Nâng cao nhận thức về pháp luật cho thanh, thiếu niên

Trong những năm qua, với vai trò là thành viên Ban Chỉ đạo công tác thanh niên của tỉnh, Sở Tư pháp đã triển khai kịp thời, đầy đủ các văn bản chỉ đạo, tham mưu các công việc về công tác thanh niên, đặc biệt là công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên.

Để thực hiện Nghị quyết 96/2013/NQ- HĐND ngày 19/7/2013 của HĐND tỉnh về một số mục tiêu, giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm trong thanh niên, thiếu niên trên địa bàn tỉnh và Quyết định số 2051/2013/QĐ-UBND ngày 13/8/2013 của UBND tỉnh ban hành Chương trình một số mục tiêu, giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm trong thanh niên, thiếu niên, Sở Tư pháp đã tập trung công tác giáo dục, phòng ngừa vi phạm pháp luật trong đội ngũ thanh, thiếu niên và tăng cường trong hoạt động chuyên môn.

Hằng năm, Sở Tư pháp phối hợp với các sở, ngành trong tỉnh tổ chức rà soát, hệ thống hóa các văn bản pháp luật của HĐND, UBND tỉnh ban hành, nhằm phát hiện văn bản có nội dung mâu thuẫn, chồng chéo, hoặc không còn phù hợp để kịp thời kiến nghị sửa đổi, bổ sung. Đồng thời, trên cơ sở đó rà soát các văn bản pháp luật đang có hiệu lực thi hành, phát hiện những tồn tại, hạn chế, vướng mắc trong việc thi hành chính sách, pháp luật, kiến nghị đề xuất sửa đổi, bổ sung phù hợp với công tác thanh niên. Đơn vị cũng tích cực tham gia ý kiến vào các dự thảo luật, văn bản quy phạm pháp luật, từ đó, góp phần giúp các cơ quan chủ trì ban hành văn bản có nội dung phù hợp với chức năng, nhiệm vụ ngành tư pháp về công tác thanh niên.

Cùng với đó, Sở đã phối hợp với các cơ quan, tổ chức, đoàn thể thực hiện nhiều hoạt động phổ biến pháp luật đến các địa phương cho thanh, thiếu niên, đặc biệt là đối tượng thanh, thiếu niên có nguy cơ cao liên quan đến tội phạm. Từ đó góp phần đạt hiệu quả, nâng cao nhận thức pháp luật, ý thức chấp hành pháp luật, kỹ năng ứng xử pháp luật trong đời sống của thanh, thiếu niên.

Đơn cử, năm 2018, Sở đã phối hợp với Tỉnh Đoàn tổ chức lớp tập huấn cho 120 cán bộ đoàn là báo cáo viên, tuyên truyền viên kiến thức pháp luật về phòng chống tội phạm trong thanh, thiếu niên và kỹ năng tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên. Năm 2019, đơn vị phối hợp với Ban Thường vụ Tỉnh Đoàn tổ chức hội nghị tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho 230 cán bộ, đoàn viên thanh niên, học viên tại Cơ sở Cai nghiện ma túy tỉnh; phối hợp với Sở GD&ĐT tổ chức Chương trình phổ biến pháp luật về an ninh mạng và kỹ năng sử dụng mạng xã hội đúng cách cho gần 1.000 học sinh và giáo viên. Năm 2020, 2021, Sở tổ chức 7 lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật tại các địa bàn trọng điểm về phòng chống tội phạm và phòng chống ma túy... cho 690 người là cán bộ chính quyền, đoàn thể cơ sở, người có uy tín trong cộng đồng dân cư, trong đó có đối tượng là đoàn viên, thanh niên. Năm 2022, Sở phát hành 14 infographic và 1 video tuyên truyền, phổ biến pháp luật về công tác thanh niên và phòng chống tội phạm trong thanh niên, thiếu niên...

