Phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển

Nuôi trồng thủy sản (NTTS) tại các vùng biển sâu, xa, trên vịnh hở, biển mở đang là hướng phát triển tiềm năng của Quảng Ninh. Công tác này không chỉ khắc phục được các vấn đề tồn tại của thực trạng NTTS trên bờ, gần bờ mà còn đa dạng đối tượng nuôi, đảm bảo chất lượng sản phẩm gia tăng giá trị kinh tế.

[links()]

Nuôi trồng thủy sản tại vùng biển sâu, xa, trên vịnh hở, biển mở đang là hướng phát triển tiềm năng cho Quảng Ninh. (Ảnh minh họa)

Những năm gần đây Quảng Ninh phát triển mạnh ngành NTTS. Năm 2017, toàn tỉnh đạt trên 20.600ha nuôi và 9.600 ô lồng với tổng sản lượng trên 54.000 tấn. Đối tượng nuôi chính chủ yếu là tôm với 10.603ha và 11.558 tấn sản lượng; nhuyễn thể 3.445ha và 23.216 tấn sản lượng; cá nước ngọt 3.200ha, 10.507 tấn sản lượng; cá biển đạt 1.700ha và 5.615 tấn sản lượng...

Tuy nhiên, toàn bộ diện tích trên chủ yếu là nuôi trong ao trên đất liền, bãi triều và ven biển. Một số ít nuôi trên mặt biển nhưng chủ yếu nằm ở các eo, ngách, nơi có lợi thế kín gió song diện tích nhỏ, độ sâu thấp, khả năng lưu thông nước hạn chế... ít có khả năng phát triển mở rộng. Đơn cử như mô hình nuôi cá lồng bè (kích thước nhỏ, vật liệu thông thường), nuôi hàu, ngao, tu hài, một số ít là nuôi trai lấy ngọc và nuôi cá gắn với du lịch trên Vịnh Hạ Long.

Bên cạnh đó, ngành NTTS Quảng Ninh hiện đang đối mặt với nguy cơ bị dịch bệnh, ô nhiễm môi trường và chất lượng sản phẩm không đảm bảo, dẫn đến rủi ro cao. Hiện toàn tỉnh không có vùng nuôi nào đảm bảo về hệ thống hạ tầng và chưa sản xuất được nhiều con giống tại chỗ để có thể kiểm dịch. Công nghệ nuôi còn lạc hậu với nuôi tôm quảng canh, sử dụng thức ăn là cá tạp trong khi không có giải pháp xử lý thức ăn dư thừa... dẫn đến đối tượng nuôi rất dễ mắc bệnh và lây lan ra cả vùng nuôi. Người nuôi sử dụng quá nhiều hóa chất, kháng sinh, khiến sản phẩm dư lượng các chất độc hại, đồng nghĩa với việc phải chấp nhận các thị trường giá rẻ và thiếu ổn định.

Thực trạng này đặt ra yêu cầu phát triển NTTS theo hướng nuôi ở các vùng biển sâu, xa, sử dụng mặt nước vùng vịnh hở và khu vực biển mở. Quảng Ninh không chỉ có bờ biển dài, nhiều rừng ngập mặn, bãi triều, chương bãi, cồn rạn, vịnh kín gió... mà còn có diện tích mặt biển trên 6.000km2 (tương đương diện tích đất liền), trong đó 2 vị trí tiềm năng là Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long với 1.553km2. Đây là những điều kiện, lợi thế nổi trội để phát triển các hình thức nuôi lồng bè, nuôi đáy mà rất ít địa phương trong cả nước có được. 

Ông Nguyễn Văn Công, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: NTTS tại các vùng biển sâu, xa không chỉ khắc phục được các vấn đề tồn tại của thực trạng NTTS trên bờ, gần bờ hiện nay của tỉnh mà còn đa dạng đối tượng nuôi, đảm bảo chất lượng sản phẩm dẫn đến gia tăng giá trị kinh tế. Nhất là trong chiến lược phát triển thủy sản của tỉnh, NTTS được xác định chiếm sản lượng, giá trị và tỷ trọng lớn trong toàn ngành. Cụ thể, đến năm 2020 sản lượng thủy sản nuôi chiếm 55% tổng sản lượng thủy sản, với 70.000 tấn; đến năm 2030 đạt 98.000 tấn, chiếm gần 60% tổng sản lượng thủy sản toàn tỉnh. Bên cạnh đó NTTS tại các vùng biển sâu, xa còn dành diện tích trên đất liền cho các hoạt động phát triển kinh tế động lực khác của tỉnh, điều kiện mà một địa phương đang phát triển năng động như Quảng Ninh rất cần.

Người dân xã Hải Lạng, huyện Tiên Yên, đã sử dụng mặt nước để nuôi hàu, tuy nhiên chủ yếu là các diện tích gần bờ.

Thực tế NTTS tại các vùng biển sâu, xa, từ lâu đã là hướng phát triển chủ đạo trong NTTS nói chung của các nước trên thế giới, đặt biệt là Trung Quốc, mang lại những thành tựu lớn về kinh tế. Đối với Quảng Ninh hiện nay, NTTS trên biển đã bắt đầu được nhìn nhận, tuy nhiên mới ở dạng khơi mở, nhỏ lẻ, manh mún, chưa có các mô hình nuôi cá lồng bè với vật liệu hiện đại, tại các vùng biển hở. Điều này xuất phát từ điều kiện nuôi trên biển khá khó khăn, sóng to, gió lớn trong khi người dân chưa có kỹ năng nuôi, công nghệ vật liệu phù hợp và hơn hết là chưa có tư duy về NTTS trên biển.

Trong quý II vừa qua, Quảng Ninh đã chính thức ký kết hợp tác phát triển nuôi biển công nghiệp giai đoạn 2018-2025 với Hiệp hội Nuôi biển Việt Nam. Trong đó sẽ tập trung quy hoạch, quản lý không gian biển; hỗ trợ chuyển giao công nghệ nuôi biển công nghiệp và thúc đẩy thương mại... Trước mắt, trong 6 tháng cuối năm sẽ xây dựng mô hình thí điểm nuôi biển công nghiệp trên địa bàn tỉnh, phát huy lợi thế  NTTS trên vùng biển sâu, xa, vịnh hở, biển mở.

Tuy nhiên, cùng với đó Quảng Ninh cần có kế hoạch phát triển nuôi biển, trong đó làm rõ tiềm năng, thế mạnh và lộ trình phát triển nuôi biển qua các năm; xây dựng chính sách và dành nguồn lực của tỉnh cũng như thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này.

Việt Hoa