Lao động nữ đắn đo với lương hưu mới

Từ ngày 1-1-2018, lao động nữ để được hưởng lương hưu bằng 75% mức lương đóng Bảo hiểm xã hội (BHXH), phải có 30 năm đóng thay vì 25 năm. Quy định về cách tính lương hưu mới này sẽ tác động đến khoảng 21.000 lao động nữ, theo đó đang đòi hỏi có những giải pháp nhằm giảm “sốc”, không để người lao động thiệt thòi.

Khoảng 21.000 lao động nữ sẽ bị ảnh hưởng bởi cách tính lương hưu mới. Ảnh: HOÀNG HÀ

Điểm mới cách tính lương hưu

Mới đây, tại cuộc họp báo thường kỳ, ông Phạm Ngọc Thọ, Phó Trưởng ban Thực hiện chính sách, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết, đến thời điểm này, BHXH là cơ quan thực hiện chính sách chưa nhận được bất kỳ ý kiến nào từ cấp thẩm quyền về việc thay đổi cách tính lương hưu. Do đó, từ 1-1-2018, cách tính lương hưu cho lao động nữ sẽ được điều chỉnh theo quy định của Luật BHXH năm 2014. Theo đó, người lao động nếu nghỉ hưu từ ngày 1-1-2018 trở đi thì 15 năm đóng BHXH được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Sau khoảng thời gian trên, cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, người lao động được tính thêm 2%. Với việc thay đổi cách tính này, lao động nữ đủ 55 tuổi, nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi phải có đủ 30 năm đóng BHXH mới được hưởng tối đa 75% (so với trước năm 2018 chỉ cần có đủ 25 năm đóng BHXH là được hưởng tỷ lệ tối đa 75%).

Theo các nhà nghiên cứu chính sách, cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu đối với lao động nữ theo công thức: 15 năm đầu đóng BHXH tính bằng 45%, mỗi năm đóng BHXH tiếp theo được tính thêm 2% không phải là công thức mới. Thực tế công thức này được áp dụng từ năm 1995 đến hết năm 2002. Việc điều chỉnh của Luật BHXH năm 2014 đã đưa công thức tính mức lương hưu này quay trở lại.

Mặc dù vậy, theo ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội thì bất cứ chính sách nào khi ra đời cũng sẽ chịu tác động đa chiều tới đối tượng có liên quan. Tuy nhiên, điều này là cần thiết bởi nếu không thực thi chính sách thì chúng ta kéo dài mãi chính sách không còn phù hợp. Khi thay đổi chính sách không thể có sự công bằng tuyệt đối, tuy nhiên về mặt vĩ mô, cơ quan quản lý nhà nước phải có biện pháp để giảm “sốc”, không để lao động nữ thiệt thòi.

Ông Bùi Sỹ Lợi cho rằng, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội có thể đề xuất Chính phủ, trong năm 2018 khi điều chỉnh tăng lương khu vực Nhà nước thì tăng lương hưu cho người lao động với mức tăng 7% theo từng đối tượng. Đặc biệt, ưu tiên cho 3.000 lao động bị tác động giảm 6% - 10% lương hưu trong năm 2018. Thí dụ, đối với người bị giảm 10% lương hưu thì chúng ta tăng 2%, người bị giảm ít thì tăng 1%. Nhưng 2% hay 1% này là chúng ta tăng cả cuộc đời hưởng lương hưu… như vậy có thể bù được thiệt thòi khi thay đổi chính sách.

Cần có lộ trình

Không ít lao động nữ tỏ vẻ băn khoăn trước thông tin từ nay trở đi họ phải có 30 năm đóng BHXH mới được hưởng lương hưu tương đương 75% mức đóng BHXH hằng tháng. Chị Đỗ Bích Thủy, làm công nhân ở một nhà máy đặt trên địa bàn Hà Nội bày tỏ: “Đối với những công nhân trực tiếp sản xuất, tuổi nghề không cao nên việc đạt đủ số năm hưởng lương hưu với chúng tôi là rất khó. Với mức lương hưu đã thấp lại còn bị cắt giảm thì khi về già người lao động sống rất chật vật. Một công nhân may làm sao có thể ngồi may đến 30 năm để nhận được lương hưu mức tối đa”. Chị Trần Mai Hương, công nhân đang làm việc tại Khu công nghiệp nam Thăng Long (Hà Nội) cũng có cùng suy nghĩ: “Lao động nữ thường sức khỏe không bảo đảm lâu dài như nam giới, nên việc kéo dài thời gian để hưởng lương hưu tối đa là rất khó khăn. Đặc biệt trong một số ngành nghề có yếu tố độc hại thì sức khỏe hao mòn nhiều, tuổi nghề rút ngắn”.

Đó chỉ là số nhỏ trong hàng nghìn người bị ảnh hưởng từ điều chỉnh chính sách này. Theo phân tích của ông Phạm Lương Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam: Dự báo năm 2018 sẽ có khoảng 50.000 lao động nữ nghỉ hưu, trong đó có khoảng 21.000 người có thời gian đóng BHXH dưới 30 năm, có tỷ lệ hưởng lương hưu thấp hơn từ 5 đến 10%. Trong đó, thời điểm ngày 1-1-2018 sẽ có 3.000 lao động nữ chịu thiệt thòi, dù chỉ nghỉ muộn hơn người khác (ngày 31-12-2017) đúng một ngày. “Chúng tôi đã báo cáo và sẽ có giải pháp mang tính kỹ thuật như đề xuất tăng lương cho nhóm này, để bảo đảm họ không giảm quyền lợi so với những người cùng tham gia trong thời gian trước” - ông Sơn cho biết.

Còn theo Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Lê Quân, đơn vị này đã hoàn thiện các phương án trình Chính phủ để báo cáo Quốc hội xem xét. Trong đó, có phương án tăng có lộ trình của lao động nữ như nam giới. Tức để đạt được tỷ lệ hưởng lương hưu ở mức tối đa là 75% thì lao động nữ nghỉ hưu trong năm 2018 phải có 26 năm đóng BHXH; nghỉ hưu trong năm 2019 phải có 27 năm; trong năm 2020 là 28 năm; năm 2021 là 29 năm; từ năm 2022 trở đi là 30 năm. Tuy nhiên, đây là quy định của luật nên chỉ Quốc hội mới có thẩm quyền sửa đổi. Riêng về phương án tính lương hưu cho lao động nữ từ 1-1-2018, chúng tôi đã tính đến phương án giãn lộ trình để thực hiện. Phương án đưa ra là cứ mỗi năm công tác chúng ta giảm 1% để đến 2022, chúng ta áp dụng cách tính như nam giới. Ngoài cách trên có thể dùng hình thức tăng lương và quỹ của bảo hiểm để hỗ trợ cho nhóm 3.000 lao động nữ bị ảnh hưởng.

Theo HẢI ANH / NDĐT