Thiếu mô hình HTX điểm

Gần 450 HTX đang hoạt động nhưng đến nay tỉnh ta vẫn chưa có mô hình HTX điểm để định hướng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, xây dựng mối liên kết bao tiêu sản phẩm nhằm nâng cao thu nhập cho thành viên.

Thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ nhằm thúc đẩy kinh tế tập thể phát triển, trọng tâm là HTX. Cụ thể, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch 667/KH-UBND ngày 5-2-2016 về phát triển HTX trong chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Theo đó, UBND tỉnh đã giao cho 7 địa phương, gồm: Móng Cái, Đông Triều, Quảng Yên, Hải Hà, Đầm Hà, Vân Đồn, Cô Tô xây dựng 7 mô hình HTX điểm gắn với người dân trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ cũng như xây dựng thương hiệu cho sản phẩm có lợi thế địa phương gắn với chương trình OCOP tỉnh, tổng kinh phí hỗ trợ 1,9 tỷ đồng. Tuy nhiên, cho đến nay, các địa phương chưa xây dựng được mô hình HTX điểm nào. Nguyên nhân chính được chỉ ra là quy mô các HTX nhỏ, mức độ tăng trưởng chậm, chưa thực sự vững chắc; trình độ quản lý còn yếu kém nhiều mặt, vấn đề hạ tầng, khâu tổ chức vận hành sản xuất, nguồn vốn và nhân lực là những yếu tố cản trở lớn nhất cho sự phát triển của các HTX hiện nay.

HTX Na dai Đông Triều (TX Đông Triều) đang phát huy hiệu quả mối liên kết sản xuất giữa HTX và người dân trên địa bàn.

Ông Dương Ngọc Hưng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh, đánh giá: Hiện nay, đang tồn tại 2 nhóm HTX, gồm: HTX toàn xã (HTX hình thành lâu đời) và HTX thành lập sau năm 2012.  Đối với  HTX toàn xã được thành lập trong giai đoạn bao cấp, hoạt động chủ yếu ở lĩnh vực nông nghiệp; sau khi chuyển đổi sang Luật HTX mới, HTX ngày càng yếu kém do bộ máy tổ chức vận hành cồng kềnh, quản lý yếu nên đã giảm dần chức năng của mình. Hiện HTX chỉ làm cung cấp dịch vụ vật tư nông nghiệp cho thành viên.

Còn HTX được thành lập sau năm 2012, mặc dù hoạt động theo Luật HTX mới nhưng nhiều HTX chỉ núp bóng HTX để lợi dụng chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Bên cạnh đó, nhiều HTX được thành lập từ kinh tế hộ gia đình nên hoạt động sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, chưa có sự liên kết rộng tới người dân. Do vậy, sản phẩm làm ra chưa mang tính chất hàng hoá, chất lượng thấp không có tính cạnh tranh trên thị trường. Mặc dù Nhà nước đã có nhiều chính sách hỗ trợ đồng bộ từ hạ tầng, đất, đào tạo, cây, con giống, nhưng năng lực yếu kém nên các HTX đó không thể vươn lên. Chính vì vậy, để phát triển kinh tế HTX, cần có mô hình HTX điểm từ khâu tổ chức đến sản xuất để các HTX khác học tập, làm theo.

Để xây dựng mô hình HTX điểm trên địa bàn tỉnh hiện nay, theo ông Dương Ngọc Hưng, phải khắc phục được những khó khăn ở chính HTX. Muốn làm được điều này phải có sự phối hợp chặt chẽ từ các sở, ngành, địa phương trong quản lý, phương thức vận hành, cơ chế hỗ trợ, liên kết sản xuất. Trước mắt, Sở NN&PTNT đang lựa chọn một số địa phương có HTX phát triển, như TX Đông Triều và TP Uông Bí để xây dựng các mô hình điểm; tập trung ưu tiên HTX có trình độ quản lý, cơ sở vật chất hạ tầng kỹ thuật, phương án sản xuất, kinh doanh trung và dài hạn có hiệu quả, tổ chức hoạt động đúng quy định Luật HTX kiểu mới.

Mô hình HTX điểm là thước đo để đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh, xây dựng mối liên kết chuỗi giá trị đem lại sản phẩm chất lượng giá trị cao trên thị trường, mang lại thu nhập cho thành viên. Qua đó, đánh giá hiệu quả cơ chế, chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với kinh tế tập thể nói chung và HTX nói riêng.

Dương Trường