Kiên trì thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát

Chủ tịch Quốc hội đề nghị hoàn thiện các báo cáo về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội theo hướng ngắn gọn, xác thực, có thêm các định lượng để các con số “tự nói lên tất cả."

Tiếp tục Phiên họp thứ 23 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ngày 9/5, tại Nhà Quốc hội, các đại biểu tập trung cho ý kiến về các báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Tài chính-Ngân sách về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, ngân sách nhà nước năm 2022 và những tháng đầu năm 2023.

Xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ gắn với chủ động hội nhập quốc tế

Báo cáo tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết tình hình kinh tế-xã hội năm 2022 của Việt Nam đạt được nhiều thành quả quan trọng, khá toàn diện trên các lĩnh vực. Nền kinh tế phục hồi nhanh, là một trong số ít các quốc gia đạt tăng trưởng cao, kiểm soát được lạm phát, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Mặc dù còn có chỉ tiêu không đạt mục tiêu đề ra nhưng trong bối cảnh tình hình thế giới, trong nước còn có nhiều khó khăn, thách thức, nhất là những hậu quả để lại rất nặng nề của đại dịch COVID-19, nguy cơ suy thoái kinh tế thế giới và tác động từ cuộc xung đột Nga-Ukraine, với quyết tâm cao và sự nỗ lực phấn đấu, chúng ta đã vượt qua các khó khăn, thách thức, thực hiện thắng lợi, khá toàn diện mục tiêu, nhiệm vụ, đạt và vượt 13/15 chỉ tiêu chủ yếu đề ra, vừa tập trung phòng, chống, kiểm soát dịch bệnh, vừa thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng và hiệu quả, bảo đảm quốc phòng, an ninh…

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nêu rõ với vị thế là một nền kinh tế có độ mở lớn, tuy nhiên quy mô còn khiêm tốn và năng lực cạnh tranh quốc tế còn hạn chế, kinh tế Việt Nam tiếp tục chịu ảnh hưởng nặng nề bởi bối cảnh kinh tế thế giới, nhất là xuất, nhập khẩu, công nghiệp chế biến chế tạo, thu hút đầu tư, kinh doanh bất động sản…

Thẩm tra đánh giá bổ sung kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2022, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết bên cạnh kết quả đạt được, cũng còn nhiều hạn chế, tồn tại, yếu kém cần khắc phục.

Hai chỉ tiêu quan trọng phản ánh chất lượng tăng trưởng không đạt mục tiêu đề ra, tăng thêm 1 chỉ tiêu đã báo cáo là tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo trong GDP. Chỉ tiêu tốc độ tăng năng suất lao động chỉ đạt 4,8% so với mục tiêu khoảng 5,5%.

Tăng trưởng GDP giảm tốc đáng kể trong quý 4 do xuất khẩu sụt giảm và sản xuất công nghiệp tăng thấp khi các điều kiện kinh doanh xấu đi và nhu cầu thế giới suy giảm mạnh, đơn hàng sụt giảm trong khi chi phí đầu vào cho sản xuất vẫn ở mức cao, thiếu hụt nguồn cung nguyên vật liệu...

Dự báo từ nay đến cuối năm 2023, kinh tế-xã hội còn gặp nhiều thách thức, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ kiên trì thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, tăng cường năng lực thích ứng, chống chịu của hệ thống tài chính, ngân hàng; thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm tháo gỡ khó khăn của thị trường tài chính, tiền tệ, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, thị trường bất động sản.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nhấn mạnh cần điều hành chính sách tài khóa có trọng tâm, trọng điểm, chia sẻ vai trò hỗ trợ phục hồi tăng trưởng kinh tế với chính sách tiền tệ; điều chuyển, sử dụng vốn linh hoạt, hạn chế phát hành trái phiếu Chính phủ khi chưa giải ngân được nguồn vốn huy động cũ.

