Ngăn hậu họa từ hơn 2 vạn ô tô "hết đát"

Từ tháng 1/2022, cả nước có 20.680 ô tô hết niên hạn sử dụng, theo quy định phải nộp lại chứng nhận đăng ký, biển số và bị cấm lưu thông.

Nếu không có biện pháp ngăn chặn, để loại phương tiện này trôi nổi, lưu thông sẽ tiềm ẩn nguy cơ TNGT rất lớn.

Xe hết niên hạn vẫn vô tư hoạt động

Gần đây, người đi đường trên tuyến đường 442 (Hà Nội) thường xuyên bắt gặp những chiếc xe tải thùng, xe tải gắn cầu màu trắng loại trên dưới 1 tấn, không gắn biển số hoặc có biển số nhưng cũ nát lưu thông trên đoạn qua xã Tân Hội, Liên Trung, Liên Hà, huyện Đan Phượng.

Đây là khu vực có các làng nghề sản xuất đồ gỗ, nên các phương tiện này chủ yếu chở nguyên liệu gỗ, ván gỗ qua vài km đường giao thông công cộng và vào các làng nghề.

Ghi nhận của PV, ngoài chiếc 2 xe không còn biển số, có 2 xe khác mang biển số 29K-8530, 29S-6980 vẫn có tem đăng kiểm nhưng thời hạn đã hết từ năm 2014.

Người dân ở đây cho biết, các xe này thường đỗ ở cuối đường 442, mọi người nghĩ rằng những xe này chủ xe vứt bỏ, nhưng rất ngạc nhiên là chủ xe vẫn cho hoạt động.

“Nơi này giáp ranh mấy xã nên không biết ai là chủ xe, nhưng thấy xe nào cũng cũ nát, không có biển số mà vẫn chạy nên rất sợ”, một người dân nói và cho biết, thường xuyên đi qua đoạn đường này nhưng chưa lần nào thấy các xe cũ nát trên bị lực lượng chức năng kiểm tra, xử phạt.

Khảo sát tại một số tuyến đường tại Hà Nội như: QL32, đường gần Khu đô thị Trung Văn (quận Nam Từ Liêm), Khu công nghiệp Thanh Oai (huyện Thanh Oai) hay khu vực cảng, bến thủy ven sông Hồng, Đuống hay tại một số địa phương như Hòa Bình, Vĩnh Phúc, cho thấy, không ít xe tải, xe chở người cũ nát để lâu ngày ven đường nhưng vẫn gắn biển số.

Trong đó, có nhiều xe nằm trong danh sách hết niên hạn sử dụng từ cách đây vài năm, đã được Cục Đăng kiểm VN công bố.

Lãnh đạo một số trung tâm đăng kiểm ở phía Bắc cho biết, theo quy định hiện hành xe ô tô chở hàng có niên hạn sử dụng tối đa 25 năm (tính từ ngày sản xuất), xe chở người niên hạn 20 năm.

Vì vậy, vào đầu mỗi năm, ở các địa phương đều có thêm một số lượng xe ô tô chở hàng, xe chở người hết niên hạn sử dụng.

“Các xe trước khi hết niên hạn sử dụng thường không đến đăng kiểm, nhất là 2 - 3 kỳ đăng kiểm cuối cùng. Có trường hợp mua bán, chuyển vùng sang nơi khác và không sang tên, đổi chủ nên không biết được xe sau khi hết niên hạn có giải bản hay vẫn giữ lại để hoạt động”, lãnh đạo một đơn vị đăng kiểm ở Sơn La cho biết.

Ông Trịnh Bình Dương, Phó phòng Kiểm định xe cơ giới, Cục Đăng kiểm VN cho biết, thực tế vài năm qua vẫn còn tình trạng xe ô tô hết niên hạn sử dụng nhưng không giải bản mà vẫn tham gia giao thông.

Có trường hợp sau khi xảy ra tai nạn nghiêm trọng mới phát hiện xe đã hết niên hạn sử dụng. Điển hình như tháng 12/2019, xe BKS 29K-1636 (hết hạn từ năm 2017) tự gây tai nạn khi đang lưu thông tại huyện Kỳ Sơn, Nghệ An làm 3 người trên xe tử vong.

Thu hồi biển số, đăng ký từ cấp xã

Theo Cục Đăng kiểm VN, từ ngày 1/1/2022, toàn quốc có thêm hàng nghìn xe hết niên hạn sử dụng, trong năm 2022 có 20.680 xe hết niên hạn (gồm 4.772 xe chở người và 15.908 xe chở hàng; trước đó, số xe đã hết niên hạn tính đến ngày 31/12/2021 là 228.192xe).

Tất cả trường hợp xe ô tô trước khi hết niên hạn đều được đưa lên mục cảnh báo trên hệ thống đăng kiểm để các đơn vị đăng kiểm từ chối tiếp nhận kiểm định. Đến nay, chưa có trường hợp nào xe hết niên hạn sử dụng “lọt” đăng kiểm.

Tháng 12/2021, Cục Đăng kiểm VN thông báo tới Sở GTVT các địa phương về danh sách cụ thể xe hết niên hạn sử dụng trong năm 2022, báo cáo UBND cấp tỉnh chỉ đạo lực lượng tuần tra, kiểm soát giao thông tăng cường kiểm tra, xử lý.

Theo ông Hoàng Thế Tùng, Vụ trưởng Vụ ATGT (Bộ GTVT), hiện hành lang pháp lý để quản lý, xử phạt vi phạm đối với xe ô tô hết niên hạn tham gia giao thông khá đầy đủ.

Cụ thể, theo quy định tại Thông tư số 58/2020 của Bộ Công an (quy trình cấp, thu hồi đăng ký, biển số phương tiện giao thông cơ giới đường bộ), cơ quan đăng ký xe thông báo cho chủ xe hết niên hạn về việc nộp lại đăng ký, biển số xe.

Trong vòng 30 ngày, nếu chủ xe không tự giác thực hiện, cơ quan đăng ký thu hồi trên hệ thống đăng ký xe và thông báo cho công an các đơn vị, địa phương.

Công an cấp xã thực hiện thu hồi đăng ký, biển số xe và gửi cho cơ quan quản lý đăng ký xe. Trường hợp không nộp lại bị phạt 2 - 4 triệu đồng (chủ xe cá nhân) và 4 - 8 triệu đồng (chủ xe là tổ chức).

Theo Nghị định số 100/2019 của Chính phủ, trường hợp xe đã hết niên hạn tham gia giao thông đường bộ, người điều khiển phương tiện bị phạt 4 - 6 triệu đồng, tước GPLX 1 - 3 tháng và tịch thu phương tiện.

Theo chuyên gia giao thông Khương Kim Tạo, quy định pháp luật đã có, giờ đây quan trọng nhất là việc tuyên truyền, quản lý chặt chẽ, gắn trách nhiệm chủ xe và quyết liệt thu hồi biển số, đăng ký xe hết niên hạn từ cấp xã.

Điều này sẽ giúp ngăn chặn từ gốc tình trạng xe ô tô hết niên hạn tham gia giao thông, giảm được hiểm họa từ loại phương tiện này.