Hành hương về Vũng Chùa, An Xá

Đầu xuân này, được hoà mình vào dòng người đến Vũng Chùa (xã Quảng Đông, huyện Quảng Trạch), nơi yên nghỉ của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, và sau đó về làng An Xá, xã Lộc Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình - làng quê đã sinh ra Đại tướng, cũng như những người khác, trong tôi trào dâng những cảm xúc thật khó tả.

Cán bộ, phóng viên Báo Quảng Ninh viếng mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp...

Vũng Chùa xuân này

Đầu xuân này , đoàn cán bộ, phóng viên tổ chức chuyến hành hương về nguồn. Hướng xuất hành đầu năm được tất thảy mọi người chọn là Quảng Bình, quê hương Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Với tôi, không phải đến khi xe khởi hành mà ngay từ lúc biết mình được đến quê Đại tướng, đã trào lên nhiều cảm xúc khó tả. Những kỷ niệm, cảm xúc của tôi trong đợt tuyên truyền về tình cảm của người dân Vùng mỏ đối với sự ra đi của Đại tướng dường như vẫn còn nguyên vẹn. Nhớ nhất là những bức ảnh mà Đại tướng chụp với thiếu nhi Vùng mỏ, những dòng lưu bút và cây đa mà Đại tướng trồng khi về thăm Cung Văn hoá thiếu nhi Quảng Ninh… Đặc biệt là những chuyện kể của ông Vũ Cẩm, nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh, người nhiều lần được tiếp đón Đại tướng ở Quảng Ninh. Có chi tiết ông Vũ Cẩm kể làm tôi rất xúc động, đó là cảm phục trước tài năng và ngưỡng mộ đức độ của Đại tướng, năm 1947, khi gia nhập Đại đội Hồ Chí Minh, ông đổi họ của mình từ họ Nguyễn thành họ Vũ (Võ), họ của Đại tướng.

Xuất phát từ thành phố Hạ Long lúc trời còn chưa rạng, xe chúng tôi đến Đèo Ngang lúc xế tà. Trên xe, những câu chuyện về cuộc đời và sự nghiệp của Đại tướng, những bài hát về quê hương Quảng Bình dường như chẳng lúc nào ngớt. Ngồi xe cả ngày trời nên khi đến Đèo Ngang mọi người trong đoàn có lẽ ai cũng đều thấm mệt. Ấy vậy mà khi xe rẽ từ QL1 vào đoạn đường dẫn đến mộ Đại tướng, cảm giác mệt mỏi bỗng dưng tan biến hết.

Vũng Chùa - Đảo Yến là một quần thể cảnh sắc thiên nhiên thơ mộng, hùng vĩ nằm dưới chân dãy Hoành Sơn, cách Đèo Ngang khoảng 10km về hướng đông nam. Từ trên đỉnh Thọ Sơn, phóng tầm mắt về hướng biển chúng ta dễ dàng bắt gặp khung cảnh hữu tình, biển nước mây trời bình yên và khoáng đạt. Biển Vũng Chùa được bao bọc bởi ba đảo là Hòn La, Hòn Gió và Hòn Nồm (Đảo Yến) nên rất kín gió. Đây là địa điểm lý tưởng để tàu thuyền tránh trú trong những ngày bão gió.

Đến mộ Đại tướng trời đã tối nhưng tôi thấy vẫn còn nhiều đoàn khách dừng xe phía ngoài mua hoa để vào viếng như đoàn chúng tôi. Đường từ dưới sân đỗ xe đi lên khu mộ chưa hoàn thiện, hãy còn lạo xạo sỏi đá. Trên khu mộ của Đại tướng, có hoa quả từ phương Nam, bánh trái của miền Trung, hoa đào miền Bắc, rồi mận tam hoa từ Tây Bắc cũng được đồng bào dâng tặng. Canh cho giấc ngủ cho Đại tướng là các chiến sĩ quân hàm xanh của tỉnh Quảng Bình. Đồng nghiệp của chúng tôi ở Báo Quảng Bình cho biết: Ngay sau lễ an táng Đại tướng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phùng Quang Thanh đã giao ngay nhiệm vụ bảo vệ khu mộ của Đại tướng cho lực lượng Biên phòng tỉnh nhà. Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh Quảng Bình đã ra quyết định thành lập Đội bảo vệ lâm thời khu mộ Đại tướng gồm 31 cán bộ chiến sĩ của Đồn Biên phòng Roòn, do Trung uý Khắc Ngọc Tân Hào, một người con của quê hương Lệ Thuỷ làm đội trưởng. Các chiến sĩ biên phòng ở đây cho biết, những ngày qua, các anh thay phiên nhau trực để canh giấc ngủ cho Đại tướng, hướng dẫn người dân thập phương về viếng mộ Đại tướng. Sau khi viếng mộ Đại tướng xong, chúng tôi trò chuyện với Trung uý Nguyễn Văn Thanh, anh cho biết những ngày qua, lượng người về viếng Đại tướng tăng đột biến. Trung bình mỗi ngày có tới trên mười ngàn người về đây thắp hương tưởng nhớ Người anh cả của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Người dân ở khắp mọi miền của Tổ quốc khi về đây ai cũng rất thành kính trước linh mộ của Đại tướng.