Ngoài ra, cần điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, hiệu quả, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa, chính sách vĩ mô khác; đẩy nhanh tốc độ giải ngân vốn đầu tư công; theo dõi chặt chẽ, chủ động phương án ứng phó, phòng, chống, kiểm soát hiệu quả với dịch COVID-19; tập trung tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa; đẩy mạnh phát triển, khai thác thị trường truyền thống, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.

Bảo đảm các cân đối lớn, thúc đẩy tăng trưởng, phục hồi và phát triển

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu đề nghị tiếp tục hoàn thiện các báo cáo theo hướng ngắn gọn, khái quát, xác thực và khách quan hơn, súc tích, có trọng tâm, trọng điểm, có thêm các định lượng để các con số “tự nói lên tất cả."

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị nói thêm về điểm sáng của quý 4/2022 là nỗ lực giữ ổn định kinh tế vĩ mô trước các “cú sốc” trong, ngoài nước, giữ được ổn định về tỷ giá và lạm phát.

Có được kết quả này là nhờ lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, trong đó Chính phủ là cơ quan tổ chức thực thi. Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các cơ quan chịu trách nhiệm về vĩ mô, Ban Kinh tế Trung ương đóng góp nhiều nỗ lực, cố gắng.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị bám sát kết luận của Bộ Chính trị về kinh tế vĩ mô để đánh giá thêm năm 2022, những nỗ lực cố gắng đã đạt được và những vấn đề đang đặt ra mà thời gian tới phải tiếp tục xử lý.

Đối với năm 2023, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị phải quán triệt, bám sát những nghị quyết của Quốc hội, kết luận của Trung ương để hoàn thiện báo cáo. Trong 4 tháng đầu năm 2023, cơ bản giữ được ổn định vĩ mô, nông nghiệp vẫn tăng trưởng khá ổn định, tổng mức bán lẻ tăng đến 12,8% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, một số chỉ tiêu khác lại giảm nhanh là điều cần tập trung suy nghĩ, thảo luận như: chỉ số sản xuất công nghiệp, động lực tăng trưởng, số lao động trong khu vực công nghiệp, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.

Báo cáo của Chính phủ nêu rõ tăng trưởng kinh tế quý 1/2023 ước đạt 3,32% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn kịch bản tại Nghị quyết số 01/NQ-CP (5,6%). Khu vực công nghiệp-xây dựng giảm 0,4%, trong đó công nghiệp giảm 0,82%, làm giảm tốc độ tăng trưởng của toàn nền kinh tế. Hoạt động sản xuất, kinh doanh, sản xuất công nghiệp, xuất khẩu, đầu tư, thu hút FDI… còn gặp khó khăn. Tăng trưởng tín dụng thấp cho thấy tình hình sản xuất, kinh doanh, khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp, nền kinh tế tiếp tục khó khăn.

Mặt bằng lãi suất cho vay dù đã giảm 0,41 điểm% so với cuối năm 2022 nhưng vẫn ở mức cao, bình quân là 9,56%/năm. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu, xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa tính chung 4 tháng đều giảm, nhất là xuất khẩu sang các thị trường lớn...

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ cần phân tích rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan, từ đó mới có giải pháp, trong đó, tập trung bám sát những giải pháp đã có trong nghị quyết của Quốc hội, kết luận của Trung ương, sát với những nguyên nhân hiện nay như phải tập trung vào vấn đề cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, siết chặt kỷ luật, kỷ cương công chức và công vụ, trách nhiệm của người đứng đầu, khắc phục tình trạng một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức sợ trách nhiệm, sợ sai.

Cùng với đó, cần đẩy nhanh các quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, các loại quy hoạch chuyên ngành như Quy hoạch điện VIII.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng cho biết trong bối cảnh tình hình còn nhiều khó khăn, thách thức, nền kinh tế phục hồi tích cực sau dịch, kết quả thực hiện nhiệm vụ ngân sách nhà nước năm 2022 khả quan hơn so với báo cáo đã trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4, hoàn thành toàn diện các mục tiêu đề ra, góp phần tích cực vào việc hoàn thành thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo đời sống nhân dân.

