Khi nào miền Bắc đón rét đậm, rét hại?

Dù được dự báo là mùa đông năm nay ấm hơn trung bình nhiều năm, rét đậm rét hại có xu hướng không kéo dài song không loại trừ việc xuất hiện những ngày giá rét kỷ lục.

Khi nào xuất hiện rét đậm, rét hại?

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, đêm qua và sáng sớm nay (07/11), ở khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ đã có mưa rào và dông, cục bộ có mưa to đến rất to. Lượng mưa tính từ 19h ngày 06/11 đến 08h ngày 07/11 có nơi trên 90mm như: Minh Thanh (Cao Bằng) 99.8mm, Yên Nhân (Thanh Hóa) 145.2mm, Đảo Cù Lao Xanh (Bình Định) 123.9mm, Sông Cầu (Phú Yên) 122mm,...

Ngày 07/11, khu vực Bắc Trung Bộ có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có mưa vừa, mưa to với lượng mưa 10-20mm, có nơi trên 40mm. Ngày và đêm 07/11, khu vực từ Quảng Bình đến Khánh Hòa có mưa rào và rải rác có dông, cục bộ có mưa vừa, mưa to với lượng mưa 20-40mm, có nơi trên 70mm. Ngày và đêm 07/11, khu vực Nam Bộ có mưa rào và dông rải rác, cục bộ có mưa vừa, mưa to với lượng mưa 15-30mm, có nơi trên 50mm (thời gian mưa tập trung vào chiều và tối).

Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh, lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc. Mưa lớn cục bộ có khả năng gây ra tình trạng ngập úng tại các vùng trũng, thấp.

Sau đợt không khí lạnh này, miền Bắc sẽ đón nắng ấm, thời tiết có thể oi bức trước khi đón đợt không khí lạnh có cường độ mạnh hơn từ ngày 12/11. Dự báo ngày 12-13/11, Bắc Bộ có mưa vài nơi, gió Đông Bắc trong đất liền mạnh lên cấp 3, vùng ven biển cấp 4. Từ ngày 12/11 đến ngày 14/11 trời trở lạnh (riêng ngày 13.11 có khả năng trời trở rét). Nhiệt độ thấp nhất trong đợt lần này dự kiến từ 17 - 20 độ C. Các ngày 12-13-14/11 trời sẽ lạnh/rét âm u cả ngày. Sau khi không khí lạnh tăng cường thêm và đi thẳng theo chiều Bắc - Nam thì miền Bắc sẽ nằm sâu trong khối không khí lạnh khô, trời sẽ nắng hanh khô giống kiểu thời tiết đầu mùa Đông (đêm và sáng sớm trời rét), đêm nhiệt thấp nhưng ban ngày có thể lên cao từ 26-29 độ C.

Từ ngày 13/11, Trung Bộ từ Nghệ An đến Khánh Hòa bước vào đợt mưa diện rộng mới do ảnh hưởng không khí lạnh và nhiễu động gió Đông. Đặc điểm của không khí lạnh đầu mùa là xen kẽ các đợt lạnh ngắn ngày và nắng ấm. Dự báo hình thái thời tiết này còn duy trì đến cuối tháng 12. Từ cuối tháng 12 mới có khả năng xuất hiện các đợt lạnh sâu dù mùa Đông năm nay được dự báo là ấm hơn, các đợt rét đậm, rét hại sẽ ngắn ngày hơn, cường độ rét không quá mạnh như trung bình nhiều năm.

Trong khoảng từ cuối ngày 11/11 hoặc ngày 12/11 sẽ có một đợt không khí lạnh tràn vào Việt Nam theo hướng Đông Bắc. Cùng thời điểm này có nhiễu động gió Đông và Đông Nam từ biển vào sẽ hội tụ với không khí lạnh gây mưa ở ven biển miền Trung từ ngày 13/11 hoặc có thể sớm hơn. Đợt mưa này cũng có thể hình thành 2 cụm mưa như đợt mưa vừa rồi hoặc mưa cuốn chiếu từ khu vực Nghệ An tới Khánh Hòa. Phía Nam Trung Bộ sẽ mưa muộn hơn Bắc Trung Bộ nhưng sẽ mưa nhiều hơn.

