"Luyện chữ" ở Đại Dực

Đầu tháng 12 vừa qua, tại xã Đại Dực, huyện Tiên Yên đã tổ chức lớp xóa mù chữ cho 28 học viên. Trong số họ, có người chưa đi học hoặc đã từng tham gia lớp xóa mù chữ những năm trước, nhưng nay học lại vì tái mù chữ.

Các học viên tuổi từ 15 đến 45, lớp học có sự phối hợp của Phòng GD&ĐT, Hội LHPN huyện và xã Đại Dực. Các học viên không phải đóng học phí, ngoài ra còn được Trung tâm Học tập cộng đồng xã Đại Dực hỗ trợ đồ dùng, sách, vở. Lớp học được tổ chức vào buổi tối từ thứ hai đến thứ sáu hằng tuần tại Trường TH&THCS Đại Dực, do giáo viên của trường trực tiếp giảng dạy.

Năm 2011, các đơn vị chức năng huyện Tiên Yên cũng đã mở lớp xóa mù cho toàn thể người lớn tuổi chưa biết chữ ở các xã Đại Dực, Đại Thành, Yên Than, Hà Lâu... Thế nhưng, như các xã Đại Thành, Yên Than, người dân sống giáp quốc lộ, giao thông tốt hơn nên bà con có nhiều điều kiện giao lưu tiếp xúc để “luyện chữ”. Một học viên đã qua lớp xóa mù chữ ở xã Đại Thành bảo: “Bà con dân tộc học tiếng Việt, giống như người Kinh học ngoại ngữ, học mà không sử dụng thì lại quên”.

Cán bộ Hội LHPN huyện Tiên Yên tặng sách, vở cho các học viên lớp xóa mù chữ ở Đại Dực tại lễ khai giảng. Ảnh do Hội LHPN huyện Tiên Yên cung cấp.

Đại Dực có 100% là đồng bào dân tộc thiểu số. Trước khi chương trình xây dựng nông thôn mới được đưa vào Đại Dực, đường sá ở đây rất khó khăn, hệ thống giáo dục chưa được đầu tư đồng bộ, nhiều người không biết chữ. Nay đường sá đã mở tốt hơn, nhưng xã cách xa Quốc lộ 18A hơn 14km, nhiều người do cuộc sống ít giao lưu nên chẳng mấy khi ra khỏi xã. Sống trong cộng đồng, họ thường chỉ nói tiếng của dân tộc mình với nhau và rất ít khi đọc sách báo. Các nhà văn hóa ở các thôn của Đại Dực cũng đã có tủ sách và thường xuyên được bổ sung sách báo mới nhưng bà con hầu như không đọc, vậy là lâu ngày “chữ thầy lại trả thầy”.

Từ năm 2006 đến năm 2009, chuyện "luyện chữ" ở Đại Dực không chỉ người lớn mà cả các em học sinh. Bởi trước đó, Đại Dực không có các lớp mẫu giáo, trẻ em ở nhà với bố mẹ, đến tuổi phổ cập tiểu học mới đến trường. Các em ở nhà chỉ nói tiếng dân tộc mình với bố mẹ nên khi đến trường, tiếng phổ thông với các em hoàn toàn xa lạ. Khởi đầu là Dự án “Tăng cường tiếp cận giáo dục có chất lượng trẻ em vùng khó khăn Việt Nam, nhằm giảm bớt khoảng cách và phát triển hội nhập” của Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc và Tổ chức cứu trợ trẻ em Anh tài trợ, đưa vào áp dụng tại huyện Tiên Yên, được triển khai đầu tiên tại lớp mầm non tại xã Đại Dực. Đến năm học 2008-2009, Dự án này phát triển thêm ở Trường PTCS Đại Dực và các điểm trường đông học sinh dân tộc thiểu số ở xã Đông Ngũ (huyện Tiên Yên). Trong các giờ học ở các lớp thực hiện dự án thường có 2 giáo viên. Người giảng chính bằng tiếng Kinh và giáo viên trợ giảng dịch lại bằng tiếng dân tộc để học sinh hiểu bài. Với lớp trẻ, việc “luyện chữ” thời gian dài hơn, vì chúng được học thêm nhiều năm ở khối THCS và THPT. Mặt khác, lớp trẻ năng động với việc tiếp cận xã hội nên không quên được con chữ.

Các lớp học xóa mù chữ với người lớn tuổi thường chỉ kéo dài khoảng 3 tháng, thời gian “luyện chữ” không nhiều. Vậy là, việc xóa mù chữ cũng giống như xóa nghèo, cần phải có sự nỗ lực của ngay chính người tham gia các lớp học. Các cán bộ Trung tâm Học tập cộng đồng xã cần đẩy mạnh tuyên truyền, vận động bà con đọc sách báo để không quên chữ. Công việc này cũng cần làm tích cực giống như vận động bà con xóa nghèo thì mới hiệu quả.

Anh Vũ