Hướng tới nền khuyến nông hiện đại

Trên tinh thần quyết tâm nâng cao chất lượng và giá trị sản xuất nông nghiệp, tỉnh Quảng Ninh đề cao vai trò, trách nhiệm của công tác khuyến nông, lấy đây là hoạt động nòng cốt, tạo điểm nhấn, cũng như nhân rộng những mô hình sản xuất nông nghiệp ưu thế, từ đó thúc đẩy phát triển nền nông nghiệp hiện đại.

Trước những yêu cầu thực tế đặt ra, hiện đang là thời cơ để công tác khuyến nông của Quảng Ninh thay đổi, phát triển, hoạt động hiệu quả. Tuy nhiên, đây cũng là thách thức trong hoạt động này, nhất là nhiều năm qua tư duy về công tác khuyến nông vốn được mặc định là mang tính phục vụ và hỗ trợ là chủ yếu.

Trung tâm Khuyến nông tỉnh kết hợp đưa nông dân thăm quan mô hình lúa DT100 tại TX Đông Triều.

Chuyển động để đáp ứng nhu cầu thực tế.

Kể từ năm 2020, Quảng Ninh áp dụng chương trình khuyến nông theo giai đoạn 5 năm liên tục, thay vì từng năm như trước đây, qua đó có tính quá trình, liên tục và kế thừa, phù hợp với đặc thù sản xuất nông nghiệp. Tỉnh cũng áp dụng cụ thể hệ thống định mức kỹ thuật trong khuyến nông; tăng nguồn ngân sách dành cho các nội dung nghiệp vụ khuyến nông từ 2 tỷ đồng như mọi năm lên 3,5 tỷ đồng, đồng thời cho phép triển khai các dự án nhân rộng nếu mô hình điểm tạo được kết quả tốt…

Trước sự quan tâm cũng như yêu cầu cao của tỉnh đặt ra cho công tác khuyến nông, thời gian gần đây ghi nhận sự chuyển biến trong hoạt động của đơn vị đầu mối là Trung tâm Khuyến nông tỉnh (thuộc Sở NN&PTNT). Rõ nét nhất là thay vì thực hiện dàn trải nhiều mô hình nhỏ lẻ, đơn vị đã tập trung vào số ít mô hình trọng điểm, có tính ứng dụng cao, nông dân và thị trường đang cần. Nội dung các chương trình khuyến nông phủ rộng cả ở lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi và khai thác, nuôi trồng thủy sản, đồng thời trong mỗi chương trình đều ưu tiên tính sớm, mới, hàm lượng chất xám lớn, khả năng nhân rộng cao…

Có thể kể đến hàng loạt mô hình thiết thực mà Trung tâm Khuyến nông triển khai thời gian gần đây, như: Ứng dụng đèn led trong khai thác thủy sản, nhân giống cây na dứa, trồng rừng gỗ lớn, ứng dụng bể di động trong nuôi tôm, thụ tinh nhân tạo cho đàn gia súc, triển khai các kỹ thuật mới trong nuôi cá chim vây vàng, dê sinh sản, trồng giống lạc mới…

Cây na dứa do Trung tâm Khuyến nông tỉnh làm chủ quy trình nhân giống cho kết quả tốt, trở thành sản phẩm cung ứng cho nông dân cải tạo giống na đã khai thác nhiều năm.

Các mô hình trên đã và đang cho thấy tính hiệu quả, ưu thế vượt trội so với những mô hình cũ, không chỉ nâng sản lượng, chất lượng, giá trị sản phẩm, mà còn thân thiện với môi trường, quan trọng hơn là khắc phục được hạn chế về tính mùa vụ trong thu hoạch, ảnh hưởng đến thị trường tiêu thụ, từ đó đáp ứng được yêu cầu cải tạo, thay thế giống, quy trình canh tác cũ.

