Hoạt động tạm nhập, tái xuất, chuyển khẩu hàng hoá: Đã khởi sắc nhưng vẫn bị "bó"

Thực tế cho thấy, sau gần 6 tháng triển khai thực hiện Thông tư 05/2014/TT-BCT quy định về hoạt động tạm nhập tái xuất (TNTX), chuyển khẩu, kho ngoại quan, công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này được tăng cường, hoạt động của các doanh nghiệp dần đi vào nền nếp ổn định, đảm bảo hoạt động thương mại biên giới.

Bốc xếp hàng hoá tại cửa khẩu Hoành Mô (Bình Liêu).

Nhằm tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư 05/2014/TT-BCT quy định về hoạt động TNTX, chuyển khẩu, kho ngoại quan và chính thức có hiệu lực từ 20-2-2014. Trên cơ sở thống nhất ý kiến của Bộ Công Thương và điều kiện thực tế của tỉnh, Quảng Ninh đã ban hành các chính sách nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước, đồng thời góp phần loại bỏ những doanh nghiệp không đủ điều kiện, khuyến khích những doanh nghiệp làm ăn chân chính, bài bản. Cụ thể, tỉnh đã ban hành Quy định về trình tự, thủ tục và nguyên tắc lựa chọn thí điểm doanh nghiệp thực hiện tái xuất hàng hoá qua các cửa khẩu phụ, điểm thông quan trong khu kinh tế (KKT) cửa khẩu tỉnh Quảng Ninh; công bố các cửa khẩu phụ, điểm thông quan trong các KKT cửa khẩu Quảng Ninh; quy hoạch tạm thời hệ thống kho, bãi phục vụ kinh doanh tạm nhập, tái xuất thực phẩm đông lạnh trên địa bàn tỉnh; quy chế quản lý hoạt động tái xuất hàng hoá qua các cửa khẩu phụ, điểm thông quan trong KKT cửa khẩu Quảng Ninh...

Trên cơ sở đó, Hội đồng xét duyệt của tỉnh đã tiến hành thẩm định hồ sơ doanh nghiệp đăng ký và lựa chọn được 190 doanh nghiệp đủ tiêu chuẩn tham gia thực hiện tái xuất hàng hoá qua các cửa khẩu phụ và điểm thông quan trong KKT cửa khẩu. Trong đó, hàng hoá thông thường (trừ xe ô tô) có 126 doanh nghiệp; hàng thực phẩm đông lạnh có 44 doanh nghiệp; hàng có thuế tiêu thụ đặc biệt có 10 doanh nghiệp; hàng đã qua sử dụng (trừ xe ô tô và lốp ô tô) có 9 doanh nghiệp; mặt hàng xe ô tô các loại đã hoặc chưa qua sử dụng và lốp ô tô đã qua sử dụng có 1 doanh nghiệp. Tổng số tiền ký quỹ, đặt cọc của các doanh nghiệp tại Ngân hàng Techcombank - Chi nhánh Quảng Ninh là 462 tỷ đồng. Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc thông thương hàng hoá, trên cơ sở rà soát, tỉnh đã bố trí đầy đủ các lực lượng chức năng kiểm soát chuyên ngành và đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật bảo đảm quản lý nhà nước tại các cửa khẩu phụ, điểm xuất hàng. Đến nay, ngoài cửa khẩu quốc tế Móng Cái, Quảng Ninh còn có 14 điểm cửa khẩu phụ và điểm thông quan được phép tái xuất hàng hoá. Cụ thể, khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái có 6 điểm gồm: Cửa khẩu Ka Long, điểm kiểm tra hàng hoá xuất khẩu Lục Lầm, khu chuyển tải Vạn Gia, điểm xuất hàng Km3+Km4, điểm xuất hàng Đại Vai, điểm xuất hàng Lục Chắn; khu kinh tế cửa khẩu Bắc Phong Sinh (Hải Hà) có 3 điểm: Cửa khẩu Bắc Phong Sinh, điểm xuất hàng khu vực Mốc 1342+300m, điểm xuất hàng khu vực Mốc 1344(2)+500m; khu kinh tế cửa khẩu Hoành Mô - Đồng Văn (Bình Liêu) có 5 điểm: Cửa khẩu Hoành Mô, điểm kiểm tra hàng hoá xuất khẩu Đồng Văn, điểm xuất hàng khu vực Nà Kép; điểm xuất hàng khu vực Mốc 1306, điểm xuất hàng khu vực Mốc 1326. Cùng với đó, tỉnh đã  ban hành Quyết định số  989/QĐ-UBND Quy hoạch tạm thời hệ thống kho, bãi phục vụ kinh doanh tạm nhập, tái xuất thực phẩm đông lạnh. Đến nay, toàn tỉnh có 32 khu vực kho, bãi bảo quản thực phẩm đông lạnh tại các địa phương Móng Cái, Hải Hà, Bình Liêu như: Điểm kiểm tra hàng hoá xuất khẩu khu vực Đồng Văn; kho, bến bãi hàng hoá - Công ty CP Thành Đạt; bãi chờ xuất nhập hàng hoá, kho ngoại quan, xưởng sơ chế vật liệu - Công ty CP SX TM Hoàng Tiến...

