy những ước mơ. Hơn nữa, thuyền là một hình ảnh gần gũi, gắn với đời sống người dân vùng ven biển, với hy vọng, dự án sẽ là những con thuyền đong đầy và mang những giấc mơ ấy vươn xa ra biển lớn. Không chỉ cá nhân tôi mà toàn bộ những người thực hiện dự án đều hy vọng “chèo lái” những con thuyền đó đi xa nhất, hy vọng mang về một tương lai đầy ắp tri thức CNTT. Từ những đổi thay trong nhận thức sẽ hướng tới cuộc sống tốt đẹp hơn trong tương lai cho trẻ em.

Dự án đã sử dụng con tàu Thiên Cung 01 của Ban Quản lý Vịnh Hạ Long làm phương tiện phục vụ quá trình thực hiện dự án. Dự án khởi động vào tháng 6/2017 ở các cộng đồng khó khăn thuộc 4 phường: Hà Khánh, Hùng Thắng, Hà Phong và Tuần Châu. Chúng tôi đã huy động nguồn lực, kết nối và hợp tác giữa các bên: Microsoft tài trợ nguồn lực, kĩ thuật, các phần mềm tương thích; Acer hỗ trợ máy tính phù hợp với các em; Trung tâm CNTT - Truyền thông Vietnet (Vietnet-ICT) kết nối đào tạo CNTT, các đối tác tại Quảng Ninh chung tay cùng cam kết phối hợp. Đến nay, dự án đã tập huấn cho 256 thiếu niên; đưa 354 cán bộ, giáo viên tham gia và đào tạo tập huấn giảng viên nguồn; thu hút được trên 253.000 người tiếp cận qua thông tin phát thanh, internet, mạng xã hội, báo chí truyền thông... Hơn hết, chúng tôi tin rằng những trải nghiệm với "Con thuyền mơ ước" sẽ là nguồn cảm hứng khơi dậy đam mê học tập, tìm hiểu, thay đổi suy nghĩ để các em vượt khó, có cơ hội vươn lên trong cuộc sống.

- Chọn CNTT là đòn bẩy để tăng cường nhận thức về môi trường. Hai vấn đề dường như không có sự liên kết tới nhau nhiều. Vậy lý do gì khiến chị đưa ra phương thức đầy mới mẻ này?

+ Trong xã hội hiện đại, CNTT được coi là "chìa khoá" để tiếp cận tri thức. Còn Trung tâm MCD lại là tổ chức được thành lập với tôn chỉ hoạt động là bảo tồn môi trường biển. Vì thế trong các chương trình học, thực tế về CNTT thì chủ đề môi trường biển sẽ được lồng ghép.

Chúng tôi muốn đối tượng tuyên truyền là thế hệ thanh, thiếu niên, những người chủ nhân tương lai của nguồn tài nguyên biển. Mà giới trẻ dùng CNTT làm phương tiện truyền tải mọi thông điệp chính là phương pháp phù hợp nhất. Chúng tôi muốn dùng một cách tiếp cận mới, mang những điều mới mẻ hơn để gia tăng nhận thức, trách nhiệm của các em về công tác bảo vệ môi trường. Cụ thể, các hoạt động, các buổi học đều lấy môi trường máy tính làm chủ đạo, lồng ghép vào đó là chủ đề môi trường biển. Thông qua các phần mềm dễ sử dụng, chúng tôi dạy các em vẽ, bày tỏ suy nghĩ, thể hiện mơ ước của mình... Đó là cách các em tiếp cận CNTT và các kiến thức về môi trường. Học mà chơi, chơi mà học, điều đó cuốn hút, khiến các em rất thích thú.

- Lựa chọn vùng xa, cộng đồng khó khăn, đối tượng lại là thanh thiếu nhi ít có điều kiện tiếp cận những điều mới mẻ như CNTT. Trước vô vàn khó khăn, điều gì đã tiếp thêm động lực cho chị vượt qua?

+ Quả thật, quá trình thực hiện dự án đã đưa lại cho chúng tôi rất nhiều cảm xúc. Còn nhớ những ngày đầu triển khai dự án ở vùng khó của phường Hà Khánh. Hôm đó, sau nhiều khó khăn về giao thông, chúng tôi tới được nhà văn hóa của khu. Người dân đã đến từ sớm, chờ đoàn từ rất lâu rồi. Mọi người hồ hởi đón chào, vồn vã thăm hỏi, khiến chúng tôi rất cảm động.

