Ngành KSND tỉnh: Nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa

Thời gian qua, Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) tỉnh luôn đổi mới, có nhiều giải pháp trong đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, qua đó nâng cao hiệu quả công tác, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp hiện nay.

Kiểm sát viên Viện KSND huyện Bình Liêu thi hành quyền công tố tại phiên tòa xét xử sơ thẩm tội "Hủy hoại rừng", tháng 6/2020. (Ảnh Viện KSND tỉnh cung cấp)

Thực hiện chức năng thực hành quyền công tố, kiểm sát các hoạt động tư pháp và trong xây dựng ngành, Viện KSND tỉnh luôn quan tâm đào tạo đội ngũ cán bộ, nhất là đào tạo tại chỗ. Tuy nhiên, do kiểm tra viên, chuyên viên không được tham gia trong quá trình thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử tại phiên tòa (Bộ luật Tố tụng hình sự không quy định), nên phần nào ảnh hưởng đến hiệu quả đào tạo, nhất là việc rèn tâm lý, ứng xử trước đám đông, bản lĩnh nghề nghiệp, phương pháp tranh luận, đối đáp tại phiên tòa. Mặc dù kiểm tra viên, chuyên viên được tham dự rút kinh nghiệm phiên tòa cho kiểm sát viên, nhưng số lượng không nhiều, trong khi việc tham dự và trực tiếp tham gia tại phiên tòa khác nhau về vị trí..., nên việc tiếp cận học tập và rèn luyện cũng khác về mức độ.

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cải cách tư pháp trong tình hình mới, Viện KSND tỉnh đã nghiên cứu, áp dụng các biện pháp và cách thức làm mới, trong đó công tác đột phá là “Nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa thông qua việc gắn ứng dụng số hóa hồ sơ vụ án phục vụ việc trình chiếu tài liệu, chứng cứ với công tác đào tạo tại chỗ”.

Ban đầu, việc cử kiểm tra viên, chuyên viên giúp việc cho kiểm sát viên tại phiên tòa gặp nhiều khó khăn từ phản ứng của một số luật sư, thẩm phán. Từ thực tế đó, cuối năm 2019 Ban Cán sự Đảng Viện KSND tỉnh và Ban Cán sự Đảng TAND tỉnh đã có nghị quyết liên tịch về tăng cường công tác phối hợp lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chức năng, nhiệm vụ. Theo đó, thống nhất chỉ đạo Viện KSND, TAND hai cấp bố trí kiểm sát viên sơ cấp hoặc kiểm tra viên, chuyên viên ngồi cùng để giúp việc cho kiểm sát viên trung cấp tại phiên tòa cấp tỉnh; kiểm tra viên, chuyên viên giúp việc cho kiểm sát viên tại phiên tòa cấp huyện.

Viện KSND huyện Cô Tô áp dụng số hóa hồ sơ và công khai chứng cứ tại phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử tội "Cố ý gây thương tích", tháng 11/2019. Ảnh: Viện KSND tỉnh cung cấp

Sau 1 năm triển khai (từ tháng 8/2019-8/2020), đến nay Viện KSND hai cấp đã phân công 550 lượt cán bộ giúp việc cho kiểm sát viên tại phiên tòa; tổ chức cho kiểm sát viên, kiểm tra viên, chuyên viên hai cấp tham dự rút kinh nghiệm trên 200 phiên tòa; tiến hành số hóa hàng trăm hồ sơ...

Tại phiên tòa, kiểm tra viên, chuyên viên giúp việc cho kiểm sát viên (phiên tòa cấp tỉnh còn cử kiểm sát viên giúp việc cho kiểm sát viên trung cấp) theo dõi, ghi chép diễn biến phiên tòa, chuẩn bị hồ sơ, tài liệu, trình chiếu các tài liệu đã được số hóa... giúp cho kiểm sát viên thực hành quyền công tố dành thời gian để tập trung xét hỏi, đối đáp, tranh luận, hạn chế tình trạng bị cáo phản cung, không nhận tội tại phiên tòa; việc luận tội, tranh luận của kiểm sát viên tại phiên tòa tính thuyết phục cao hơn, được dư luận đánh giá cao và ủng hộ. 100% số án truy tố chuyển tòa, khi xét xử, kiểm sát viên đều bảo vệ thành công quan điểm truy tố về tội danh, khung khoản áp dụng, cũng như mức hình phạt; không có vụ án nào sau khi xét xử sơ thẩm bị cấp phúc thẩm xử hủy.

Việc vận dụng linh hoạt, kết hợp sử dụng ba phương pháp “cử cán bộ giúp việc cho kiểm sát viên tại phiên tòa”, “số hóa hồ sơ” và “tổ chức tham dự rút kinh nghiệm phiên tòa” đã mang lại hiệu quả cao trong hoạt động của Viện KSND hai cấp. Việc số hóa hồ sơ, trình chiếu tài liệu tại phiên tòa do các cán bộ giúp việc cho kiểm sát viên ngay từ giai đoạn thực hành quyền công tố, kiểm sát giải quyết nguồn tin, kiểm sát điều tra đã tiếp cận, nghiên cứu hồ sơ, nắm được nội dung, tình tiết vụ án, mang lại hiệu quả cao hơn. Đồng thời, ngay tại phiên tòa, mối liên hệ trực tiếp giữa kiểm tra viên, chuyên viên với kiểm sát viên chặt chẽ hơn, tạo sự bổ sung, phối hợp hiệu quả. Công tác này còn tạo điều kiện rèn luyện bản lĩnh cho cán bộ tại phiên tòa và nâng cao kiến thức thực tế về nghiệp vụ cho cán bộ trước khi được bổ nhiệm kiểm sát viên.

Việc cử cán bộ giúp việc cho kiểm sát viên tại phiên tòa là cách làm mới của Viện KSND tỉnh trong đào tạo cán bộ, nhất là đào tạo tại chỗ. Qua đó đã đào tạo thao tác nghiệp vụ, kỹ năng ứng xử và quan trọng nhất là rèn luyện bản lĩnh nghề nghiệp trong thực tiễn cho cán bộ ngành KSND tỉnh.

Trần Thanh

[links()]