Giáo dục, trải nghiệm nghề truyền thống cho thanh thiếu nhi

Được vui chơi cùng bạn bè, tìm hiểu, tự tay trải nghiệm, làm các sản phẩm truyền thống… là điểm nổi bật của các trải nghiệm giáo dục nghề truyền thống, vừa tạo sân chơi hè bổ ích, vừa vun đắp tình yêu, khơi dậy đam mê về nghề truyền thống cho thanh thiếu nhi.

Không gian vui chơi an toàn, giải trí và có tính giáo dục cao là điều mà các gia đình, nhà trường quan tâm hàng đầu dịp hè. Bởi theo các chuyên gia giáo dục thì hiện giáo dục trải nghiệm thực tế là đích của nhiều gia đình hướng tới cho con em mình.

Trong xã hội hiện đại, nhu cầu này càng cấp thiết hơn, nhất là những gia đình có điều kiện kinh tế nhưng ít thời gian chăm sóc con. Đôi khi họ để các con tiếp xúc quá nhiều với điện thoại, ipad và các thiết bị công nghệ, đắm đuối trong thế giới ảo nhưng lại rất mơ hồ về thế giới thực ngoài đời.

Vì thế, các chương trình trải nghiệm thực tế được nhiều nơi tổ chức nhằm tạo thêm điểm vui chơi hè, đồng thời giúp các em nhỏ tiếp cận, tìm hiểu mới về nghề truyền thống. Một “địa chỉ đỏ” quen thuộc là Bảo tàng Quảng Ninh, nơi thường xuyên tổ chức hoạt động trải nghiệm thú vị gắn với làng nghề và nghề truyền thống.

Tại đây, các em được tiếp cận nghề truyền thống sinh động qua các khu, góc trưng bày, các trò chơi trắc nghiệm và trải nghiệm thực tế dưới dạng cuộc thi có thưởng. Lồng ghép vào là các trò chơi cổ truyền, hoạt động tập thể vui nhộn. Phần thú vị nhất là khi các em được hóa thân thành các nghệ nhân vót tre đan lờ, làm thuyền nan, đục than đá mỹ nghệ...

Được biết, Bảo tàng đang có những kế hoạch tổ chức các trải nghiệm nghề truyền thống, giới thiệu những món đồ mỹ nghệ là sản phẩm OCOP nổi tiếng… Thậm chí, đơn vị còn tính mời các nghệ nhân chế tác than đá, nặn gốm… về để “cầm tay chỉ việc”, vun đắp niềm đam mê nghề qua các sản phẩm tự tay các em làm nên. Chương trình giáo dục này có sức hút vô cùng lớn khi đã thu hút gần 20.000 lượt học sinh khi triển khai trong năm học 2022-2023.

Ông Nguyễn Quyết Tiến, Giám đốc Bảo tàng Quảng Ninh, chia sẻ: Nhờ không gian rộng, tiện nghi, mát mẻ, chúng tôi dự kiến tổ chức thành chương trình thường niên cho các trường. Qua đây, nhằm góp phần đáp ứng được mong mỏi của phụ huynh, nhà trường về sân chơi an toàn, có tính giáo dục cao, vun đắp kiến thức, trải nghiệm thực tế cho con trẻ.

Không chỉ các điểm vui chơi hè, một xu hướng dịch chuyển dễ thấy, cho con trẻ tiếp xúc với đời sống bên ngoài trường học, thêm nhiều kiến thức thực tế là các chuyến du lịch trải nghiệm. Đây có thể là các chuyến đi, tour tham quan trải nghiệm làng nghề, khu vui chơi. Nổi bật trong số các điểm đến dịp hè là các khu vui chơi, trải nghiệm làng nghề ở Khu du lịch Quảng Ninh Gate, làng gốm sứ ở Đông Triều.

Điểm thú vị là ở đây có đa dạng các trải nghiệm nghề truyền thống, lồng ghép vào các trò chơi, tiết mục biểu diễn. Đó là trải nghiệm biểu diễn múa rối nước; hóa thân làm nông dân chăm sóc, thu hoạch hoa quả; nặn gốm tại lò gốm Quảng Ninh Gate; viết thư pháp…cùng với nhiều hoạt STEM khoa học và công nghệ thú vị. Qua đó, giúp các em tăng cường vận động, bồi dưỡng kỹ năng sống, rèn luyện khả năng làm việc nhóm.

Hiện nay, có không ít các đơn vị, doanh nghiệp cũng dành không gian cho học sinh trải nghiệm nghề truyền thống dù rất tất bật với các đơn hàng xuất khẩu. Đáng chú ý là trải nghiệm thực tế quy trình sản xuất sản phẩm gốm mỏng xuất khẩu nổi tiếng ở Công ty Gốm sứ Quang Vinh (phường Mạo Khê, TX Đông Triều).

Tại đây, học sinh được tham quan thực tế nhà xưởng rộng cả nghìn m2, được "cầm tay chỉ việc" nặn, vẽ gốm, tham quan nhà trưng bày, ngắm sản phẩm xuất khẩu. Sản phẩm gốm do các em làm sẽ được gửi tặng lại làm lưu niệm sau khi nung xong. "Chúng tôi luôn tạo điều kiện cho các em học sinh tham quan, trải nghiệm quy trình làm gốm, hiểu sự vất vả, giá trị của các sản phẩm xuất khẩu Âu, Á. Rất có thể điều này sẽ hun đúc nên các nghệ nhân gốm tài năng trong tương lai" - ông Quách Văn Thoại, quản lý xưởng gốm, chia sẻ.

Tương tự, hè này các em học sinh cũng có cơ hội tham quan, trải nghiệm móc sản phẩm len thủ công xuất khẩu châu Âu ở Công ty TNHH Thương mại L&T Crochet (thôn Đồng Chanh, xã Thượng Yên Công, TP Uông Bí). Ở đây, các em được nghệ nhân hướng dẫn cụ thể về đan len, thực hành các sản phẩm đan len theo mẫu. Điểm thu hút các em là phần lớn sản phẩm đều là những loại đồ chơi, con thú ngộ nghĩnh. Đặc biệt, đây có thể là công việc mang lại thu nhập nếu các em khéo tay và quan tâm công việc này. 

Có thể thấy, các sân chơi bổ ích như trên chưa thực sự nhiều. Các đơn vị, doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn trong việc vừa đảm bảo hoạt động sản xuất, vừa tạo không gian cho các em nhỏ tham quan, trải nghiệm. Điều này cần sự quan tâm hơn nữa để mang lại những trải nghiệm thực tế, điều mà internet khó có thể mang lại.