Nâng cao nhận thức, kĩ năng an toàn trên không gian mạng

Trên không gian mạng, khả năng kết nối, tra cứu thông tin được mở rộng dường như vô hạn để làm việc, học tập, giải trí, nhưng cũng tiểm ẩn không ít những mối nguy hại nếu người sử dụng thiếu kiến thức, kĩ năng an toàn. Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện, vấn đề an ninh mạng càng trở nên cấp thiết, bắt đầu từ những chuyển biến của mỗi cá nhân. 

Cùng với sự phát triển không ngừng của các dịch vụ Internet, đặc biệt là sự phát triển nhanh chóng của các kết nối không dây 3G, 4G, 5G, mạng xã hội, các thiết bị di động thông minh, điện toán đám mây... đã khiến không gian mạng trở nên không thể thiếu trong xã hội hiện nay. Dù là “không gian ảo” nhưng những giá trị mang lại cho người sử dụng đều rất “thật”, bởi các hoạt động giao tiếp, sáng tạo, lao động, sản xuất, tiêu dùng, học tập, vui chơi giải trí... đều diễn ra không giới hạn cả về không gian và thời gian. Vì vậy mà từ không gian mạng đã nảy sinh không ít những hậu quả khôn lường trong đời sống thật, gây bức xúc trong dư luận, ảnh hưởng đến an ninh trật tự chung của xã hội. Cụ thể như việc các đối tượng xấu lợi dụng tuyên truyền chống phá Đảng, Nhà nước, phủ nhận thành quả cách mạng nước ta; các hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, kích động bạo lực, đe dọa tinh thần, sức khỏe của người dân. Hoặc khi công tác bảo mật hệ thống mạng không được đảm bảo, các mã độc bị phát tán sẽ tấn công, gây thiệt hại về tài sản của cơ quan, doanh nghiệp...

Để chủ động ứng phó với các nguy cơ này, ngày 23/11/2020, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 1907/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Tuyên truyền, nâng cao nhận thức và phổ biến kiến thức về an toàn thông tin giai đoạn 2021 - 2025” nhằm trang bị cho mỗi cá nhân những kiến thức và kỹ năng cơ bản để bảo đảm an toàn thông tin trên không gian mạng. Theo đó, những năm vừa qua, tỉnh Quảng Ninh đã chủ động đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận thức và trang bị các kỹ năng an toàn cơ bản trên không gian mạng cho người dân. Trong đó, Công an tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với các tổ chức chính trị - xã hội, các địa phương, đẩy mạnh các hình thức tuyên truyền đa dạng, phù hợp với nhiều nhóm đối tượng. Mục tiêu là giúp mỗi người sử dụng mạng internet có nhận thức đầy đủ hệ thống các quy định về an toàn thông tin mạng, các hoạt động trên mạng xã hội, nhất là những nội dung cơ bản của Luật An ninh mạng năm 2018. Từ đó có kĩ năng an toàn, ứng xử văn minh khi bước vào không gian mạng.

Mô hình “Sử dụng mạng xã hội an toàn cho học sinh, sinh viên” được triển khai thí điểm từ tháng 9/2022 tại 4 cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh, gồm: Trường THPT Hòn Gai, Trường Cao đẳng Y tế Quảng Ninh, Trường TH-THCS-THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm, Trung tâm hướng nghiệp và GDTX Hạ Long. Trong 1 năm qua, các đơn vị đã có nhiều hình thức hoạt động hiệu quả để phục vụ cho mục tiêu của mô hình. Trong đó có việc mở các trang fanpage, nhóm zalo, tăng cường sử dụng các ứng dụng Microsoft Teams, Zoom... để giúp học sinh, sinh viên biết cách khai thác tối ưu không gian mạng cho công việc, học tập; đồng thời mở thêm những kênh tuyên truyền thông tin hữu ích, phục vụ hiệu quả cho các phong trào, sự kiện, hội thi về “Học và làm theo Bác”, tìm hiểu pháp luật, tư vấn tuyển sinh... Những thông tin sai trái, tác động xấu đến nhận thức, hành vi của học sinh, sinh viên cũng được nhận biết để đấu tranh từ sớm, tăng cường mối quan hệ giữa nhà trường với học sinh, phụ huynh... Qua sơ kết 1 năm triển khai với những kết quả tích cực, Ban chỉ đạo mô hình “Sử dụng mạng xã hội an toàn cho học sinh, sinh viên” tiếp tục duy trì, nhân rộng mô hình trong thời gian tới.

Việc nâng cao nhận thức, kĩ năng an toàn trên không gian mạng cũng được các tổ chức chính trị - xã hội trong tỉnh quan tâm, triển khai lồng ghép trong các hội nghị truyền thông, tập huấn, sinh hoạt chuyên đề thu hút đông đảo đoàn viên, hội viên, nhân dân tham gia. An toàn trên không gian mạng được củng cố khi mỗi một người dân thực sự là một công dân số, được trang bị kiến thức để cảnh giác trước các thông tin độc hại, có ý thức ứng xử văn minh trong mọi bối cảnh giao tiếp. Một cộng đồng tuân thủ pháp luật, ứng xử văn minh sẽ giúp không gian mạng trở nên an toàn hơn, đẩy lùi các hành vi sai trái gây nên những hậu quả, tổn hại cho cá nhân và xã hội.