Các chuyên gia khuyến nghị sớm cập nhật cách áp dụng lương tối thiểu vùng sau khi không còn cấp huyện, thời điểm điều chỉnh và áp dụng có thể từ 1/1/2026.
Nghị định 74/2024 quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động được áp dụng theo 4 vùng, gắn liền với đơn vị hành chính cấp huyện. Trước đó vào tháng 2, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đề nghị các địa phương rà soát địa bàn áp dụng mức lương tối thiểu, đánh giá và đề xuất điều chỉnh phân vùng. Đây là cơ sở để Hội đồng Tiền lương quốc gia họp bàn phương án tăng lương năm 2025 trước khi trình Chính phủ.
Theo kế hoạch, Đề án sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh và bỏ cấp huyện sẽ được Quốc hội thông qua trước ngày 30/6. Trong khi chờ hướng dẫn mới, doanh nghiệp có thể áp dụng Nghị định 74/2024, bởi văn bản này quy định doanh nghiệp hoạt động trên địa bàn có sự thay đổi tên gọi hoặc chia tách đơn vị hành chính sẽ tạm thời áp dụng mức lương tối thiểu trước khi thay đổi. Doanh nghiệp hoạt động ở nơi được lập mới từ một hoặc nhiều địa bàn có lương tối thiểu khác nhau thì được áp dụng mức cao nhất.
Công nhân làm việc tại công ty dệt may ở Đà Năng, tháng 6/2024. Ảnh: Nguyễn Đông
Nguyên Thứ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Phạm Minh Huân cho rằng sau khi bỏ huyện, chỉ còn cấp tỉnh và xã thì các vùng lương tối thiểu nên cập nhật theo địa giới xã, phường. Cơ quan chức năng cần rà soát kỹ lưỡng điều kiện kinh tế xã hội và mức sống của từng địa phương trước khi cập nhật phân vùng, bởi việc sáp nhập có thể ảnh hưởng đến việc một địa phương được xếp vào vùng lương nào, đặc biệt ở những khu vực "giáp ranh" giữa hai vùng lương.
Việc cập nhật lại vùng lương theo địa giới hành chính mới cần được ưu tiên thực hiện trước khi họp bàn về mức tăng và thời điểm tăng lương. Điều này giúp các doanh nghiệp chủ động điều chỉnh việc chi trả lương, đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho người lao động.
Ông Huân lưu ý việc phân chia 4 vùng lương hiện hành nhằm đảm bảo mặt bằng tiền lương chi trả cho người lao động không thấp hơn mức tối thiểu. Các doanh nghiệp đang hoạt động ở địa bàn áp dụng lương tối thiểu vùng 2 (4,41 triệu đồng/tháng) có thể chuyển lên vùng 1 (4,96 triệu đồng/tháng) hoặc ngược lại.
Nguyên Thứ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội dự đoán việc điều chỉnh lương tối thiểu năm 2025 có thể không kịp thực hiện vào ngày 1/7 mà lùi đến ngày 1/1/2026. Đầu năm thường phù hợp với kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đã được áp dụng cho nhiều lần điều chỉnh trước đây. Tỷ lệ tăng có thể bằng hoặc cao hơn 6% do kinh tế ghi nhận tăng trưởng tốt, doanh nghiệp mở rộng sản xuất và mức tăng cũ đã được áp dụng từ ngày 1/7/2024.
Ông Lê Đình Quảng, Phó ban Chính sách pháp luật và Quan hệ lao động, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, cũng đồng tình với quan điểm điều chỉnh vùng lương tối thiểu dựa trên cơ sở hành chính cấp xã sau khi sáp nhập. Hội đồng Tiền lương quốc gia dự kiến họp bàn phương án tăng lương tối thiểu vào tháng 7 tới.
Thời điểm đề xuất tăng có thể được áp dụng vào đầu năm 2026. Bộ phận nghiên cứu về mức sống tối thiểu vừa được thành lập với sự tham gia của đại diện cơ quan thống kê, công đoàn..., để khảo sát về chi phí sinh hoạt và đời sống của người lao động, từ đó có thêm dữ liệu làm cơ sở cho phương án tăng lương.
Lương tối thiểu tháng hiện hành vùng I là 4,96 triệu đồng; vùng 2 đạt 4,41; vùng 3 là 3,86 và vùng 4 là 3,45 triệu đồng. Lương tối thiểu giờ tại bốn vùng lần lượt là 23.800 đồng, 21.200 đồng, 18.600 đồng và 16.600 đồng. Năm 2024, địa bàn một số vùng được cập nhật do thay đổi địa giới hành chính hoặc điều kiện hạ tầng, thị trường lao động. Nhiều địa phương được điều chỉnh lên vùng lương cao hơn giúp thu hút lao động, tạo sự cân đối về giá nhân công với khu vực lân cận.
Theo kế hoạch sắp xếp đơn vị hành chính, 63 tỉnh, thành sẽ giảm còn một nửa; 10.035 đơn vị hành chính cấp xã giảm 60-70%.
Ý kiến ()