Phát triển du lịch Vịnh Hạ Long theo hướng bền vững

Để phát triển du lịch theo hướng bền vững gắn với bảo tồn di sản Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh khẳng định không phát triển bằng mọi giá và hạn chế tối đa những hệ lụy của việc quá tải khách tham quan tại một số điểm, tuyến trên Vịnh.

Trong thời gian qua, lượng khách du lịch đến Vịnh Hạ Long tăng mạnh theo từng năm. Năm 2016, Vịnh Hạ Long đón 3,14 triệu lượt khách, tăng 22% so với năm 2015; năm 2017 đón 3,92 triệu lượt khách, tăng 24,7%. Từ đầu năm đến nay, ngày cao điểm đội tàu du lịch vận chuyển gần 29.000 lượt khách đi tham quan Vịnh. Theo bà Nguyễn Huyền Anh, Phó trưởng Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, du lịch phát triển mạnh bên cạnh mặt tích cực cũng tạo ra những áp lực cho công tác bảo tồn di sản. Quá nhiều du khách tập trung tham quan một số nơi, như: Thiên Cung, Đầu Gỗ, Sửng Sốt, Ti - tốp... đã gây vượt ngưỡng chịu tải cho phép của các điểm tham quan, làm ảnh hưởng đến tài nguyên du lịch. Du khách quá đông dẫn đến tình trạng một số hang động trên Vịnh đang mất dần đi vẻ đẹp tự nhiên, hoang sơ; tập tính sinh hoạt của một số loài sinh vật trên Vịnh cũng thay đổi, thậm chí có nguy cơ suy giảm giống loài.

Lượng khách du lịch tham quan Vịnh Hạ Long đang có xu hướng tăng nhanh.

Theo bà Nguyễn Huyền Anh, Vịnh Hạ Long đang phải đối mặt với không ít vấn đề về tăng trưởng và cả những tác động tiêu cực đến môi trường do lượng khách đông cục bộ tại một số điểm tuyến. Trong bối cảnh đó, phát triển bền vững được coi là nguyên tắc mang tính chiến lược và là chìa khóa để đảm bảo các lợi ích dài hạn. Bởi vậy, Ban sẽ tăng cường các biện pháp nhằm bảo vệ môi trường sinh thái và môi trường du lịch; nghiên cứu ứng dụng các công nghệ cao trong bảo vệ môi trường phù hợp với tình hình thực tế.

Trên Vịnh hiện có 505 tàu du lịch vận chuyển khách với sức chứa khoảng 21.500 chỗ ngồi. Điều đáng nói là số lượng tàu đã giảm 34 chiếc so với thời điểm UBND TP Hạ Long tiếp nhận chức năng quản lý nhà nước về tàu du lịch từ Sở Giao thông - Vận tải. Tuy nhiên, do năng lực vận chuyển khách của các tàu tăng nên lượng khách đến Vịnh vẫn tăng cao. Tuy toàn bộ các tàu đã lắp đặt hệ thống phân ly dầu nước, trang bị hệ thống thu gom nước thải và chất thải sinh hoạt nhưng cũng không thể tránh khỏi gây ra ô nhiễm môi trường trong quá trình hoạt động.

Vì vậy, để phát triển du lịch Vịnh Hạ Long một cách bền vững cần nâng cao ý thức, văn hóa ứng xử cho các chủ tàu, thuyền trưởng, thuyền viên; kiên quyết dừng hoạt động các tàu du lịch không đảm bảo yêu cầu về an toàn và môi trường; triển khai hòm thư góp ý tại khu vực cảng; thống nhất chung về số điện thoại đường dây nóng của các đơn vị, lực lượng chức năng.

Đội tàu trên Vịnh giảm về số lượng nhưng tăng về năng lực vận chuyển khách tham quan.