Đi trong khu mộ, nghe tiếng sóng biển vỗ rì rào dưới chân núi, trong tâm trí tôi lại hiện lên những hình ảnh thân thương vị Đại tướng của nhân dân.

Và chụp ảnh bên cây khế trong vườn nhà lưu niệm của Đại tướng ở thôn An Xá, xã Lộc Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình.

Thăm làng của Đại tướng

Hôm sau, chúng tôi được các đồng nghiệp ở Báo Quảng Bình đưa đến thăm làng, thăm nhà của Đại tướng ở thôn An Xá, xã Lộc Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ. Trên đường đi, anh bạn đồng nghiệp kể như khoe với chúng tôi rằng lúc sinh thời, Đại tướng đã về thăm Báo Quảng Bình một số lần.

Xe chúng tôi dừng cách cổng nhà Đại tướng chừng 200m. Không chỉ riêng tôi, nhiều người trong đoàn đều cảm nhận rằng làng An Xá giống như những làng quê Trung Bộ khác, rất đẹp! Bước qua cánh cổng gỗ, vòng qua hàng cây cảnh dẫn vào sân, chúng tôi thấy một ngôi nhà gỗ 3 gian, mái ngói đã rất thâm nâu. Ở gian giữa ngôi nhà là bàn thờ Đại tướng, gian bên trái là bàn ghi cảm tưởng, còn gian bên phải là chiếc giường cũ có lẽ có từ thời ông còn thơ ấu. Ông Võ Đại Hàm, là cháu họ gọi Đại tướng bằng ông, người coi sóc căn nhà cho biết, trong những ngày Tết vừa qua có hàng vạn lượt người đến thăm và dâng hương tại đây. Ngoài người dân là con em Quảng Bình còn có đồng bào các tỉnh thành khác của cả nước du xuân cũng đến kính hương. Theo ông Võ Đại Hàm, ngôi nhà của Đại tướng đã được sửa lại, nhưng cơ bản vẫn theo nếp cũ. Phía chái nhà có cây khế đến nay đã ngoài trăm tuổi, thời ấu thơ Đại tướng vẫn ra trèo hái quả. Biết được chi tiết này, không chỉ các thành viên trong đoàn chúng tôi mà ai đến đây dường như cũng phải chụp cho được bức hình mình đứng bên cây khế nhà Đại tướng. Cũng theo người cháu họ, thời gian Đại tướng ở ngôi nhà này chỉ chừng 13 năm, sau đó ông  đi học xa nhà rồi hoạt động cách mạng. Sau khi miền Nam được hoàn toàn giải phóng, Đại tướng có nhiều lần về quê hơn nên người làng hay được gặp, được trò chuyện với ông.

Về quê Đại tướng xuân này, chúng tôi vinh dự được đồng chí Nguyễn Quang Năm, Chủ tịch UBND huyện Lệ Thuỷ và các đồng chí lãnh đạo các phòng ban của huyện đón tiếp. Những câu chuyện về Đại tướng và gia đình dòng họ của ông, về vùng quê Lệ Thuỷ cả những năm tháng trước và sau khi đất nước thống nhất dường như chẳng thể kết thúc.

Trong bữa cơm đầu xuân có rượu ở làng của Đại tướng, anh Nguyễn Trần Đức, Phó Trưởng Phòng Văn hoá - Thông tin huyện kể rằng ở Lệ Thuỷ có giải bơi thuyền được duy trì tổ chức vào dịp kỉ niệm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, từ khoảng năm chục năm nay. Tham gia giải đua hằng năm có chừng trên ba chục đội của các làng thuộc 6 xã ven biển của huyện. Làng An Xá của Đại tướng từng nhiều năm vô địch giải đua thuyền này, trong đó liên tục trong 4 năm liền từ 2009 đến 2012, đội đua thuyền của làng đều về đích đầu tiên. Thế nhưng đến mùa giải năm 2013, đội đua thuyền của làng Đại tướng lại về đích thứ sáu. Đến hôm Đại tướng ra đi, nhiều người đã cho rằng đây có lẽ là điềm báo trước… Một đồng chí lãnh đạo cơ quan đi trong đoàn bảo với tôi rằng, suy luận ấy có thể không logic, nhưng xuất phát từ tình cảm với vị Đại tướng của nhân dân, từ tình yêu quê hương đất nước thì suy luận ấy lại rất phù hợp.

Biết chúng tôi vừa đi về, nhiều người quen ở TP Hạ Long đã hỏi thông tin để xuân này đến thăm nhà và viếng mộ Đại tướng. Qua điện thoại, chúng tôi được các chiến sĩ biên phòng và các đồng nghiệp ở Quảng Bình cho biết dòng người hành hương về Vũng Chùa, An Xá vẫn ngày càng nhiều. Đó chính là tình cảm của người dân với vị Đại tướng của nhân dân.

Đỗ Ngọc Hà