Mùa Đông năm nay sẽ ấm hơn

Tháng 10, miền Bắc đón hai đợt không khí lạnh tràn xuống nước ta, lần lượt vào ngày 10/10 và 20/10. Tuy nhiên đây là những đợt không khí lạnh yếu, chỉ khiến thời tiết các tỉnh miền Bắc se lạnh vào đêm và sáng với nhiệt độ thấp nhất phổ biến ở mức 20-23 độ, riêng vùng núi cao có thể cảm nhận được thời tiết giá rét khi nền nhiệt có nơi xuống dưới 16 độ.

Đáng lưu ý, cũng trong tháng 10, khu vực đồng bằng Bắc Bộ đón một đợt nắng nóng trong hai ngày 4-5/10 với nhiệt độ cao nhất phổ biến từ 35-36 độ. Nhiệt độ trưa ngày 5/10 tại Láng (Hà Nội) lên tới 36,4 độ, trở thành ngày nóng nhất trong tháng 10 ở Hà Nội, vượt qua kỷ lục được thiết lập trước đó 20 năm. Hàng loạt các điểm đo khác cũng ghi nhận mức nhiệt độ cao lịch sử trong tháng 10 như Phù Liễn (Hải Phòng), Ngân Sơn (Bắc Kạn), Phủ Lý (Hà Nam), Ninh Bình, Thái Bình, Nam Định.

Nhiệt độ trung bình trong tháng 10 năm nay ở miền Bắc, Bắc Trung Bộ, Bắc Tây Nguyên và các tỉnh từ Thừa Thiên Huế-Khánh Hòa cao hơn trung bình nhiều năm từ 1-2 độ, cá biệt có nơi cao hơn 2 độ. Các khu vực khác phổ biến cao hơn trung bình nhiều năm từ 0.5-1 độ.

Theo Trung tâm dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, mùa Đông 2023-2024 sẽ ấm và ẩm hơn so với trung bình nhiều năm. Do ảnh hưởng hiện tượng El Nino, trong tháng 10 vừa qua nền nhiệt độ của khu vực các tỉnh Bắc Bộ cao hơn so với trung bình nhiều năm từ khoảng 1 đến 2 độ, thậm chí đầu tháng 10 tại khu vực Đồng bằng Bắc bộ, trong đó có Thủ đô Hà Nội còn xuất hiện nắng nóng.

Do sự chi phối của hiện tượng El Nino, nền nhiệt độ của khu vực Bắc Bộ cao hơn so với trung bình nhiều năm. Cùng với đó hoạt động của bão sẽ ít hơn so, dự báo sẽ còn từ 1 đến 2 cơn bão sẽ hoạt động trên khu vực Biển Đông, tuy nhiên bão ảnh hưởng đến khu vực Bắc Bộ ít có khả năng xảy ra.

Theo ông Nguyễn Văn Hưởng, thời kỳ đầu mùa Đông năm 2023-2024, không khí lạnh có khả năng hoạt động yếu. Rét đậm, rét hại có thể xuất hiện muộn. Số ngày rét đậm, rét hại có xu hướng ít hơn so với trung bình nhiều năm. Từ tháng 1 đến 3/2024, số ngày rét đậm, rét hại có khả năng ít hơn so với trung bình nhiều năm. Các đợt rét đậm, rét hại có xu hướng không kéo dài.

"Từ tháng 12/2023 đến tháng 2/2024, nền nhiệt độ cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 0,5 đến 1,5 độ C. Các đợt không khí lạnh sẽ ít và hoạt động yếu hơn so với bình thường. Cùng với đó rét đậm, rét hại sẽ xuất hiện ít hơn so với trung bình nhiều năm. Năm nay có đặc điểm hơi khác một chút là có khả năng mưa nhiều hơn so với bình thường. Nhận định là thời tiết năm nay sẽ là mùa Đông ấm và ẩm", ông Hưởng cho biết.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng khuyến cáo, trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng dị thường, việc xuất hiện những ngày giá rét kỷ lục ở một số khu vực trong mùa đông năm nay vẫn có thể xảy ra.