Loại bỏ xe máy cũ nát: Cần thiết nhưng phải có lộ trình

Thực tế, việc thu hồi xe máy cũ, nát đã được các bộ, ngành, đặc biệt là Bộ GTVT xúc tiến với "Đề án kiểm soát khí thải xe gắn máy" từ khá lâu nhưng đến nay vẫn chưa thể thành hiện thực do chưa thống nhất được phương án, lộ trình triển khai cụ thể

Ông Nguyễn Hữu Trí, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam (Bộ GTVT) thông tin, Đề án kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2010. Cục Đăng kiểm đã nghiên cứu, thử nghiệm, tiến hành các công việc chuẩn bị.

Tuy nhiên đây là một Đề án lớn mang tính xã hội phức tạp. Các tổ chức, cá nhân đều thống nhất chủ trương phải kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy nhưng chưa thống nhất được phương án, lộ trình triển khai cụ thể. Do có ảnh hưởng xã hội lớn, đặc biệt là người lao động có thu nhập thấp sử dụng xe máy cũ có chất lượng thấp, ông Nguyễn Hữu Trí cho hay.

Trong khi đó, giao thông công cộng chưa đáp ứng được nhu cầu đi lại, số lượng xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông tiếp tục tăng lên nhanh chóng càng gây khó khăn cho công tác triển khai thực hiện.

Bên cạnh đó, quy định kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy cũng chưa được quy định bắt buộc trong Luật Giao thông đường bộ. Do tính phức tạp đó, cần tiếp tục nghiên cứu khả thi quy định về áp dụng tiêu chuẩn khí thải và kiểm định khí thải đối với xe mô tô trong quá trình xây dựng Luật Giao thông đường bộ sửa đổi tới đây.

Nhìn nhận vấn đề  này, Bộ GTVT cho rằng, mô tô, xe gắn máy vẫn đang là phương tiện giao thông chủ yếu của người dân, đáp ứng gần 90% nhu cầu đi lại trong thành phố khi giao thông công cộng mới chỉ đáp ứng được không quá 10% nhu cầu. Bên cạnh đó, đa số người sử dụng chưa nhận thức rõ mức độ ảnh hưởng, tác hại của khí thải mô tô, xe gắn máy và tác dụng, sự cần thiết phải kiểm tra khí thải, bảo dưỡng, sửa chữa để bảo đảm độ bền, hiệu quả hoạt động, giảm khí thải độc hại, tiết kiệm nhiên liệu.

Ngay cơ quan chức năng cũng còn nhiều ý kiến chưa đồng thuận với chủ trương về giá kiểm tra khí thải trực tiếp từ người sử dụng mô tô, xe gắn máy. Mặc dù mức giá kiểm tra khí thải theo đánh giá của Bộ GTVT là rất nhỏ so với chi phí nhiên liệu.

Hà Nội nghiên cứu phương án thu hồi xe cũ nát

Mới đây, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Đức Chung cho biết Hà Nội sẽ nghiên cứu phương án để thu hồi xe máy quá cũ nát, tiềm ẩn nguy cơ cao gây mất ATGT và ô nhiễm môi trường.

Ông Nguyễn Đức Chung cho hay Thành phố dự kiến đến kỳ họp HĐND vào tháng 6/2017 sẽ trình chương trình liên quan đến hạn chế xe máy, sau đó sẽ trình Chính phủ. Tinh thần đề xuất theo hướng sẽ bỏ ra một khoản tiền hỗ trợ và có biện pháp thu hồi các xe máy, ô tô đã quá hạn sử dụng, ông Nguyễn Đức chung khẳng định.

Về đề xuất của Hà Nội, ông Nguyễn Hữu Trí (Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam ) nhìn nhận, đây là đề xuất tốt để bảo vệ môi trường và ATGT. Tuy nhiên, đề xuất này chỉ có thể thực hiện được khi sửa Luật Giao thông đường bộ.

Theo ông Trí, trong quá trình bàn thảo về sửa đổi Luật Giao thông đường bộ, đã có những ý kiến đề xuất cần phân cấp cho địa phương quy định điều kiện hoạt động của môtô, xe máy tùy theo đặc thù của từng địa phương, thay vì quy định chung cho cả nước. Số lượng xe máy ở Hà Nội nhiều hơn hẳn so với các tỉnh miền núi, nguy cơ ô nhiễm do xe máy gây ra tại Hà Nội nhiều hơn thì Hà Nội phải chủ động xây dựng quy định về điều kiện hoạt động của xe máy. Còn tại những tỉnh ít xe máy và xe máy là phương tiện chính của người dân, nhất là người nghèo, trong khi vận tải công cộng chưa đủ khả năng đáp ứng, thì có thể xem xét quy định về điều kiện hoạt động của xe máy khác với Hà Nội.

Hiện nay, cả nước có khoảng 40 triệu xe máy, trong số này, có những xe được đưa vào hoạt động từ những năm 80-90 của thế kỷ trước nhưng hiện vẫn đang lưu thông. Những xe này nếu không được bảo dưỡng tốt sẽ ảnh hưởng lớn đến ATGT và môi trường đô thị.

“Quyết định số 16/2015/QĐ-TTg ngày 22/5/2015 của Thủ tướng Chính phủ về thu hồi, xử lý sản phẩm thải bỏ, quy định, từ 1/1/2018, xe mô tô, xe máy hết thời hạn sử dụng sẽ phải thu hồi, thải bỏ. Tuy nhiên đến nay lại chưa có quy định nào về niên hạn sử dụng của xe gắn máy nên cũng sẽ chưa thể triển khai được Quyết định nói trên. Đồng thời, nếu quy định niên hạn cho xe máy nên áp dụng theo lộ trình để không ảnh hưởng đến việc đi lại của người dân”, ông Trí cho hay.

PGS.TS Bùi Xuân Cậy (Đại học GTVT Hà Nội) cũng đồng tình với đề xuất thu hồi xe máy cũ nát của Hà Nội để giảm ô nhiễm môi trường, tai nạn giao thông. Tuy nhiên, ông Bùi Xuân Cậy cũng băn khoăn về việc ô tô còn có thể đăng kiểm nhưng với xe máy cũ, hết niên hạn sử dụng có thu hồi được hay không lại là vấn đề khó.

Theo Phan Trang/chinhphu.vn