Nâng cao hiệu quả công tác dân số trong tình hình mới

Sau một thời gian triển khai Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 Hội nghị Trung ương 6 (khóa XII), tỉnh Quảng Ninh đã đạt nhiều kết quả trong khống chế được tốc độ gia tăng, giữ được ổn định quy mô dân số, duy trì tỷ suất sinh về mức cân bằng; góp phần nâng cao chất lượng dân số.

Nghị quyết số 21-NQ/TW "Về công tác dân số trong tình hình mới" xác định mục tiêu: Duy trì vững chắc mức sinh thay thế; đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững.

Quảng Ninh đạt được những kết quả tích cực trong công tác dân số là nhờ sự quan tâm, vào cuộc của cả hệ thống chính trị và lực lượng làm công tác dân số từ tỉnh đến cơ sở đã triển khai đồng bộ các hoạt động trên các lĩnh vực: Quy mô, cơ cấu và nâng cao chất lượng dân số, phù hợp yêu cầu chuyển hướng công tác dân số trong tình hình mới, từng bước đưa Nghị quyết số 21-NQ/TW vào cuộc sống.

Cụ thể hóa Nghị quyết số 21-NQ/TW vào tình hình thực tế của tỉnh, ngành Dân số tỉnh đã đẩy mạnh công tác truyền thông về quy mô, cơ cấu, phân bố và chất lượng dân số; tuyên truyền, vận động, giáo dục và tư vấn về SKSS/KHHGĐ phù hợp với từng nhóm đối tượng. Qua đó góp phần nâng cao nhận thức, thúc đẩy mỗi cá nhân, gia đình và cộng đồng dân cư chuyển đổi hành vi để thực hiện đúng chính sách dân số. Công tác kiểm tra, giám sát được tiến hành thường xuyên, thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW gắn với công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Đối tượng truyền thông chuyển đổi hành vi gồm phụ nữ, nam giới và các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, bà mẹ mang thai, bà mẹ mới sinh, vị thành niên và thanh niên, người cao tuổi; đối tượng huy động từ cộng đồng là những người có uy tín trong cộng đồng, dòng họ, gia đình...; đặc biệt lựa chọn ưu tiên truyền thông tại các vùng đặc thù, như vùng mức sinh cao, vùng có tỷ số giới tính khi sinh cao...

Cùng với đó, tổ chức hội nghị truyền thông cung cấp thông tin cho những người có uy tín trong cộng đồng, trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố, bí thư chi bộ, trưởng ban công tác mặt trận; truyền thông chăm sóc SKSS/KHHGĐ tại các xã có mức sinh cao...

Với nhiều giải pháp hiệu quả, từ năm 2011 đến nay, cơ cấu dân số của tỉnh có sự chuyển biến từ cơ cấu dân số phụ thuộc sang cơ cấu dân số vàng, dân số trong độ tuổi lao động tăng mạnh. Chất lượng dân số được cải thiện trên nhiều phương diện, tình trạng suy dinh dưỡng, tử vong bà mẹ, trẻ em giảm mạnh; 49,6% số phụ nữ mang thai được tầm soát ít nhất 4 loại bệnh tật bẩm sinh, 53,1% số trẻ em được tầm soát ít nhất 5 loại bệnh tật bẩm sinh; 96,1% số người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ. Tỷ số giới tính khi sinh đạt 111,12 bé trai/100 bé gái, đạt kế hoạch đề ra. Quảng Ninh thuộc vùng mức sinh thay thế.

Tuy nhiên, công tác dân số đang đứng trước nhiều thách thức: Vẫn còn sự phân biệt về giới tính, chênh lệch mức sinh giữa các vùng miền; hạn chế về truyền thông và cung cấp dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ... Trong nhận thức và hành động của đội ngũ cán bộ dân số vẫn còn đặt nặng KHHGĐ. Công tác truyền thông, giáo dục về dân số ở một số khu vực, nhóm đối tượng hiệu quả chưa cao. Để giải quyết những thách thức đó, Nghị quyết số 21-NQ/TW đã nhấn mạnh vào việc đổi mới nội dung tuyên truyền, tập trung vào chính sách dân số và phát triển.

Ngành dân số tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tập trung truyền thông chuyển đổi hành vi về dân số và phát triển; duy trì, nhân rộng, xây dựng các mô hình truyền thông có hiệu quả phù hợp với tình hình mới; nâng cao năng lực, kỹ năng cho đội ngũ cán bộ, cộng tác viên dân số. Qua đó góp phần nâng cao chất lượng dân số, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.