Quan điểm của tỉnh Quảng Ninh là dừng các mô hình hợp nhất nhưng tỉnh xác định vẫn sẽ tiếp tục kiên trì đổi mới tư duy, sáng tạo, phát huy những kết quả, những mặt đã đạt được để đáp ứng yêu cầu công việc, bối cảnh, tình hình mới. Tỉnh xác định tiếp tục quán triệt, nâng cao nhận thức, tạo sự thống nhất ý chí và hành động của các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả, thực chất nhiệm vụ tiếp tục đổi mới, hoàn thiện tổ chức bộ máy hệ thống chính trị của tỉnh theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Bảo đảm sự thống nhất trong tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ 

Những năm qua, Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh đã bám sát Cương lĩnh, Điều lệ và các Nghị quyết của Đảng, nhất là nhiệm vụ trọng tâm về công tác xây dựng Đảng để lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức thực hiện cho phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Trong đó, đặc biệt ghi dấu ấn bằng việc tiến hành mạnh mẽ hợp nhất các cơ quan, đơn vị của tỉnh có cùng chức năng, nhiệm vụ hoặc chức năng, nhiệm vụ tương đồng. Các mô hình mới đi vào thực tiễn đã đạt được kết quả bước đầu quan trọng, tạo sự chuyển biến tích cực trong việc đổi mới tổ chức bộ máy, tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị. 

Tuy nhiên, vì là mô hình mới, chưa có tiền lệ, chưa có văn bản quy định hướng dẫn cụ thể nên thực tiễn triển khai còn nhiều vướng mắc. Đó là, việc thực hiện thí điểm hợp nhất, sáp nhập giữa cơ quan Đảng và cơ quan Nhà nước có chức năng tương đồng vẫn là vấn đề mới, còn thiếu các quy định của pháp luật và của Đảng, cũng như hướng dẫn thực hiện để bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ. Việc thực hiện nguyên tắc "rõ việc - rõ tổ chức - rõ người - rõ quyền hạn - rõ trách nhiệm - rõ lợi ích" trong mỗi tổ chức, đơn vị cũng như mỗi vị trí việc làm sau sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế ở một số nơi chưa thực sự rõ nét. Đối với người đứng đầu cấp ủy đồng thời là người đứng đầu chính quyền cùng cấp, đòi hỏi phải xác định thật rõ, minh bạch và cụ thể hơn nữa quyền hạn và trách nhiệm, phân định rõ mối quan hệ về quyền hạn, trách nhiệm giữa cá nhân người đứng đầu và tập thể lãnh đạo; quy định rõ và thực thi nghiêm túc các giải pháp kiểm soát quyền lực nhằm ngăn ngừa hiệu quả các biểu hiện quan liêu, độc đáo, chuyên quyền... 

Đây cũng là vấn đề mà nhiều địa phương vấp phải khi thực hiện thí điểm các mô hình mới trong tổ chức và kiêm nhiệm chức danh. Trước khi sơ kết Kết luận số 34-KL/TW,Ban Tổ chức Trung ương đã phối hợp với một số tỉnh tổ chức Hội thảo “Thực hiện thí điểm các mô hình tổ chức mới và kiêm nhiệm chức danh - Thực trạng và kinh nghiệm” ở cả 3 khu vực Bắc, Trung, Nam. Tại các buổi hội thảo Hội thảo, các đại biểu đã thảo luận sâu về thực trạng, kinh nghiệm và nêu các giải pháp trong thời gian tới. Theo đó, các đại biểu cũng cho rằng: Việc thực hiện các mô hình thí điểm mới và kiêm nhiệm chức danh cũng nổi lên một số khó khăn, vướng mắc, bất cập nảy sinh trong thực tiễn như: các văn bản, hướng dẫn của cơ quan thẩm quyền không kịp thời, đồng bộ nên việc triển khai mô hình mới tại các địa phương không thống nhất; bất cập trong quá trình triển khai mô hình hợp nhất giữa các cơ quan thanh tra và kiểm tra; việc triển khai thí điểm không đồng bộ làm ảnh hưởng tới sự liên thông giữa các cấp. Cơ chế vận hành các cơ quan hợp nhất như chế độ thông tin, báo cáo, phối hợp công tác, thể thức văn bản, sử dụng con dấu, tài khoản… vẫn còn một số bất cập; cơ chế quản lý, sử dụng biên chế giữa khối đảng và khối chính quyền thiếu thống nhất… 

Dừng thí điểm, không dừng đổi mới, sáng tạo

Đứng trước bối cảnh, yêu cầu, thực tiễn mới, việc sắp xếp lại tổ chức bộ máy theo Thông báo kết luận số 16-TB/TW ngày 07/7/2022 của Bộ Chính trị là hoàn toàn phù hợp. Đối với Quảng Ninh, phải khẳng định rằng, trong suốt quá trình phát triển, đặc biệt trong một thập kỷ qua, tỉnh luôn là địa phương đi đầu, kiên trì đổi mới, sáng tạo thực hiện nghiêm túc các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Chính vì thế, khi Bộ Chính trị ra Thông báo kết luận số 16-TB/TW, tỉnh cũng đã thẳng thắn nhìn nhận những mặt được, chưa được, không bảo thủ, không trì trệ, triển khai nhanh chóng tới các địa phương. 

