Nhạc sĩ Phạm Khải: "Tôi yêu Quảng Ninh trong từng câu hát..."

Sinh năm 1977 tại huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương, tình yêu âm nhạc chính là động lực để nhạc sĩ Phạm Khải (Trưởng khoa Nghệ thuật, Trường Đại học Hạ Long) rời quê hương theo học ngành âm nhạc. Năm 1996, anh thi đỗ và theo học đàn bầu tại Nhạc viện Hà Nội (nay là học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam). Phạm Khải bắt đầu về công tác tại Trường Trung cấp Văn hóa – nghệ thuật Hạ Long (nay là Khoa nghệ thuật - trường Đại học Hạ Long) vào năm 2002. 18 năm gắn bó với Vùng mỏ, đến nay, Phạm Khải đã có hàng chục ca khúc viết về Quảng Ninh.

Phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh đã có cuộc trò chuyện với nhạc sĩ Phạm Khải về những sáng tác của anh.

Nhạc sĩ Phạm Khải.

+ Gắn bó với Vùng mỏ gần 20 năm nay. Quảng Ninh đã để lại trong anh những cảm xúc như thế nào?

- Năm 1999, lần đầu tiên tôi ra Quảng Ninh thăm vài người bạn ở đây. Chúng tôi đã rong ruổi từ Đông Triều đến Móng Cái, tổ chức thăm vịnh Hạ Long. Tôi đã thực sự choáng ngợp với vẻ đẹp nên thơ của Vịnh, ẩm thực cũng thật tuyệt vời. Đặc biệt, đi đến đâu tôi cũng có những người bạn đón tiếp rất nồng hậu. Tôi nhận thấy con người nơi đây thật thân thiện, ấm áp. Tôi đã tự nhủ, nếu có cơ hội thì đây sẽ là mảnh đất đáng sống với bất cứ một công dân nào. Và rồi cơ hội cũng đã đến, sau khi tốt nghiệp, tôi được người quen giới thiệu về công tác, giảng dạy tại Trường Trung cấp Văn hóa - Nghệ thuật Hạ Long (nay là Trường Đại học Hạ Long).

Trong thời gian sống làm việc tại Quảng Ninh, tôi đã viết trên 30 ca khúc, trong đó có hơn chục ca khúc viết về các vùng miền của Quảng Ninh. Chủ đề sáng tác của tôi thường là ca ngợi vẻ đẹp, tình yêu quê hương đất nước; tình yêu đôi lứa. Có thể kể đến như các ca khúc “Chiều Cô Tô”, “Mùa hoa sở”, “Yên Tử cõi thiêng”… Trong đó, “Yên Tử cõi thiêng” đã đạt Giải thưởng Văn học nghệ thuật Trần Nhân Tông thành phố Uông Bí lần thứ nhất (2011-2018). Đặc biệt, ca khúc “Lính đảo Trường Sa” đã được tôi viết tặng riêng các chiến sĩ đảo Trường Sa nhân dịp Đoàn công tác của tỉnh Quảng Ninh ra thăm, động viên các chiến sĩ ở Trường Sa. Bài hát đã được Đoàn công tác cùng các chiến sĩ hải quân hát vang trên các đảo.

Nhạc sĩ Phạm Khải và ca sĩ Đức Lương trao đổi về ca khúc “Đại dịch rồi sẽ qua” – sáng tác mới nhất của anh.

+ Anh có một số sáng tác khá ấn tượng như “Trường ca sông hát” viết về dòng sông Ba Chẽ, “Đưa em về Quan Lạn”, “Đền thờ Đức Ông”, “Lên sông Moóc”... Vậy nguồn cảm hứng nào đã giúp anh viết nên những ca khúc này?

- Quả thực, tôi có nhiều cảm xúc cũng như tác phẩm về quê hương Quảng Ninh. Đi đến bất cứ nơi đâu ở Quảng Ninh tôi đều có một cảm xúc khá đặc biệt. Tôi yêu vùng đất, yêu văn hóa Quảng Ninh, đặc biệt là những nét văn hóa ở mỗi vùng miền. Tôi mong muốn được giới thiệu với bạn bè và công chúng về những vẻ đẹp đặc sắc này thông qua những tác phẩm âm nhạc. Khi viết ca khúc, tôi thường nghiên cứu kỹ về văn hóa của các vùng miền, địa phương, đặc biệt là chất liệu âm nhạc dân gian ở đó để khai thác, làm mới và đưa những nội dung, thông điệp mà cảm xúc của mình đem lại vào trong đó.

+ Trong các sáng tác về các vùng miền của Quảng Ninh, ca khúc nào khiến anh tâm đắc hơn cả?