Thông tư 05 lần này của Bộ Công Thương cũng đã có khá nhiều điểm mới và quy định thêm nhiều điều kiện để ràng buộc trách nhiệm của doanh nghiệp, thúc đẩy các doanh nghiệp đầu tư theo chiều sâu. Thông tư đã có thêm một số điểm thuận lợi cho doanh nghiệp như: Được ký quỹ đặt cọc ở Ngân hàng Thương mại (năm 2013, DN chỉ được ký quỹ ở KBNN); mở rộng thêm một số nhóm hàng kinh doanh là phụ phẩm, gia súc, gia cầm, phế liệu, hàng tiêu dùng đã qua sử dụng (ô tô, lốp ô tô...). Tuy nhiên, từ thực tế cho thấy với những điều kiện quy định chặt chẽ của Thông tư mới này đang “làm khó” doanh nghiệp. Đơn cử như việc, chính sách đã mở rộng diện mặt hàng kinh doanh TNTX, nhưng lại gắn với ràng buộc về số tiền đặt cọc ký quỹ của doanh nghiệp. Bộ Công Thương đã nâng tiền ký quỹ, đặt cọc đối với thương nhân kinh doanh TNTX hàng thực phẩm đông lạnh từ 5 tỷ đồng lên 10 tỷ đồng, thêm vào đó là các điều kiện về kho bãi. Đối với hàng có thuế tiêu thụ đặc biệt hoặc hàng hoá đã qua sử dụng, doanh nghiệp kinh doanh TNTX phải được thành lập tối thiểu là 2 năm, đã có hoạt động xuất nhập khẩu hoặc TNTX hàng hoá và nâng tiền ký quỹ, đặt cọc từ 5 tỷ đồng lên 7 tỷ đồng. Trong khi hầu hết các doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực này chỉ là khâu dịch vụ trung gian để hưởng hoa hồng, hưởng chi phí giao nhận, xếp dỡ, trung chuyển chứ không trực tiếp ký hợp đồng giữa bên xuất và bên nhập đều ở nước ngoài. Cùng với đó, tiền vốn đầu tư phần lớn được huy động từ ngân hàng, trong khi đó, phía đối tác thường nợ gối đầu, lợi nhuận ít nên việc ký quỹ hàng tỷ đồng thực sự là một trở ngại lớn đối với doanh nghiệp.

Thiết nghĩ các ngành chức năng cần phải sớm làm việc với các bộ, ngành cấp trên về những khó khăn, vướng mắc nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các doanh nghiệp hoạt động trên lĩnh vực này.

Cao Quỳnh