"Cẩm nang" cho sự phát triển

Xác định quy hoạch là khâu then chốt, có tính chất đột phá trong phát triển mọi mặt kinh tế - xã hội, những năm qua, công tác lập quy hoạch và quản lý quy hoạch trên địa bàn luôn được tỉnh quan tâm, xây dựng, tổ chức thực hiện và đã đạt được những kết quả quan trọng. Qua đó, góp phần không nhỏ vào sự  phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, đồng thời thu hút được nhiều nguồn lực tham gia phát triển, làm cho diện mạo đô thị Quảng Ninh có nhiều thay đổi tích cực...

Bức tranh tổng thể

Ở thời điểm năm 2003 trở về trước, tỉnh có 14 đơn vị hành chính gồm: 1 thành phố (đô thị loại III), 3 thị xã và 10 huyện (có các trung tâm đô thị chưa được đánh giá phân loại để công nhận theo quy định). Sau 10 năm, đến nay tỉnh đã có 4 thành phố (trong đó có TP Hạ Long là đô thị loại I; TP Uông Bí là đô thị loại II; TP Cẩm Phả, Móng Cái là đô thị loại III), 1 thị xã (Quảng Yên là đô thị loại IV) và 9 huyện đều đã được phân loại, công nhận đô thị là loại V, VI. Các đô thị này đều là hạt nhân phát triển của vùng huyện. Tỷ lệ đô thị hoá toàn tỉnh năm 2013 đạt 58,53% thuộc loại cao nhất cả nước (bình quân cả nước 31,47%). Công tác lập quy hoạch và quản lý quy hoạch xây dựng đã được tỉnh quan tâm và đạt được những kết quả đáng kể. Hiện nay, về cơ bản các quy hoạch quan trọng cấp tỉnh, cấp huyện đã hoàn thiện và đang trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt.

Phối cảnh KKT Vân Đồn trong tương lai.

Cụ thể là đã tiến hành lập Quy hoạch xây dựng vùng tỉnh Quảng Ninh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và ngoài 2050. Về quy hoạch xây dựng các KKT, KCN trong đó, Quy hoạch chung xây dựng KTT Cửa khẩu Móng Cái đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; quy hoạch KKT Vân Đồn, khu kinh tế của khẩu Hoành Mô, Đồng Văn, Quy hoạch khu kinh tế cửa khẩu Bắc Phong Sinh đang được triển khai. Về quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết xây dựng: Từ năm 2003 đến nay đã phê duyệt 2.728 hồ sơ quy hoạch các loại; tại các khu đô thị mới đã ban hành nhiều điều lệ, quy định quản lý QHXD làm cơ sở để quản lý quy hoạch và kiến trúc đô thị. Về quy hoạch xã nông thôn mới đạt 100%...

Nhìn chung công tác lập quy hoạch, quản lý quy hoạch đã giúp nhận thức của các cấp chính quyền địa phương có thay đổi căn bản... một số quy hoạch đã hoàn thành trong thời gian gần đây khẳng định là có chất lượng, có tầm nhìn, tính khả thi cao. Sau khi phê duyệt các quy hoạch đều được công bố công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng theo đúng quy định của pháp luật. Và cũng trên cơ sở các dự án quy hoạch được duyệt, tỉnh cùng các huyện, thị xã, thành phố đã cụ thể hoá các mục tiêu định hướng trong quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH cấp tỉnh và huyện để xây dựng Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh, huyện, thị xã, thành phố qua các thời kỳ… Xây dựng kế hoạch 5 năm và hàng năm phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Chính vì vậy thể hiện tốt công tác định hướng phát triển các vùng kinh tế, các ngành, lĩnh vực và sản phẩm chủ yếu trong từng thời điểm (giai đoạn) cụ thể. Công tác giám sát thực hiện quy hoạch được tăng cường và từng bước đi vào nền nếp. Nhất là trong đầu tư phát triển các công trình trọng điểm mang tính đột phá, kích thích và khai thác mạnh tiềm năng, lợi thế của mỗi khu vực (theo phân vùng không gian kinh tế tại quy hoạch) đều được xem xét trên cơ sở quy hoạch được duyệt và có tính tới thứ tự ưu tiên đầu tư. Việc xây dựng định hướng phát triển trong thời kỳ kế hoạch (1 năm, 5 năm) cũng được dựa trên tình hình thực tế thực hiện của năm trước và định hướng dài hạn theo quy hoạch…

