Mặt hàng 'báu vật' của Việt Nam được nhiều quốc gia săn đón

Hoa hồi được coi là “báu vật” của Việt Nam, mang lại giá trị kinh tế cao, được nhiều quốc gia săn đón.

Nước ta được thiên nhiên ưu ái ban cho nhiều loại cây gia vị như hồ tiêu, ớt, quế, hồi,… với kim ngạch xuất khẩu thu về hàng tỷ USD mỗi năm.

Trong đó, hoa hồi được coi là “báu vật” trời ban khi chỉ cực ít quốc gia trên thế giới may mắn sở hữu. Hoa hồi được mệnh danh là "cánh hoa nghìn tỷ" bởi giá trị kinh tế cao, nhiều quốc gia săn đón.

Theo Hiệp hội gia vị thế giới, Việt Nam có loại cây gia vị quý báu, với sản lượng hàng năm thuộc top đầu thế giới. Đó chính là cây hồi. Việt Nam là nhà cung cấp tiềm năng cho thị trường gia vị và hương liệu thế giới.

Sở dĩ cây hồi được coi như "báu vật" vì đây là loài cây bản địa mà rất ít quốc gia trên thế giới có thể trồng được. Thực tế, hầu như cây hồi chỉ có tại Việt Nam và Trung Quốc. Mỗi năm, chỉ thu hoạch được 2 vụ hoa hồi.

Số liệu của Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA) cho biết, năm 2023, Việt Nam đã xuất khẩu được 16.136 tấn hoa hồi, tăng 26% so với năm 2022, thu về 83 triệu USD.

Theo VPA, giá xuất khẩu bình quân của hoa hồi trong năm 2023 đạt 6.376 USD/tấn, giảm 8% so với năm 2022.

Ấn Độ và Trung Quốc là hai thị trường xuất khẩu chính của hoa hồi Việt Nam, ước đạt 7.860 tấn (chiếm 48,7%) và 4.116 tấn (chiếm 25,5%).

Tại thị trường trong nước, giá hoa hồi khô dao động từ 150.000-290.000 đồng/kg, tùy vào chất lượng.

Còn theo dữ liệu của Công ty Tridge thì Trung Quốc, Việt Nam và Ấn Độ hiện là những nhà cung cấp hoa hồi thống trị trên toàn thế giới. Trong đó, chỉ có Việt Nam và Trung Quốc có thể sản xuất với số lượng lớn nhờ điều kiện thuận lợi.

Cây hồi có nguồn gốc từ khu vực Đông Nam Á, xuất hiện nhiều tại vùng Đông Bắc của Việt Nam và phía Nam của Trung Quốc.

Tại Việt Nam, cây hồi được trồng tập trung chủ yếu tại các tỉnh biên giới phía bắc như Lạng Sơn, Cao Bằng với sản lượng hàng năm hơn 16.000 tấn.

Trong đó, Lạng Sơn được mệnh danh 'thủ phủ' của cây hồi của nước ta. Hồi ở Lạng Sơn được trồng chủ yếu tại các huyện Văn Quan, Bình Gia, Bắc Sơn, Tràng Định, Chi Lăng, Văn Lãng và Cao Lộc. Từ đầu thế kỷ 20, người Pháp đã xây dựng nhà máy chế biến tinh dầu hồi tại Lạng Sơn.

Theo Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, hồi là một cây gỗ nhỡ, cao từ 2-6m, hình dáng toàn cây thon hình quả trám, xanh tốt quanh năm, thân mọc thẳng. Mỗi năm cây chỉ được thu hoạch 2 vụ nên hoa hồi đã hiếm lại càng quý.

Hoa hồi ra hoa hai lần trong 1 năm nhưng không có ranh giới rõ ràng. Vụ thứ nhất thường diễn ra vào tháng 6, gọi là hoa vụ tứ quý. Vụ thứ hai vào khoảng tháng 8-9, được gọi là vụ hồi mùa.

Thông thường, cây hồi nếu được trồng và chăm sóc tốt sẽ cho hoa sau 4-5 năm trồng và cho thu hoạch tới vài chục năm. Năng suất của cây hồi từ năm thứ 4-6 vào khoảng 0,5-1 kg/cây. Từ năm thứ 20 trở đi, cây hồi sẽ cho năng suất ổn định, lên tới 40-50 kg/cây.

Loại cây này không mất nhiều công chăm sóc, chỉ việc lấy hạt hoặc cây con cắm xuống đất rồi để cây tự lớn.

Thông thường, hoa hồi sẽ có 6-8 cánh, xếp thành hình cánh sao có đường kính từ 2,5-3cm, mỗi cánh mang bên trong một hạt nhỏ hình quả trứng nhẵn bóng. Phần lớn hoa hồi sau khi thu hoạch sẽ được mang đi phơi khô, sử dụng dưới dạng hoa khô, chỉ có một phần nhỏ được đem chế biến thành tinh dầu.

Hoa hồi được dùng phổ biến trong chế biến ẩm thực và được dùng làm thuốc chữa bệnh.

Theo Đông y, hoa hồi có vị ngọt, mùi thơm, tính cay, nóng. Hoa hồi có tác dụng chữa đau bụng, nôn mửa, cảm cúm...

Tinh dầu hồi là nguyên liệu quý sản xuất thuốc xoa bóp, tiêu hóa, chế biến những đồ mỹ phẩm, hương liệu.

Loại hoa này có hương thơm đặc biệt hấp dẫn và được coi là gia vị không thể thiếu trong nền ẩm thực của cả phương Đông lẫn phương Tây.

Tại phương Tây, dầu sản xuất bằng cách chưng cất hoa hồi thường được cho vào một số loại rượu vang. Đây cũng là một loại hương vị trong các món tráng miệng và món nướng. Còn tại Việt Nam, hoa hồi được dùng làm gia vị cho các món phở, cà ri, súp, hầm…