Để hạn chế những sức ép từ việc gia tăng nhanh lượng khách du lịch, thời gian tới, Ban sẽ phối hợp khảo sát, đánh giá nhu cầu của du khách để mở rộng không gian du lịch, xây dựng các sản phẩm du lịch xanh nhằm đa dạng hóa sản phẩm du lịch, tăng sự lựa chọn, tăng sự trải nghiệm cho du khách, điều tiết phân đều lượng khách trên Vịnh. Trong đó, đặc biệt chú trọng đến các sản phẩm du lịch bền vững, mang tính đặc trưng, riêng có nhằm định vị sản phẩm du lịch cho Vịnh Hạ Long. Bên cạnh các sản phẩm du lịch truyền thống, trên Vịnh còn có các dịch vụ hấp dẫn khác của du lịch biển, như: Chèo kayak, chèo thuyền nan, tham quan không gian trưng bày di chỉ khảo cổ hang Tiên Ông, trải nghiệm Hang Luồn, tham quan Trung tâm Văn hóa nổi Cửa Vạn, trải nghiệm một ngày làm ngư dân, tham quan khu nuôi trồng và chế biến ngọc trai, khu nuôi trồng thủy sản bền vững ở Vung Viêng, thưởng thức không gian đêm yên bình trên Vịnh, v.v..

Những sản phẩm du lịch mới cũng đã được tạo ra theo hướng nâng cao chất lượng, đi vào khai thác theo chiều sâu, phân tải và giảm áp lực cho những tuyến điểm tham quan khác, nhất là những điểm nằm trong vùng lõi di sản. Ông Phạm Đình Huỳnh, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, cho biết: “Chúng tôi đã báo cáo lên UBND tỉnh phương án mở thêm 3 tuyến tham quan Vịnh Hạ Long là tuyến 6, tuyến 7 và tuyến 8 để tham quan các khu vực: Đầu Bê, Công viên địa chất, khu vực giáp Móng Cái và đảo Long Châu... Thực ra tuyến 6, tuyến 7, tuyến 8 được tách ra từ tuyến 4: Hang Cỏ, hang Thầy, Cống Đỏ, hang Cạp La, Vông Viêng, Khu sinh thái Tùng Áng - Cống Đỏ, công viên Hòn Xếp".

Đối với một số điểm có thắng cảnh đẹp, ở xa bờ sẽ ưu tiên cho dịch vụ du thuyền đẳng cấp quốc tế để mang đến cho du khách những trải nghiệm có chất lượng tốt hơn và khách sẵn sàng bỏ chi phí nhiều hơn. Như vậy, đòi hỏi hạ tầng du lịch cũng phải đáp ứng tốt hơn, tàu du lịch chịu được sóng gió tốt hơn, tốc độ cao hơn. Được biết, hiện nay có 2 công ty đang xin cấp phép hoạt động du thuyền chất lượng cao chở khách tham quan Vịnh đáp ứng được những yêu cầu nói trên. Trong thời gian tới, Vịnh Hạ Long sẽ ưu tiên đón nhận những hãng du lịch có thương hiệu, phương tiện đảm bảo đạt chất lượng cao, du thuyền đảm bảo dịch vụ chất lượng, độ an toàn cao, không gây ô nhiễm môi trường.

Chèo thuyền nan đưa du khách tham quan khu vực Ba Hang trên Vịnh Hạ Long.

Một biện pháp khác nhằm giảm tải là đẩy nhanh tiến độ đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng các tuyến điểm có tiềm năng phát triển để phục vụ đón khách tham quan, giảm tải cho các tuyến điểm truyền thống, nhưng không được phá vỡ cảnh quan nguyên gốc của di sản. Hiện nay, 89% lượng phí tham quan Vịnh Hạ Long đã được trích lại cho UBND TP Hạ Long thực hiện các mục tiêu phát triển Vịnh Hạ Long, bao gồm cả vốn tu bổ, đầu tư tôn tạo và vốn đối ứng các dự án ODA liên quan đến bảo vệ môi trường Vịnh. Với nguồn kinh phí được để lại, TP Hạ Long đã đầu tư cho công tác quản lý, bảo tồn di sản, phát triển thêm nhiều sản phẩm phụ trợ, cải thiện môi trường.

Huỳnh Đăng[links()]