Thực tế nhìn rộng ra phạm vi chung cả nước, các mô hình hợp nhất tổ chức, kiêm nhiệm chức danh theo Kết luận số 34-KL/TW ngày 7/8/2018 của Bộ Chính trị cũng là mô hình mới, chưa có trong tiền lệ, vừa làm vừa phải điều chỉnh cho phù hợp. Theo đánh giá của Ban Tổ chức Trung ương, sơ kết việc thực hiện Kết luận 34, cho thấy chỉ một số địa phương chủ động, tích cực triển khai. Còn lại thì chưa thực sự quyết liệt, hoặc chủ quan, nóng vội, hoặc lúng túng, chủ yếu chỉ triển khai ở phạm vi hẹp, cấp huyện. Việc làm này về tổng thể thì chưa được giới nghiên cứu, lý luận, các cơ quan Trung ương chia sẻ, ủng hộ. Bên cạnh đó, mô hình hợp nhất trước đây cũng chưa đồng bộ trong tổ chức bộ máy từ trung ương, đến tỉnh, đến huyện nên cấp huyện thực hiện mô hình chịu áp lực về chỉ đạo hành chính, chồng chéo công tác báo cáo, tổng hợp. Hệ thống quy định về tổ chức, hoạt động của các mô hình tổ chức mới chưa được ban hành, sửa đổi, bổ sung kịp thời, đồng bộ và phù hợp để tổ chức mới vừa tham mưu, giúp việc cấp ủy, vừa thực hiện chức năng cơ quan chuyên môn của chính quyền cùng cấp. Việc này khiến người đứng đầu các tổ chức được thí điểm lúng túng, dễ gặp rủi ro khi thực thi nhiệm vụ.

Ngày 11/8, phát biểu ý kiến kết luận Hội nghị quán triệt, triển khai các văn bản mới của Trung ương về công tác tổ chức xây dựng Đảng, đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương cũng đã nhấn mạnh: Các văn bản về công tác tổ chức xây dựng Đảng mới được Bộ Chính trị ban hành, trong đó có Thông báo số 16, để bảo đảm sự thống nhất trong tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ tại các địa phương, đơn vị. Sau gần 4 năm thực hiện Kết luận số 34-KL/TW ngày 7/8/2018 của Bộ Chính trị, Bộ Chính trị đã có chủ trương về việc thực hiện các mô hình mới về tổ chức bộ máy. Những mô hình đã được chứng minh trong thực tiễn có thể tiếp tục tổ chức triển khai, không cần phải thí điểm. 

Xuất phát từ những yêu cầu của thực tiễn, tỉnh đã kiên quyết chỉ đạo việc sắp xếp lại phải gắn với đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, cải tiến lề lối làm việc, cải cách hành chính, thực hiện đúng lộ trình tinh giàn biên chế theo các Nghị quyết, Kết luận của BCH Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư. 

Để triển khai chỉ đạo mới của Trung ương, đồng chí Nguyễn Xuân Ký, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ninh, yêu cầu thống nhất nhận thức trong cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở để tổ chức thực hiện các chủ trương của Trung ương đảm bảo nghiêm túc, hiệu quả và sát với thực tiễn cơ sở và mốc thời gian thực hiện. Đặc biệt, giữ vững sự ổn định, đoàn kết, thống nhất, đảm bảo năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện mọi nhiệm vụ chính trị trong giai đoạn hiện nay trong quá trình sắp xếp lại các mô hình. Ngay sau khi được sắp xếp lại theo mô hình chung của cả nước và theo đúng chỉ đạo của Bộ Chính trị, các cơ quan phải đảm bảo tiếp tục củng cố năng lực công tác và tiếp nối được đà hoạt động hiệu quả. 

Ngày 26/9/2022, Tỉnh ủy Quảng Ninh đã ban hành Quyết định số 755-QĐ/TU về việc sắp xếp lại một số mô hình thí điểm theo Nghị quyết số 18-NQ /TW ngày  5/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII và Nghị quyết số 19-NQ/TU ngày 03/3/2015 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh. Cụ thể, tỉnh quyết định dừng thực hiện thí điểm các mô hình thì điểm gồm: Mô hình cơ quan Tổ chức – Nội vụ tại 13/13 địa phương; mô hình cơ quan ủy ban Kiểm tra – Thanh tra tại 13/13 địa phương; mô hình Văn phòng Huyện ủy, HĐND và UBND tại các huyện Tiên Yên và Cô Tô; Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra cấp ủy đồng thời là Chánh Thanh tra cấp huyện. Trưởng Ban Tổ chức cấp ủy đồng thời là Trưởng phòng Nội vụ cấp huyện; Chánh Văn phòng cấp ủy đồng thời là Chánh Văn phòng HĐND và UBND cấp huyện tại các huyện Tiên Yên và Cô Tô.