Tháo gỡ những bất cập

Mặc dù đã đạt được những kết quả quan trọng, nhưng trên thực tế công tác lập quy hoạch trên địa bàn tỉnh vẫn tồn tại nhiều hạn chế, bất cập. Đó là các quy hoạch trước đây hầu hết đều do các đơn vị tư vấn trong nước thực hiện, nhiều quy hoạch chất lượng chưa cao, chậm được điều chỉnh, còn hạn chế về ý tưởng, phụ thuộc vào quan điểm riêng của các ngành, các địa phương, thiếu phản biện để tìm giải pháp tối ưu. Hơn nữa các quy hoạch đề xuất tầm nhìn ngắn hạn là chủ yếu, thiếu tầm nhìn xa, dài hạn có tính chiến lược ổn định lâu dài. Nhiều quy hoạch đã được phê duyệt song ít được sử dụng hoặc không được sử dụng, một số quy hoạch các ngành cấp huyện lại tương đối giống nhau và không làm rõ được lợi thế so sánh tạo sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư. Nhiều quy hoạch chưa chú trọng đến tính liên kết vùng ở phạm vi rộng lớn để xác định định hướng phát triển bền vững, đúng đắn, dẫn đến hiệu quả và tính cạnh tranh thấp. Sự phối hợp các quy hoạch chưa ăn khớp, đồng bộ, thống nhất. Quy hoạch còn dàn trải, đôi khi còn bị chồng chéo, trùng lặp và chưa giải quyết được mâu thuẫn phát triển giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Việc tổ chức triển khai thực hiện quy hoạch chưa được triệt để, sự phối hợp giữa các ngành và các địa phương trong việc xây dựng và quản lý quy hoạch còn nhiều hạn chế; công tác kiểm tra, giám sát thiếu hiệu quả…

Nhận rõ những hạn chế này, ngoài việc thuê các đơn vị tư vấn nước ngoài lập một số quy hoạch lớn trên địa bàn, tỉnh đã có kiến nghị với các bộ, ngành Trung ương sửa đổi, hướng dẫn địa phương triển khai thực hiện công tác lập, thẩm định, phê duyệt các quy hoạch đã đến niên hạn làm mới, điều chỉnh, bổ sung. Coi đây là cơ sở, căn cứ định hướng cho sự phát triển trên chặng đường phục vụ cho chuyển đổi mô hình tăng trưởng mới. Tầm nhìn trong các quy hoạch được thống nhất có tính chiến lược dài hạn. Công tác triển khai lập quy hoạch bài bản, các cấp, các ngành đều có quy hoạch để định hướng phát triển và phục vụ quản lý. Tỉnh lập quy hoạch vùng tỉnh, địa phương rà soát lập quy hoạch vùng huyện, quy hoạch chung xây dựng, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết. Trong quá trình thực hiện đã tổ chức lấy ý kiến nhân dân rộng rãi, công bố quy hoạch công khai.

Đồng chí Nguyễn Mạnh Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng Quảng Ninh cho biết: “Thời gian gần đây, phương pháp lập quy hoạch từ tỉnh đến các địa phương đã được đổi mới, có sự trao đổi phối hợp tích cực giữa các sở, ban, ngành, địa phương dưới sự chỉ đạo thống nhất của tỉnh. Đặc biệt, công tác quy hoạch đã được gắn kết trực tiếp với công tác xúc tiến đầu tư của tỉnh, là cơ sở, nền tảng cho việc định hướng thu hút đầu tư. Sự xuất hiện các nhà đầu tư lớn, tiềm năng trên thế giới đến tìm hiểu cơ hội đầu tư tại tỉnh trong thời gian qua đã phản ánh được phần nào hiệu quả công tác quy hoạch của tỉnh”.

Hoài Anh