Lắp thang trong hang Sơn Đoòng, cần thận trọng trong đánh giá tác động môi trường

Thời gian gần đây dư luận tại Quảng Bình đang chú ý đến việc chính quyền địa phương cho phép thử nghiệm đi xuyên hang động lớn nhất thế giới - hang Sơn Đoòng - bằng cách lắp đặt thang để vượt qua “Bức tường Việt Nam”, giúp du khách rút ngắn khoảng cách đi lại và thời gian lưu trú tại đây, nhưng đồng thời cũng gây lo ngại làm ảnh hưởng đến sự nguyên sơ của di sản vô giá này.

Bức tường Việt Nam trong hang Sơn Đoòng. Ảnh: Ryan Deboodt

Hang Sơn Đoòng nằm trong Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng) được phát hiện năm 2009 và đã làm cả thế giới choáng ngợp bởi vẻ đẹp hiếm có của nó. Trong đó khối thạch nhũ tuổi đời hàng triệu năm nằm gần cuối hang Sơn Đoòng cao khoảng 90m, được đặt tên là “Bức tường Việt Nam (BTVN).

Từ năm 2013, hang Sơn Đoòng được phép khai thác du lịch và Công ty Chua me đất (Oxalis) - một doanh nghiệp tư nhân tại Quảng Bình được độc quyền khai thác du lịch ở đây.

Hành trình khám phá được thực hiện từ cửa trước của hang và khi đến BTVN thì quay trở ra. Với lộ trình này, du khách phải đi bộ gần 10km trong hang. Trong cả chuyển đi, du khách đi bộ khoảng 50km và lưu trú lại trong hang Én hai đêm và hang Sơn Đoòng hai đêm.

Đầu năm 2017, Oxalis gửi tờ trình và được Ban quản lý vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, Sở Du lịch và UBND tỉnh Quảng Bình đồng ý phương án thử nghiệm đi xuyên hang bằng cách lắp đặt thang để vượt qua BTVN.

Trao đổi với phóng viên Báo Nhân Dân điện tử, đại diện lãnh đạo Sở Du lịch Quảng Bình khẳng định, việc lắp đặt thang vượt BTVN để đi xuyên hang Sơn Đoòng là phương án đang dừng ở mức độ thử nghiệm.

Phương án này được nhóm chuyên gia của Hiệp hội hang động Hoàng gia Anh đề xuất sau quá trình nghiên cứu kỹ, nhằm mục đích hạn chế thời gian lưu lại của du khách ở trong hang, tránh sự trùng lắp lối đi cho khách du lịch khi tham gia tuyến.

Với lộ trình mới, du khách đi vào lối hang Én, đến cửa trước, vượt qua BTVN và đi ra cửa hang, tức là chỉ đi bộ trong hang gần 5,6km, giảm được gần ½ đoạn đường của du khách ở trong hang.

Điều này đồng nghĩa với việc hạn chế các tác động từ hoạt động của du khách đến hang Sơn Đoòng, tiết kiệm được thời gian, bước chân của du khách trong hang. Trong cả chuyến đi, du khách chỉ đi bộ khoảng 30km và lưu trú lại hang Én một đêm và Sơn Đoòng hai đêm.

Cũng theo Sở Du lịch Quảng Bình, khi đề xuất việc lắp đặt thang và định vị lối đi bộ khi vượt BTVN, nhóm chuyên gia hang động đã khảo sát thực tế và kiểm tra toàn bộ hệ thống hang Sơn Đoòng nhằm xây dựng lối đi mà ít tác động đến thạch nhũ cũng như xâm hại tài nguyên thuộc hệ động thực vật trong hang. Trên cơ sở đó, phía Oxalis đề xuất có hai đoạn:

Đoạn một, có độ dốc 45 độ, dài 65m được gắn dây đai an toàn định vị thành một lối đi bộ trên nền đá phẳng chứ không đi bộ lên những nơi có thạch nhũ đang hình thành. Dây, đai an toàn và thang dây để vượt đoạn này được bắt bu-long nở kim loại không gỉ vào đá. Tổng cộng của đoạn này có 23 chốt khóa gắn vào vách đá để gắn dây an toàn khi di chuyển cho khách. Đại diện phía Oxalis cho biết: “Trong số đó, có tám lỗ khoan để gắn chốt mới, còn lại 15 chốt tận dụng vị trí do các chuyên gia thám hiểm hang động gắn từ năm 2010”.

Đoạn hai là bức tường thẳng đứng có chiều cao 25m được thiết kế thang lắp ghép (mỗi đoạn hai mét làm bằng vật liệu kim loại không gỉ) và dễ dàng tháo gỡ khi không sử dụng. Thang được cố định bởi điểm đầu thang và chân thang. Đỉnh thang được cố định vào đá vôi, chân thang được cố định tại nền hang.

Theo đại diện Oxalis: “Đoạn 25 mét này thường bị ngập nước khi có mưa lớn, có khi ngập cao đến 20 mét. Việc gắn thang này nhằm giúp giảm thiểu tác động trực tiếp vào hang đồng thời hỗ trợ công tác cứu hộ, cứu nạn khi có tai nạn xảy ra. Du khách cũng như toàn bộ đội ngũ phục vụ tiến hành di chuyển theo thứ tự từng người một, hết đoạn thang dài 25 mét lên đến vị trí nghỉ, thay đổi đi bằng dây an toàn thì người tiếp theo sẽ di chuyển để vượt BTVN”.

Cũng theo đại diện lãnh đạo Sở Du lịch Quảng Bình, việc đề xuất và thực hiện lắp đặt thang cũng như định vị lối đi bộ khi vượt BTVN trong hang Sơn Đoòng được chuyên gia hang động nổi tiếng Hoàng gia Anh Howard Limbert và các cộng sự giám sát chặt chẽ nhằm không gây tổn hại đến hang và môi trường trong hang.

Tuy nhiên, điều mà dư luận quan tâm là trước sự tác động vào hang này, việc đánh giá tác động môi trường vẫn chưa được thực hiện.

Đại diện lãnh đạo Sở Du lịch Quảng Bình cho biết, sắp đến tỉnh Quảng Bình sẽ tổ chức đoàn vào kiểm tra thực tế việc thực hiện phương án vượt BTVN để có những đánh giá khách quan làm căn cứ cho việc nên hoặc không nên áp dụng phương án mới này trong hang Sơn Đoòng.

Theo HƯƠNG GIANG / NDĐT