Các em nhỏ lúc đầu còn rụt rè, e ngại. Thế nhưng khi được giới thiệu về CNTT, máy tính và các phần mềm, ứng dụng của chương trình vẽ dễ sử dụng thì các em rất say mê, chăm chú. Mỗi ánh mắt, mỗi nụ cười của các em đều để lại trong tôi những ấn tượng khó quên. Từ đó, chúng tôi tâm niệm rằng cần nỗ lực hơn nữa để bù đắp, để các em thay đổi nhận thức, dám mơ ước, từ đó có cơ hội thay đổi cuộc sống.

- Các hoạt động thực tế tổ chức liên tục ở nơi xa có khi nào cản trở chị không?

+ Do dự án “Con thuyền mơ ước” được triển khai chủ yếu trong thời gian ngoại khoá nên đội ngũ giảng viên của dự án phải nỗ lực hết sức sắp xếp, hoàn thành công việc hằng ngày để có thể giảng dạy trong những ngày cuối tuần. Dự án thực hiện ở những vùng sâu xa, có điều kiện khó khăn về kinh tế, đi lại hoặc trên biển... là khó khăn với không ít thành viên. Tôi và các thành viên đã ốm lăn lóc nhiều ngày sau những chuyến đi vùng khó hoặc đi thực tế ở Cửa Vạn dù đã thường xuyên tham gia những hoạt động như thế này trước đây rồi (cười). Dù mệt nhưng tôi rất vui.

- Trong suốt quá trình theo dõi và điều hành dự án, kỉ niệm nào khiến chị khó quên nhất?

+ Có rất nhiều câu chuyện khiến tôi cảm động. Đó là hình ảnh những cô bé, cậu bé ở Hà Khánh hoặc ở Cửa Vạn, dù chỉ cách trung tâm TP Hạ Long khoảng 30-45 phút đi xe hoặc tàu nhưng ở nơi đó là một thế giới khác hẳn. Nhưng các em lại có một tinh thần học hỏi say mê, đáng khâm phục. Tôi nhớ một cô bé tên Linh, con ngư dân ở Cửa Vạn, rất chăm học với ước mơ trở thành kỹ sư CNTT. Linh và vài bạn học tốt là những người nhiệt tình truyền đạt lại những gì đã được học một cách say mê. Nhìn bàn tay bé nhỏ nắm lấy những bàn tay to, thô ráp, nứt nẻ, nhuốm màu thời gian của các ngư dân cao tuổi khiến tôi rất cảm động.

Chị Nguyễn Thu Huệ (thứ 3, từ phải sang) trong buổi giới thiệu dự án, bàn giao máy tính xách tay cho TP Hạ Long và giới thiệu các tài liệu học tập online tháng 1/2018.

Sau đó, Linh chia sẻ: Em quyết định thay đổi mơ ước không trở thành kỹ sư CNTT nữa, mà sẽ trở thành giáo viên để có thể giúp được nhiều người hơn, trước hết chính là những ngư dân, là những người cha, anh mình, hy vọng sẽ giúp họ thay đổi nhận thức, thay đổi cuộc sống.

Niềm mong mỏi lớn nhất của chúng tôi là muốn thông qua những hoạt động ngoại khoá để tuyên truyền cho các em về tầm quan trọng của môi trường biển, trách nhiệm của các em với quê hương mình thì các em sẽ nhìn rõ năng lực của bản thân. Hy vọng, qua chương trình, các em sẽ nhìn thấy hướng phát triển của mỗi cá nhân trong tương lai.

- Trong thời gian tới, dự án sẽ có những hoạt động gì được triển khai, thưa chị?

+ Hiện chúng tôi đã số hóa các tài liệu của chương trình để đưa lên mạng internet. Chúng tôi cũng chia sẻ miễn phí để học sinh có thể học, các giáo viên đã được dự án đào tạo có thể dùng để đào tạo, hướng dẫn cho các em ở vùng khó khác. Qua đó, các em có thể được học chính thống online và miễn phí chương trình này.

Trước đó, chúng tôi đã đào tạo được một đội ngũ giáo viên cho dự án và tặng lại Phòng Giáo dục và Đào tạo TP Hạ Long 25 máy tính xách tay để tiếp tục hoạt động ở các trường trên địa bàn. Ngoài ra, chúng tôi sẽ tiếp tục vận động nhà tài trợ để hỗ trợ thêm máy tính, kinh phí để đào tạo thêm giáo viên, từ đó tiếp nối, phát triển các hoạt động của dự án.

- Xin cảm ơn chị và chúc cho những ước nguyện của chị sẽ thành hiện thực!

Tạ Quân (Thực hiện)