Để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ năm 2023 đã được Quốc hội quyết định, Bộ Tài chính đề xuất các giải pháp, nhiệm vụ chủ yếu, trong đó tập trung thực hiện nhất quán mục tiêu ưu tiên giữ vững nền tảng kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, thúc đẩy tăng trưởng, phục hồi và phát triển bền vững các lĩnh vực kinh tế, xã hội, đồng thời quyết liệt thực hiện công tác thu-chi ngân sách nhà nước chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả; kiểm soát chặt chẽ bội chi ngân sách nhà nước, nợ công trong phạm vi Quốc hội cho phép. Tập trung tái cơ cấu, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước, trọng tâm là các tập đoàn, tổng công ty nhà nước.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đồng tình, thống nhất cao với báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế, đồng thời cho biết sẽ tiếp thu ý kiến của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội để phân tích rõ hơn, kỹ hơn tình hình, hoàn thiện báo cáo.

Về khó khăn nội tại, Bộ trưởng nêu rõ khó khăn lớn nhất là tình trạng cán bộ có biểu hiện e ngại, né tránh, sợ sai, sợ trách nhiệm dẫn đến chậm trễ trong giải quyết công việc...

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ qua thảo luận về Báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022; tình hình triển khai thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2023, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản thống nhất với báo cáo của Chính phủ.

Năm 2022 đối diện với nhiều khó khăn, thách thức trên cả bình diện quốc tế và trong nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ có những quyết sách đúng đắn, kịp thời, nhờ đó hoàn thành ở mức cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ kinh tế đề ra.

Bên cạnh những kết quả đạt được cũng còn nhiều hạn chế, khó khăn, thách thức cần khắc phục như 2 chỉ tiêu kinh tế, xã hội quan trọng phản ánh chất lượng tăng trưởng kinh tế không đạt mục tiêu; tăng trưởng GDP giảm đáng kể trong quý 4/2022, xuất khẩu sụt giảm, sản xuất công nghiệp thấp, thu ngân sách vượt dự toán nhưng còn yếu tố chưa bền vững, giải ngân vốn đầu tư công không đạt kế hoạch…

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất đánh giá tình hình kinh tế-xã hội 4 tháng đầu năm 2023 cũng bộc lộ những khó khăn, thách thức; đề nghị Chính phủ phân tích, đánh giá cụ thể nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế, đâu là nguyên nhân chủ quan, đâu là nguyên nhân khách quan; đồng thời làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội thời gian qua.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội lưu ý để đạt được chỉ tiêu tăng trưởng theo Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ cần bám sát kết luận của Bộ Chính trị về kinh tế vĩ mô, tiếp tục kiên trì thực hiện mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, tăng cường năng lực thích ứng chống chịu. Đẩy nhanh tốc độ giải ngân, nhất là đối với 3 chương trình mục tiêu quốc gia, xác định đầu tư có trọng tâm, trọng điểm vào các ngành, lĩnh vực then chốt, các dự án lớn, quan trọng của quốc gia, các dự án có tính chất liên kết vùng, ứng phó với biến đổi khí hậu, dự án cấp thiết của địa phương.

Cùng với đó có chính sách để đảm bảo cân đối cung cầu, bình ổn giá cả hàng hóa; tiếp tục rà soát tổng thể các luật, pháp lệnh, nghị định, thông tư để phát hiện kịp thời vướng mắc; tăng cường vai trò của Kiểm toán Nhà nước trong kiểm tra, kiểm sát việc quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công…

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và ý kiến thẩm tra, hoàn thiện báo cáo có trọng tâm, trọng điểm, ngắn gọn gửi Quốc hội và cơ quan thẩm tra để thẩm tra chính thức trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV./.