Quản lý môi trường Uông Bí: Thành công và thách thức

Uông Bí mới đây đã được đưa ra khỏi điểm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng của tỉnh. Kết quả đáng mừng này khẳng định những nỗ lực toàn diện của địa phương nhằm khắc phục những tồn tại trong công tác quản lý, bảo vệ môi trường và hậu quả ô nhiễm môi trường từ những năm trước để lại. Tuy nhiên, những việc cần làm ở phía trước vẫn còn rất nhiều...

Nỗ lực cải thiện môi trường

Mục tiêu của Uông Bí là phấn đấu lên đô thị loại II vào năm 2013. Để làm được điều đó, Uông Bí bắt đầu từ những việc cụ thể để thực hiện kế hoạch bảo vệ môi trường thường xuyên trên địa bàn. Trong đó, làm nhiệm vụ đảm bảo vệ sinh môi trường, thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt, Công ty CP Môi trường - Công trình đô thị Uông Bí đã thu gom và xử lý khoảng 60 tấn rác/ngày tại bãi chôn lấp rác phường Vàng Danh, đạt tỷ lệ 90% ở khu đô thị, 80% ở khu vực nông thôn, miền núi. Để thực hiện việc xử lý rác theo công nghệ hiện đại, Uông Bí đang chuẩn bị triển khai xây dựng Nhà máy xử lý rác Bắc Sơn, dự kiến sẽ được đưa vào sử dụng trong năm tới.

Hiện nay, Uông Bí đã xây dựng xong về cơ bản tuyến rãnh thu gom, tiêu thoát nước mặt, nước thải sinh hoạt tuyến quốc lộ 18A qua địa bàn và hệ thống rãnh thoát nước dọc các tuyến đường chính trong thành phố. Các tuyến rãnh này đã thu gom tiêu thoát trên 80% nước mặt, nước thải sinh hoạt góp phần đảm bảo cơ bản thành phố không bị ứ đọng nước khi có mưa lớn. Rừng phòng hộ, rừng quốc gia Yên Tử được chăm sóc, bảo vệ tốt, không có vụ cháy rừng lớn. Đến nay, tỷ lệ che phủ rừng của địa phương đạt gần 49%; cây xanh đường phố, công viên, trụ sở cơ quan được chăm sóc thường xuyên, đạt 4,5m2/cây xanh/người.

Đường phố Uông Bí ngày càng sáng, xanh, sạch đẹp hơn.

Bên cạnh đó, công tác bảo vệ môi trường ở các khu di tích, khu du lịch như: Yên Tử, Hang Son, Lựng Xanh, hồ Yên Trung được quan tâm đúng mức. Công ty CP Phát triển Tùng Lâm đã tích cực đầu tư xây dựng các công trình vệ sinh môi trường; các hoạt động như: Thu gom, xử lý rác thải, nước thải sinh hoạt được thực hiện thường xuyên góp phần giảm thiểu ô nhiễm được du khách hoan nghênh. Các đơn vị có hoạt động sản xuất kinh doanh dịch vụ như: Nhà hàng, khách sạn, các nhà trọ, cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm đã cơ bản thực hiện việc lập bản cam kết bảo vệ môi trường và từng bước thực hiện theo cam kết. Việc thu gom, xử lý chất thải nguy hại đặc biệt được quan tâm, cơ bản các cơ sở có hoạt động phát sinh chất thải nguy hại đã thực hiện việc ký hợp đồng với các đơn vị chức năng để vận chuyển và xử lý theo quy định...

Doanh nghiệp lớn vào cuộc

Thể hiện trách nhiệm với địa phương, hạn chế tác động đến môi trường, các doanh nghiệp có nguy cơ gây ô nhiễm cao cũng đã có những biện pháp tích cực để xử lý. Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí vốn có lượng chất thải công nghiệp lớn đã có hồ xử lý xỉ thải. Thực hiện các biện pháp xử lý khí thải, Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí 110MW đã lắp đặt và đưa vào sử dụng 4 bộ lọc khử bụi tĩnh điện, đạt hiệu suất khử bụi trên 90%. Do vậy, năm 2011, đơn vị đã được Sở Tài nguyên - Môi trường chứng nhận ra khỏi danh sách cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng theo Quyết định số 64/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Nhiều người hẳn còn nhớ sự cố ô nhiễm môi trường gây bức xúc trong nhân dân xảy ra tại Nhà máy Xi măng Lam Thạch II năm 2011. Ngay sau đó, đơn vị đã nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm và khắc phục các sự cố kỹ thuật, đến nay nhà máy đã hoạt động bình thường, môi trường khu vực được đảm bảo. Các nhà máy xi măng Lam Thạch I, II và nhà máy II mở rộng với tổng công suất trên 1,2 triệu tấn xi măng/năm hiện nay đều xử lý bụi bằng việc sử dụng hệ thống lọc khử bụi tĩnh điện, giảm đáng kể lượng bụi phát tán ra môi trường. Bên cạnh đó, việc cải tạo phục hồi môi trường của các công trình, dự án sau khi kết thúc cũng được thực hiện khá tốt. Tiêu biểu như: Một số cửa lò của Xí nghiệp Than Uông Bí, dự án khai thác ở mỏ sét Mắt Rồng của Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh đã lập hồ sơ và thực hiện cải tạo môi trường đất, trồng cây hoàn nguyên, đóng cửa mỏ theo quy định.

