Người tiên phong xóa nghèo ở Đài Van

Khoảng chục năm về trước, thôn Đài Van, xã Đài Xuyên là thôn nghèo nhất huyện Vân Đồn. Ngày nay thì ở Đài Van, đời sống người dân đã được nâng cao hơn trước nhiều, thôn không còn hộ nghèo và có nhiều hộ khá, giao thông đi lại thuận tiện.

Để Đài Van có được cuộc sống như ngày hôm nay, bà con thầm cảm ơn ông Lý Tắc Mềnh, Trưởng Ban Công tác mặt trận thôn Đài Van. Ngày 30/9/2022, tại Hội nghị biểu dương người có uy tín tiêu biểu trong đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Ninh lần thứ XV (2021-2022), ông Lý Tắc Mềnh là một trong 20 cá nhân được UBND tỉnh khen thưởng.

Còn nhớ, một thời khó khăn, Đài Van không có đường chỉ có những lối mòn tắt qua rừng, nhiều người không biết chữ, tỷ lệ hộ nghèo gần 100%. Thời ấy Đài Van gọi là bản, được hình thành từ cuối những năm 80 của thế kỷ trước từ hơn chục hộ đồng bào dân tộc Dao từ tỉnh Lạng Sơn và các huyện Tiên Yên, Ba Chẽ di dân đến định cư sinh sống. Khi ấy, ông Mềnh được người dân uy tín bầu làm trưởng bản, để dẫn dắt bà con qua những khó khăn ổn định cuộc sống.

Bà con vào rừng chặt tre làm nhà ở tạm, những ngày mưa, nước mưa lọt qua vách tre, mùa đông gió lùa vào lạnh tái người. Ông Mềnh thấy xót lòng, thương bà con. Ông từng là người lính được học hành hơn những người khác trong bản, ông Mềnh nghĩ bản mình cần phải có một con đường, để lũ trẻ đi học, để bà con còn giao lưu với các thôn bản khác và trao đổi hàng hóa với nhau. Nghĩ vậy, ông Mềnh vận động bà con trong bản cùng làm đường. Những ngày đầu có ít người, phải làm hàng tháng mới mở được đoạn đường.

Khi huyện Vân Đồn có chủ trương đem chữ đến bản, ông Mềnh lại vận động lũ thanh niên trong bản vào rừng chặt tre dựng phân hiệu tiểu học. Hầu hết người dân Đài Van đều quen với lối sống du canh, du cư, họ không chú trọng lắm đến việc học hành của con em mình. Vậy là ông Mềnh lại phải đến từng nhà, vận động các phụ huynh đưa con em mình đến trường. Lo cho lũ trẻ, ông Mềnh lại còn đi vận động các gia đình tham gia vào các lớp xóa mù chữ của huyện tổ chức ở xã. Chính vì thế mà Đài Van ngày nay, tất cả những người lớn tuổi đều được xóa mù chữ.

Tuy là bản vùng sâu, vùng xa, nhưng Đài Van có nhiều năm cả bản không có người sinh con thứ 3. Đó cũng là một trong những nỗ lực của Trưởng bản Lý Tắc Mềnh. Ông đến từng gia đình các đôi vợ chồng trẻ, tuyên truyền, vận động giải thích với họ về cái nghèo do đông con và được bà con nghe theo. Chính vì thế, ông Mềnh là một trong những đại biểu tiêu biểu của tỉnh và huyện Vân Đồn tham dự Hội nghị biểu dương cán bộ dân số toàn quốc vào tháng 7/2009 tại thủ đô Hà Nội. Bản thân ông đã 2 lần được nhận Bằng khen của Bộ Y tế về thành tích trong công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình vào các năm 2009 và năm 2011.

Ngày nay, Đài Van đã trở thành thôn, còn ông Mềnh tuổi đã cao và chuyển sang làm Trưởng Ban Công tác mặt trận thôn. Ở cương vị này, ông lại vận động bà con trong thôn cố gắng giữ được các nét văn hóa của người Dao. Trước mắt, những người từ 50-60 tuổi trong thôn mặc quần áo truyền thống hàng ngày, để lớp trẻ khỏi quên mặc trang phục truyền thống của ông bà mình. Đặc biệt là lễ cấp sắc, là nghi lễ rất quan trọng của người đàn ông Dao luôn được lưu giữ dù trong hoàn cảnh khó khăn nhất. Trong các đám cưới ở Đài Van, bà con vẫn hát páo dung - một lối hát truyền thống của người Dao. Các dịp lễ tết nhiều gia đình ở Đài Van tổ chức gói bánh chưng dài, bánh gù, bánh mật là các loại bánh truyền thống của người Dao và một số dân tộc khác.

Hàng năm, cứ dịp Tết, UBND xã Đài Xuyên lại tổ chức Hội cờ người cho bà con trên địa bàn, với quy mô không thua kém các hội cờ người cấp huyện, thị ở các địa phương khác. Đặc biệt, cờ người ở Đài Xuyên, các quân cờ chỉ là nữ. Đây là môn chơi của người Kinh, nhưng ông Mềnh tích cực vận động bà con người Dao cùng tham gia. Mỗi năm, thôn Đài Van chọn ra 4 cô gái từ 16 đến 18 tuổi tham gia làm quân cờ, để tạo sự đoàn kết giữa các dân tộc trong xã và tạo không khí vui tươi ngày hội.