Kết hợp hài hòa giữa chuyển đổi xanh với chuyển đổi số

Ngày 30/1/2022, Văn phòng Chính phủ phát đi Thông báo số 30/TB-VPCP kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính - Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia tại cuộc họp lần thứ nhất Ban Chỉ đạo quốc gia triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26).

Thông báo nêu: Biến đổi khí hậu là thách thức nghiêm trọng toàn cầu; Việt Nam là một trong các quốc gia đang phát triển, chịu ảnh hưởng nặng nề bởi tác động của biến đổi khí hậu. Tại COP26, Việt Nam đã có những cam kết mạnh mẽ cùng gần 150 quốc gia cam kết đưa mức phát thải ròng về "0" vào giữa thế kỷ; cùng với hơn 100 quốc gia đã tham gia Cam kết giảm phát thải metan toàn cầu vào năm 2030; cùng 140 quốc gia tham gia Tuyên bố Glasgow của các nhà lãnh đạo về rừng và sử dụng đất; cùng 48 quốc gia tham gia Tuyên bố toàn cầu về chuyển đổi điện than sang năng lượng sạch; cùng 150 quốc gia tham gia Liên minh hành động thích ứng toàn cầu…

Việc thực hiện các cam kết tại COP26, đặc biệt là cam kết đưa mức phát thải ròng về "0" vào giữa thế kỷ là xu thế tất yếu, không thể đảo ngược; việc triển khai thực hiện kịp thời các cam kết này sẽ mang lại lợi ích lớn và lâu dài cho đất nước. Việt Nam cần tận dụng cơ hội này để thực hiện tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng cacbon thấp.

Cam kết của Việt Nam tại COP26 được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Nhiều quốc gia, tổ chức quốc tế, đối tác phát triển, tập đoàn đa quốc gia, đặc biệt là các định chế tài chính, tập đoàn lớn về năng lượng tái tạo đã cam kết, đề nghị được hợp tác với Việt Nam trong triển khai thực hiện cam kết.

Ngay sau COP26, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành khẩn trương nghiên cứu, xây dựng Chương trình, Kế hoạch triển khai thực hiện các cam kết của Việt Nam. Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26 do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành là Phó Trưởng ban, thành viên là các Bộ trưởng, lãnh đạo các Bộ, ngành trung ương; ban hành Quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo. Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường thành lập Tổ công tác giúp việc Ban Chỉ đạo cùng với quy chế làm việc của Tổ công tác.

Bộ Tài nguyên và Môi trường – Cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo – đã có nhiều nỗ lực trong việc chủ động công bố các cam kết của Việt Nam tại COP26, tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định thành lập, Quy chế hoạt động, Chương trình công tác năm 2022 của Ban Chỉ đạo, thành lập Tổ giúp việc, xây dựng Đề cương đề án Triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26.

Quan điểm, chủ trương triển khai thực hiện

Biến đổi khí hậu là vấn đề hệ trọng, được Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các nhà khoa học và nhân dân đặc biệt quan tâm. Đây là vấn đề toàn cầu nên phải có cách tiếp cận toàn cầu, tiếp cận tổng thể để đánh giá mọi tác động của biến đổi khí hậu đến các ngành, lĩnh vực và các địa phương trên phạm vi cả nước trong mối quan hệ toàn diện giữa trung ương và địa phương, giữa các địa phương với nhau và với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Lấy cấp cơ sở là nền tảng, lấy người dân và doanh nghiệp là mục tiêu, là động lực, là trung tâm, là chủ thể để thực hiện.

Cam kết và tham gia cùng cộng đồng quốc tế ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm phát thải cacbon, phát triển bền vững là xu thế tất yếu trong bối cảnh cộng đồng quốc tế quyết tâm đẩy mạnh phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số; đồng thời thể hiện quan điểm và chỉ đạo thống nhất của Đảng, của Bộ Chính trị về ứng phó với biến đổi khí hậu, cụ thể hóa các nội dung của Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội nhằm thực hiện tái cơ cấu nền kinh tế trong giai đoạn 2021 - 2025 và hướng tới các mục tiêu cụ thể phát triển đất nước đến năm 2030 và năm 2045.