Các cơ sở khai thác than đã cơ bản xây dựng và đưa vào sử dụng các bãi thải đất đá theo quy định. Việc đổ thải được thực hiện đảm bảo theo thiết kế nhằm hạn chế các tác động đến môi trường, đặc biệt là nguồn nước đầu nguồn. Vinacomin đã triển khai lập quy hoạch cụm cảng tập kết và tiêu thụ than Điền Công theo quy hoạch UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 577 ngày 3-3-2010. Hiện nay, Công ty Kho vận Đá Bạc đang triển khai nâng cấp, cải tạo hiện đại hoá cảng. Các đơn vị khai thác than trên địa bàn đã triển khai đầu tư thi công xây dựng các khu vực sàng tuyển - chế biến than có công nghệ tiên tiến nhằm giảm thiểu tác động đến môi trường như: Nhà sàng Khe Thần công suất 5 triệu tấn/năm, nhà sàng Vàng Danh giai đoạn I và nhà sàng Than Thùng đều có công suất 2,5 triệu tấn/năm.

Các đơn vị ngành than cũng hợp đồng phun nước chống bụi trên tuyến đường chuyên dùng từ Vàng Danh đến cảng Điền Công, đồng thời duy trì phun nước chống bụi hàng ngày trên các tuyến đường nội thị nhằm giảm thiểu ô nhiễm do hoạt động vận chuyển than trên đường bộ gây ra. Bên cạnh đó, các dự án giảm thiểu ô nhiễm bằng vận chuyển đường sắt, băng tải chuyên dụng thay cho vận chuyển than bằng đường bộ hiện nay đã có khởi động tích cực. Trong đó, Dự án nâng cấp, cải tạo đường sắt Vàng Danh - cảng Điền Công đã hoàn thành, bước đầu đưa vào sử dụng; các dự án xây dựng tuyến băng tải đường sắt Than Thùng - ga Lán Tháp, tuyến băng tải ga Uông Bí A vào các nhà máy điện Uông Bí và tuyến băng tải vận chuyển than từ ga Uông Bí A ra cảng Điền Công đang đi vào triển khai thực hiện...

Còn đó những khó khăn

Từ thực tế hoạt động thanh, kiểm tra cho thấy, những vi phạm liên quan đến vấn đề môi trường trên địa bàn vẫn diễn ra không ít, ở nhiều cấp độ khác nhau. Trong 4 năm trở lại đây, Uông Bí đã xử lý vi phạm hành chính hàng trăm triệu đồng đối với các đơn vị vi phạm quy định của Luật Bảo vệ môi trường. Trong đó, có 2 đơn vị bị xử lý với mức phạt cao nhất 30 triệu đồng là Nhà máy Xi măng Lam Thạch II và Công ty CP Môi trường - Công trình đô thị Uông Bí. Ngoài ra, các đoàn kiểm tra liên ngành do thành phố thành lập đã kiểm tra, xử lý hành chính hàng trăm triệu đồng các chủ phương tiện vận chuyển than, đất, đá và vật liệu rời vi phạm quy định về bảo vệ môi trường trong vận chuyển trên các tuyến đường giao thông. Vi phạm về xử lý chất thải nguy hại, năm 2011, Công ty CP Sản xuất và Thương mại Than Uông Bí đã bị UBND tỉnh xử phạt hành chính gần 200 triệu đồng.

Thực tế địa phương cũng cho thấy, để giải quyết triệt để các vấn đề về môi trường với Uông Bí còn không ít khó khăn. Hiện nay, ô nhiễm môi trường không khí chưa được khắc phục triệt để, hệ thống thu gom và xử lý nước thải tập trung chưa được đầu tư thoả đáng để nhanh chóng đưa vào sử dụng. Việc triển khai thực hiện quy hoạch nhà máy xử lý rác, nghĩa trang nhân dân thành phố còn chậm. Chất lượng nước sinh hoạt còn thấp, ở một số khu vực nông thôn, nước sinh hoạt chưa đảm bảo tiêu chuẩn, nhân dân vẫn phải sử dụng nguồn nước suối Vàng Danh...

Hiện nay, thành phố đang gặp khó khăn trong việc xử lý rác tại bãi rác Vàng Danh do việc giảm đơn giá xử lý rác từ 65.000 đồng/tấn rác xuống còn 32.164 đồng/tấn rác; nhân dân sống gần khu vực bãi rác Vàng Danh bức xúc về tình trạng ô nhiễm, từng ngăn không cho các xe chở rác tiếp tục đổ rác tại đây. Việc thu gom rác về đây hiện đã tạm dừng để tìm phương án khác tối ưu hơn... Bên cạnh đó, một số công trình, dự án bảo vệ môi trường và khắc phục ô nhiễm môi trường trong vận chuyển than thực hiện chậm, như việc dừng vận chuyển than bằng đường bộ vào cuối năm 2011của Vinacomin chưa thực hiện được mà lùi lại đến cuối tháng 6 tới; tiến độ xây dựng một số công trình xử lý nước thải hầm lò của ngành than còn chậm và chưa đầy đủ. Trong khi đó, kinh phí đầu tư cho các dự án công trình bảo vệ môi trường, khắc phục ô nhiễm môi trường chưa đáp ứng yêu cầu phát triển chung của thành phố v.v..

Phan Hằng