Từng bước tiệm cận mục tiêu khuyến nông dịch vụ

Là đơn vị sự nghiệp tự chủ một phần chi thường xuyên, hiện nay nhiệm vụ của Trung tâm Khuyến nông tỉnh chủ yếu là phục vụ, hỗ trợ nông dân, tuy nhiên về lâu dài, đơn vị được định hướng hoạt động thiên về khuyến nông dịch vụ, lấy sản phẩm làm nguồn lực hoạt động. Theo ông Nguyễn Hữu Giang, Giám đốc Sở NN&PTNT, đây là định hướng phù hợp mục tiêu phát triển ngành nông nghiệp, cũng như yêu cầu phát triển chung của xã hội. Khi mà nông dân chính là đối tượng khách hàng và giống mới, quy trình kỹ thuật canh tác mới, công nghệ sản xuất mới… chính là sản phẩm hàng hóa của Trung tâm để cung ứng tới nông dân.

Nông dân Xuân Sơn (TX Đông Triều) triển khai mô hình rươi - lúa hữu cơ. mô hình do Trung tâm Khuyến nông tỉnh hướng dẫn kỹ thuật.

Ông Nguyễn Khắc Dũng, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh, cho biết: Để bắt nhịp với định hướng này, Trung tâm Khuyến nông đã đầu tư cho các sản phẩm giống mới, nhằm cung ứng cho nông dân cải tạo và thay thế các giống cũ, hoặc “bắt tay” với các đơn vị chuyên môn để triển khai công nghệ nông nghiệp mới.
Thực tế việc công bố giống cây na dứa gần đây được coi là một thành công trong nhân giống mới của Trung tâm Khuyến nông. Qua thử nghiệm, giống cây này cho quả to và sai, chất lượng tốt, quan trọng là có thể rải vụ thu hoạch cả năm, hoàn toàn phù hợp để nông dân thay thế các cây na dai, na bở đã khai thác nhiều năm trở nên cằn cỗi. Đặc biệt, gần đây Trung tâm Khuyến nông đã tính đến việc hợp tác triển khai công nghệ nhân mảnh nhỏ, trước tiên phục vụ trong lĩnh vực phục hồi rạn san hô dưới đáy biển, về lâu dài còn có thể đưa vào kinh doanh trong hoạt động dịch vụ du lịch.

Trung tâm Khuyến nông đã được tỉnh đồng ý đề xuất nâng cấp hệ thống hạ tầng liên quan, nhằm hỗ trợ triển khai các hoạt động của đơn vị. Trong đó, trạm thực hành chuyển giao kỹ thuật khuyến ngư công nghệ cao của Trung tâm đã được nâng cao năng lực; trại sản xuất giống thủy sản nước lợ đang được tỉnh đồng ý chủ trương đầu tư. Hiện Trung tâm Khuyến nông đang đề xuất tỉnh hỗ trợ xây dựng trạm sản xuất giống thủy sản nước mặn. Các hạng mục hạ tầng này sẽ là điều kiện quan trọng để đơn vị thúc đẩy triển khai các hoạt động nội nghiệp, đưa ra những sản phẩm nông nghiệp chất lượng phục vụ thị trường.

Nông dân Quảng Yên ứng dụng kỹ thuật canh tác mới do Trung tâm Khuyến nông hướng dẫn vào sản xuất thực tế.

Mặc dù đã có sự chuẩn bị ban đầu, tuy nhiên cái khó của Trung tâm trong việc thực hiện mục tiêu đưa hoạt động khuyến nông từ phục vụ sang khuyến nông dịch vụ chính là đội ngũ con người. Nhiều năm nay đơn vị vận hành theo cơ chế bao cấp đã không tránh khỏi tư duy trông chờ, bị động, phụ thuộc vào các nhiệm vụ được giao, ít đổi mới, sáng tạo, năng động, để có thể đưa ra được những sản phẩm mới mà nông dân và thị trường cần. "Hạn chế này nếu không được khắc phục thì công tác khuyến nông của Quảng Ninh thời gian tới vẫn chưa thể chuyển động theo đúng mục tiêu, kỳ vọng mà tỉnh đã đề ra" - Ông Nguyễn Hữu Giang, Giám đốc Sở NN&PTNT nhấn mạnh.

Việt Hoa

[links()]