- Đó là ca khúc “Mùa hoa sở”. Năm 2016, tôi về Bình Liêu và lần đầu tiên tôi được biết đến cây sở. Trước đó cũng có nghe đến hoa sở qua bài hát “Chiều biên giới” của nhạc sĩ Trần Chung phổ thơ của nhà thơ Lò Ngân Sủn, nhưng cũng chưa thực sự thấy ấn tượng lắm. Khi đứng trước rừng sở, ngắm những bông hoa sở trắng tinh khôi, tôi đã thực sự say đắm. Qua tìm hiểu, tôi mới biết, loài hoa sở không chỉ có tác dụng giữ đất, giữ rừng hay chỉ đơn thuần là có vẻ đẹp lãng mạn, tinh khiết, đã đi vào tuổi thơ của những cô bé, cậu bé ở Bình Liêu mà hoa sở đã trở thành biểu tượng văn hóa của người dân Bình Liêu và đem lại giá trị lớn về kinh tế, giúp người dân xóa đói, giảm nghèo.

Ca khúc: “Mùa hoa sở” được sử dụng chất liệu âm nhạc dân gian của người Tày ở Bình Liêu. Giai điệu đơn giản, dễ thuộc, dễ hát. Ca từ mộc mạc, chất phác như chính những gì vốn có ở Bình Liêu vậy. Tuy nhiên, ca khúc cũng đã thể hiện những ước mơ, những khát khao mãnh liệt về sự vươn lên đổi mới để hướng tới một ngày mai tươi sáng hơn. “Mùa hoa sở” đến nay luôn được Ban tổ chức Lễ hội hoa sở đưa vào làm tiết mục mở màn cho chương trình nghệ thuật chào mừng khai mạc lễ hội.

Nhạc sĩ Phạm Khải (giữa) nhận giải thưởng tại chương trình trao giải thưởng văn học nghệ thuật Trần Nhân Tông – TP Uông Bí.

+ Tôi thấy đề tài về biên giới, về người chiến sĩ biên phòng cũng hiện diện trong các sáng tác của anh…

- Có thể nói, chủ đề về biên giới, về người chiến sĩ biên phòng luôn là sự quan tâm đặc biệt đối với đội ngũ văn nghệ sĩ. Tất cả những khó khăn không thể làm các anh sờn lòng mà ngược lại, những chiến sĩ biên phòng của chúng ta luôn giữ vững tay súng, chắc bước đi trên những con đường tuần tra để bảo vệ vẹn toàn chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc. Chính vì những suy nghĩ như vậy, tôi và nhạc sĩ Trần Toàn đã cùng nhau viết lên ca khúc “Người chiến sĩ Biên phòng Việt Nam” những mong phần nào cổ vũ tinh thần cho những người lính mang quân hàm xanh nơi tuyến đầu của Tổ quốc.

+ Quảng Ninh trong những năm gần đây đang có nhiều đổi mới, phát triển. Điều ấy mang tới cho anh nguồn cảm hứng sáng tác nào?

- Quảng Ninh đang thay đổi từng ngày, sự phát triển nhanh chóng về kinh tế - xã hội theo hướng tích cực đã làm cho Quảng Ninh hiện đại hơn, nhưng cũng không làm mất đi vẻ thơ mộng vốn có của nó. Chỉ có thể nói, Quảng Ninh đang và sẽ trở thành một vùng đất đáng sống hơn. Điều đó càng làm cho anh em nghệ sĩ chúng tôi thấy yêu quê hương mình hơn, cảm xúc sẽ dồi dào hơn và cá nhân tôi tự nhủ, cần nỗ lực nhiều hơn nữa để có thể đóng góp công sức của mình vào sự phát triển chung của tỉnh.

+ Anh có thể chia sẻ một số dự định sáng tác của mình trong tương lai, đặc biệt là các đề tài về quê hương Quảng Ninh?

- Dự định trong tương lai ở lĩnh vực sáng tác của tôi là tiếp tục đi sâu vào khai thác những chất liệu âm nhạc dân gian, những nét văn hóa dân gian đặc sắc của mọi miền quê hương đất nước. Riêng đối với Quảng Ninh, quê hương thứ hai yêu dấu của tôi, tôi sẽ phấn đấu sáng tác mỗi huyện, thị một vài ca khúc và nếu đảm bảo, tôi sẽ ra mắt VCD những ca khúc về Quảng Ninh.

+ Xin cảm ơn những chia sẻ của nhạc sĩ Phạm Khải. Chúc anh có thêm nhiều cảm hứng sáng tác và cho ra đời nhiều ca khúc hay hơn nữa về quê hương Quảng Ninh.

Minh Thương (Thực hiện)