Để đẩy mạnh công tác tuyên truyền, PBGDPL, nâng cao nhận thức và ý thức tự giác chấp hành pháp luật của cán bộ và nhân dân, đặc biệt là thanh niên, Sở Tư pháp ký kết các kế hoạch phối hợp trong công tác PBGDPL với Ủy ban MTTQ tỉnh và các tổ chức đoàn thể. Phát huy vai trò thành viên của MTTQ và các đoàn thể trong Hội đồng phối hợp PBGDPL tỉnh đối với công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục, nhằm nâng cao nhận thức, giáo dục đạo đức, lối sống, hiểu biết pháp luật và ý thức tự giác chấp hành pháp luật trong các tầng lớp thanh niên.

Hoạt động phổ biến pháp luật trực tiếp cho thanh, thiếu niên ở cấp huyện được thực hiện bằng nhiều hình thức, nội dung phong phú và triển khai ở nhiều cơ quan, đơn vị, tổ chức đoàn thể. Các lĩnh vực pháp luật chủ yếu phổ biến cho thanh, thiếu niên là: Phòng chống ma túy; phòng chống HIV/AIDS; an toàn giao thông; quyền và nghĩa vụ của công dân; hôn nhân gia đình; phòng chống mại dâm, bạo lực gia đình, chăm sóc và bảo vệ trẻ em...

Hình thức tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho thanh thiếu niên được thực hiện thông qua các lớp tập huấn, trợ giúp pháp lý, hoạt động đoàn đội, các buổi phổ biến pháp luật trực tiếp, thực hiện “Ngày pháp luật”, hội thảo, tọa đàm... được triển khai tại các cơ quan, tổ chức phù hợp với từng đối tượng, lứa tuổi, địa bàn sinh sống của thanh thiếu niên, đặc biệt quan tâm tới các nhóm đối tượng có nguy cơ xảy ra nhiều vi phạm pháp luật như thanh niên chậm tiến, thanh niên thất nghiệp, thanh niên đã có tiền án, tiền sự...

Hoạt động trợ giúp pháp lý cho thanh, thiếu niên được chú trọng. Từ năm 2013 đến nay, Sở Tư pháp đã thực hiện trợ giúp pháp lý cho 2.395 vụ việc/2.395 người. Qua hoạt động trợ giúp pháp lý đã góp phần giúp các cơ quan tiến hành tố tụng làm rõ được các tình tiết khách quan của vụ án, các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cũng như bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị can, bị cáo là thanh niên, thiếu niên. Đồng thời, trong quá trình thực hiện vụ việc trợ giúp pháp lý, người thực hiện trợ giúp pháp lý cũng kết hợp giải thích, hướng dẫn thanh niên, thiếu niên phạm tội và gia đình của người được trợ giúp hiểu quy định của pháp luật về tội phạm, các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự để hướng dẫn họ xử sự theo hướng có lợi nhất cho con, em mình.

Sở cũng tổ chức 461 chương trình trợ giúp pháp lý lưu động tại xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh, tập trung vào các huyện có xã, thôn, bản thuộc vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, trong đó phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức các chương trình trợ giúp pháp lý lưu động cho trẻ em, người chưa thành niên tại các trường học. Ngoài ra, tại các chương trình trợ giúp pháp lý lưu động, đoàn công tác đã trực tiếp nói chuyện chuyên đề pháp luật và phát miễn phí hàng nghìn tờ gấp về các lĩnh vực pháp luật như: Giáo dục, hình sự, dân sự, bình đẳng giới, bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em..., cho người tham dự, trong đó có các thanh niên, thiếu niên tại địa phương.

Với sự vào cuộc tích cực, Sở Tư pháp đã tập trung công tác giáo dục, phòng ngừa vi phạm pháp luật trong đội ngũ cán bộ là đoàn viên thanh niên và tăng cường trong hoạt động chuyên môn như: Công tác phổ biến pháp luật, trợ giúp pháp lý, rà soát văn bản pháp luật liên quan đến thanh, thiếu niên. Thông qua các hoạt động này đã góp phần tích cực trong việc đưa pháp luật vào cuộc sống, nâng cao ý thức tuân thủ, chấp hành pháp luật trong thanh thiếu niên.