Ngọt, thanh cá đục nấu canh chua

Cá đục xưa nay vẫn nổi tiếng bởi vị ngọt, thịt trắng và rất lành là đặc sản vùng biển Minh Châu, Quan Lạn (Vân Đồn). Cá đục thường được kho hay nướng. Thế nhưng, người vùng biển còn có cách chế biến ngon tuyệt vời với loại cá đặc sản này, đó là nấu canh chua bứa.

Cần thủ sát cá có thể câu được hơn 5kg cá đục một ngày.

Tới Minh Châu dịp đầu hè, chúng tôi được ngư dân đảo dẫn đi tham quan, trải nghiệm câu cá, khám phá cuộc sống trên hòn đảo du lịch yên bình. Không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp, sự trong lành, mát mẻ của sớm đầu hè ở hòn đảo du lịch, thế nhưng thú vị hơn cả là được trải nghiệm đi câu cá đục đặc sản cùng ngư dân đảo.

Anh Nguyễn Thanh Đình, ngư dân thôn Ninh Hải, xã Minh Châu dẫn chúng tôi đi câu sớm, chia sẻ: Minh Châu vốn nổi tiếng với biển xanh, nhiều cồn cát trắng trải dài dưới lớp nước trong vắt. Đây là môi trường lý tưởng, yêu thích của cá đục sống và sinh sản. Vì thế, Minh Châu nổi tiếng với các món ăn từ cá đục như: cá đục nướng, cá đục một nắng...

Cá đục thuộc loại cá biển, dài khoảng 10 - 15cm, thân to bằng ngón tay cái, sống gần bờ biển, chúng có hình dạng tương tự loài cá bống nước ngọt. Thịt cá đục trắng, khá ngon tương tự cá bống nước ngọt, đặc biệt thịt cá đục rất lành, có thể làm thức ăn cho trẻ em và phụ nữ sau sinh. Cá đục có ngoại hình thon dài, có vảy ánh màu xà cừ nên có khi còn gọi là cá đục bạc. Cá đục có thể chế biến được rất nhiều món ngon vì thịt chắc, trắng, có vị ngọt và hầu như có quanh năm.

Cá đục tươi là nguyên liệu để chế biến nhiều món ngon, đặc biệt là món canh chua.

Ở Minh Châu, cá đục thường có nhiều vào đầu hè và dịp cuối hè sang thu. Đây là mùa cá đẻ và sinh trưởng. Theo những lão ngư dân giàu kinh nghiệm ở Minh Châu thì những dịp này, cá đục có khá nhiều ở khu vực gần bờ, thường ở khu vực vụng kín nằm kẹp giữa Cửa Đối và vụng Đầu Cào, cách bãi tắm Minh Châu không xa. Đây là khu vực nước khá lặng, phía dưới có nhiều bãi, rạn và đặc biệt nhiều cồn cát lớn, là môi trường lý tưởng giàu thức ăn, nhiều phù du mà cá đục hay chọn làm nơi sinh đẻ và kiếm ăn.

Cá đục cũng có thể đánh bắt bằng thả lưới, đặc biệt thả câu sẽ thú vị hơn rất nhiều. Câu cá đục, cần thủ thường dùng lưỡi chùm, dùng mồi là rươi biển được đào ở các bãi triều. Để dễ câu được nhiều cá đục cần chọn thời tiết mát mẻ, thời điểm nước lên, khi đó cá sẽ theo dòng chảy từ Cửa Đối hoặc khu Đầu Cào vào rất nhiều. Cá đục khá ham ăn, khi cắn thường giật mạnh, cần thủ sát cá có thể câu được 5-7kg/ngày đi câu. Cá đục là nguyên liệu chế biến được nhiều món ăn nhưng lạ và khá thú vị là cá đục nấu canh chua.

"Nấu canh cá đục theo cách của ngư dân không khó, quan trọng là phải có đủ nguyên liệu và có cá tươi ngon. Cá đục câu hay đánh lưới về đánh sạch vảy, bỏ ruột, rửa sạch để ráo nước. Với canh cá đục của ngư dân đảo thì không thể thiếu vỏ quả bứa phơi khô. Đây là loại quả chua, vỏ dày, màu vàng đẹp mắt, vị chua tự nhiên, thường mọc dại trên các đảo đá, có rất nhiều vào dịp hè.

Ngoài dùng tươi, người dân đảo thường bỏ hột, lấy vỏ phơi khô. Khi khô, bứa chuyển màu đen. Tuy không đẹp mắt, nhưng vỏ bứa chua cho vị chua thanh, ngon nước riêu và là nguyên liệu không thể thiếu để nấu canh hoặc riêu cá" - anh Nguyễn Thanh Đình chia sẻ về cách chế biến món ăn.

Bát canh cá đục chua rất đơn sơ nhưng lại tuyệt ngon với vị chua thanh của bứa và vị ngọt của cá tươi.

Canh cá đục nấu chua không dùng dầu mỡ, chỉ dùng một chút cà chua đun sôi nước thả vài vỏ bứa đun nhỏ lửa cho chua nước rồi thả cá đục, đun sôi nhanh rồi bắc ra. Cá đục tươi thịt nạc, ngọt và thơm. Ngon nhất có lẽ là vừa ăn cá vừa húp bát nước canh chua thanh thơm mùi bứa nóng hổi.

"Thậm chí, những người đi câu thường mang sẵn chiếc nồi nhỏ và chiếc bếp gas mini để gọn vào ô chắn gió trên tàu thuyền hay mảng nhỏ. Đến bữa chỉ việc bắc nồi đun nước bứa chua, làm cá rửa nước biển rồi thả ngay vào nồi canh chua đun sẵn, thế là có 1 nồi canh cá chua nóng hổi thưởng thức để tiếp sức cuộc câu... Như thế mới thật thú vị" - anh Nguyễn Thanh Đình kể.

Hà Phong