Phương án sắp xếp của các địa phương đều xây dựng căn cứ tổng biên chế được giao và yêu cầu nhiệm vụ, cơ cấu cán bộ, công chức, tiêu chuẩn chức danh, vị trí việc làm đã được phê duyệt để xem xét, quyết định cụ thể biên chế của mỗi cơ quan phải sắp xếp lại. Từ đó, đảm bảo tinh gọn, cân đối giữa các cơ quan tham mưu, giúp việc của cấp ủy cấp huyện và cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện, gắn với cơ cấu lại, sắp xếp theo vị trí việc làm, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Theo đúng quy trình, việc chia tách các cơ quan phải thông qua HĐND nên hiện nay các địa phương đang tích cực chuẩn bị các bước theo quy định. Dự kiến đến hết tháng 12/2022, toàn bộ các cơ quan thí điểm sẽ hoạt động theo mô hình chung của toàn quốc.

Đến nay, các cơ quan dừng thí điểm đều hoạt động ổn định, tư tưởng cán bộ, nhân viên thông suốt, sẵn sàng nhận nhiệm vụ mới sau khi dừng thí điểm. Đồng chí Lưu Đức Hiền, Chuyên viên Cơ quan Tổ chức - Nội vụ, huyện Đầm Hà, chia sẻ: "Chúng tôi đã được quán triệt rõ phương án sắp xếp cơ quan, quán triệt rõ tinh thần đoàn kết nội bộ, giữ nghiêm nền nếp hoạt động, phát huy tốt chuyên môn nhiệm vụ. Mấy năm làm ở cơ quan hợp nhất, tôi cũng học hỏi được nhiều kinh nghiệm, kiến thức để hỗ trợ tốt hơn cho chuyên môn chính của mình. Tôi cũng như các đồng chí, đồng nghiệp trong cơ quan đều xác định dù ở đâu thì cũng cống hiến hết sức cho công việc, cho nhân dân nên tâm lý cũng không bị xáo trộn gì.”

Song song với việc dừng thí điểm một số mô hình, tỉnh Quảng Ninh tiếp tục thực hiện các mô hình: Cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp việc chung khối MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội cấp huyện tại 13/13 địa phương; Trung tâm Truyền thông tỉnh; Bí thư chi bộ đồng thời là Trưởng, thôn, bản, khu phố; Ban Tuyên giáo - Trung tâm chính trị cấp huyện; Trung tâm phục vụ hành chính công.

Tỉnh ủy Quảng ninh cũng giao Ban Thường vụ các địa phương căn cứ tình hình địa phương và yêu cầu sắp xếp đổi mới tổ chức bộ máy hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả để đề xuất Ban Thường vụ Tỉnh ủy xem xét quyết định thực hiện đối với các mô hình hợp nhất cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện. Riêng đối với mô hình Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch UBND cấp xã sẽ thực hiện ở những nơi có đủ điều kiện và giao Ban Thường vụ cấp huyện tiếp tục rà soát căn cứ tình hình thực tế, xem xét quyết định cụ thể và chịu trách nhiệm về quyết định đó.

Quan điểm trước sau như một của tỉnh là việc thực hiện sắp xếp phải giữ vững sự ổn định chính trị xã hội, đoàn kết thống nhất trong nội bộ từng cơ quan, địa phương, đơn vị và trong hệ thống chính trị của toàn tỉnh, đảm bảo thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ được giao. Tạm dừng các mô hình hợp nhất nhưng Quảng Ninh xác định vẫn sẽ tiếp tục kiên trì đổi mới tư duy, sáng tạo, phát huy những kết quả, những mặt đã đạt được để đáp ứng yêu cầu công việc, bối cảnh, tình hình mới. Tỉnh xác định tiếp tục quán triệt, nâng cao nhận thức, tạo sự thống nhất ý chí và hành động của các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả, thực chất nhiệm vụ tiếp tục đổi mới, hoàn thiện tổ chức bộ máy hệ thống chính trị của tỉnh theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Trên cơ sở các quy định của trung ương, trên nền tảng đổi mới, đột phá thành công, kế thừa các bài học kinh nghiệm từ giai đoạn trước, chắc chắn tỉnh Quảng Ninh sẽ tiếp tục thực hiện hiệu quả việc đổi mới, hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị giai đoạn tới với những mục tiêu cao hơn, đổi mới đồng bộ hơn, toàn diện hơn.

Minh Thu - Lan Anh - Bảo Bình