Nâng cao chất lượng dân số để phát triển bền vững

Xác định chất lượng dân số là một trong những yếu tố hàng đầu, tác động trực tiếp đến phát triển KT-XH, thời gian qua, các ngành chức năng của Quảng Ninh đã triển khai nhiều giải pháp nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức, hành vi của cộng đồng về công tác dân số.

Hiện nay, tình trạng chênh lệch tỷ số giới tính khi sinh trên địa bàn tỉnh đã có chuyển biến rõ rệt. Năm 2016 là 123,2 trẻ em trai/100 trẻ em gái. Năm 2020 là 112,57 trẻ em trai/100 trẻ em gái. Năm 2022 là 111,34 trẻ em trai/100 trẻ em gái. Năm 2023 là 113,07 trẻ em trai/100 trẻ em gái, đạt chỉ tiêu chiến lược quốc gia đề ra.

Đến nay, có tới 90% người dân trong tỉnh hiểu biết cơ bản về hậu quả của tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, biết được việc lựa chọn giới tính khi sinh là bất hợp pháp; 90% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ hiểu biết đầy đủ về hậu quả của mất cân bằng giới tính khi sinh đối với việc kết hôn của con cái họ trong tương lai. Tất cả các cơ sở cung cấp dịch vụ siêu âm, nạo phá thai trên địa bàn tỉnh cam kết không hỗ trợ người dân thực hiện lựa chọn giới tính thai nhi.

Có được kết quả này là do Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh đã phối hợp với các sở, ban, ngành, đơn vị liên quan triển khai nhiều giải pháp, đẩy mạnh công tác truyền thông, huy động sự vào cuộc của các cấp ủy đảng, chính quyền, sự phối hợp tích cực của các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức chính trị - xã hội và sự hưởng ứng của người dân trong việc tham gia thực hiện các chính sách dân số. Nhờ đó, nhận thức, hành động của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong tỉnh có chuyển biến rõ rệt. Tốc độ gia tăng dân số từng bước được khống chế; quy mô gia đình 2 con cơ bản được xã hội chấp nhận, chất lượng dân số từng bước được nâng lên, góp phần đáng kể vào việc phát triển KT-XH, giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân trong tỉnh.

Chị Nguyễn Thị Hương Linh, Trưởng phòng Dân số - Truyền thông và Giáo dục sức khoẻ (Trung tâm Y tế TP Hạ Long) cho biết: Thực hiện chương trình dân số hằng năm, chúng tôi tập trung tuyên truyền, tư vấn, vận động, nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi về công tác DS-KHHGĐ. Điển hình là kiểm soát mất cân bằng giới khi sinh, chăm sóc SKSS, các trạm y tế xã, phường đều thực hiện cam kết không thực hiện các dịch vụ lựa chọn giới tính khi sinh... Từ đó, chất lượng dân số dần được cải thiện, kể cả ở những địa phương vùng sâu, vùng xa, vùng DTTS.

Thời gian qua, tỉnh cũng ban hành nhiều cơ chế, chính sách riêng, đặc thù thúc đẩy bình đẳng giới và sự tiến bộ của phụ nữ, tăng cường bảo vệ, chăm sóc phụ nữ, trẻ em ở vùng DTTS. Công tác truyền thông nâng cao nhận thức được tăng cường, mở rộng địa bàn; tăng số lượng người tham gia và được đổi mới hiệu quả để phù hợp với từng khu vực, từng địa phương. Các ngành chức năng, địa phương cũng tích cực tuyên truyền thực hiện pháp luật về bình đẳng giới lồng ghép với thực hiện Luật Phòng chống bạo lực gia đình, Luật Trẻ em, Luật Phòng chống mua bán người, huy động sự tham gia tích cực của nam giới và giới trẻ.

Các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh đã có nhiều giải pháp thiết thực để vận động phụ nữ sinh con đúng chính sách, đồng thời hạn chế tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.

Chị Phạm Thị Hòa, cán bộ dân số xã Đồng Rui (huyện Tiên Yên) cho biết: Chúng tôi thường xuyên tổ chức các buổi tuyên truyền về hôn nhân cận huyết thống, chăm sóc SKSS, phối hợp tổ chức hội nghị, nói chuyện chuyên đề, sinh hoạt CLB, tuyên truyền trên hệ thống truyền thanh, tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề về nội dung mất cân bằng giới tính khi sinh thông qua hoạt động ngoại khóa tại trường THPT... Đặc biệt, nhờ vai trò của cán bộ dân số, cộng tác viên dân số ở cơ sở, nhận thức của người dân ngày một được nâng lên, nhất là trong việc sinh đẻ có kế hoạch và lựa chọn giới tính thai nhi.

Có thể thấy với nhiều giải pháp đồng bộ, chất lượng dân số trên địa bàn Quảng Ninh ngày càng có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.