Việc thực hiện những cam kết tại COP26 có nhiều thuận lợi và thách thức đan xen, trong đó khó khăn, thách thức là chủ yếu. Do đó, Thủ tướng yêu cầu Ban Chỉ đạo phải thống nhất về nhận thức, thông về tư tưởng, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, xác định trọng tâm trọng điểm, làm việc nào dứt điểm việc đó. Phải kết hợp hài hòa, hợp lý, hiệu quả giữa chuyển đổi xanh với chuyển đổi số và các nhiệm vụ chính trị trọng tâm khác; huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, nguồn lực trong nước và ngoài nước, nguồn lực nhà nước và tư nhân, truyền tải được tinh thần chuyển đổi xanh tới các bộ, ngành, địa phương và người dân. Đồng thời, phải tận dụng, tranh thủ, phát huy sự quan tâm, ủng hộ của các quốc gia, đối tác, tổ chức tài chính quốc tế trong việc hỗ trợ, đồng hành với Việt Nam thực hiện các cam kết tại COP26.

Chương trình công tác và nhiệm vụ trọng tâm của Ban Chỉ đạo

Đối với các thành viên Ban Chỉ đạo, Thủ tướng yêu cầu trong Quý I năm 2022, chỉ đạo các Bộ, ngành hoàn thành việc xây dựng Kế hoạch hành động thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26, gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường để tổng hợp, xây dựng Đề án thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26. Trước mắt, tập trung vào 08 nhiệm vụ trong tâm sau: (i) chuyển đổi từ năng lượng hóa thạch sang các nguồn năng lượng xanh, năng lượng sạch; (ii) giảm phát thải khí nhà kính trong các ngành, lĩnh vực; (iii) giảm phát thải khí metan, đặc biệt trong sản xuất nông nghiệp và xử lý chất thải; (iv) khuyến khích nghiên cứu, phát triển và sử dụng ô tô điện; (v) quản lý và sử dụng bền vững diện tích rừng hiện có, đồng thời đẩy mạnh trồng rừng mới để hấp thụ, lưu giữ cacbon; (vi) nghiên cứu, sản xuất, sử dụng vật liệu xây dựng và phát triển đô thị phù hợp phát triển xanh, bền vững; (vii) đẩy mạnh, đổi mới công tác truyền thông để toàn dân và cộng đồng doanh nghiệp thống nhất nhận thức và đồng hành cùng Chính phủ trong thực hiện cam kết tại COP26; (viii) đẩy mạnh chuyển đổi số phục vụ ứng phó với biến đổi khí hậu.

Rà soát, bổ sung, hoàn thiện thể chế, xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, cơ chế, chính sách để thu hút nguồn lực tài chính, công nghệ cao, nhân lực chất lượng cao, kinh nghiệm quản trị và tổ chức thực hiện hiệu quả các giải pháp đề ra.

Đồng thời, đề xuất các Chương trình, Dự án cụ thể và nhu cầu về vốn, chuyển giao khoa học – công nghệ, nhân lực… nhằm triển khai Kế hoạch hành động thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26 của Bộ, ngành, gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường để tổng hợp báo cáo Ban Chỉ đạo và tổ chức họp với các tổ chức và đối tác quốc tế.

Đối với Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo, tiếp thu ý kiến của các thành viên Ban Chỉ đạo, hoàn thiện và tham mưu tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình công tác năm 2022, kịp thời báo cáo Thường trực Ban Chỉ đạo các vấn đề phát sinh.

Tổng hợp Kế hoạch hành động thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26 của các Bộ, ngành để hoàn thiện Đề án thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26, trình Ban Chỉ đạo thông qua trong Quý II năm 2022, để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt; chủ trì, phối hợp với Văn phòng Chính phủ, các cơ quan liên quan chuẩn bị tốt nội dung và công tác tổ chức các Hội nghị đối thoại giữa Thủ tướng Chính phủ - Trưởng Ban Chỉ đạo với các cơ quan, tổ chức quốc tế, các đối tác phát triển trong tháng 02 năm 2022.

Thủ tướng giao Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường thành lập Tổ giúp việc gồm các cán bộ từ các Bộ, ngành liên quan. Các Bộ, ngành có trách nhiệm cử cán bộ có năng lực chuyên môn phù hợp, ngoại ngữ tốt, có trí tuệ, bản lĩnh, quyết tâm, ý chí, khát vọng, nhiệt huyết để giúp việc cho Ban Chỉ đạo. Tổ giúp việc được bảo đảm về nguồn lực, con người, cơ sở vật chất, phương tiện làm việc.