Quy định về sử dụng đất, đá rời, phế liệu phát sinh trong quá trình thi công các công trình, dự án và các hoạt động KT-XH

Ngày 6/7 vừa qua, UBND tỉnh đã ban hành văn bản chỉ đạo số 1757/UBND-GTCN&XD về việc thực hiện kinh tế tuần hoàn trong sử dụng đất, đá rời, phế liệu phát sinh trong quá trình thi công các công trình, dự án và các hoạt động KT-XH trên địa bàn tỉnh.

Qua kiểm tra, rà soát của các cơ quan chức năng cho thấy, hiện nay, trên địa bàn tỉnh đang triển khai nhiều dự án đầu tư công và quá trình xây dựng công trình của các hộ dân cư, các hoạt động KT-XH trên địa bàn phát sinh nhiều nguồn phế thải xây dựng, đất đá dư thừa đủ điều kiện làm vật liệu san nền. Tuy nhiên, việc sử dụng, tận thu nguồn vật liệu san lấp này còn một số vướng mắc, nhất là việc giải quyết các thủ tục hành chính còn lúng túng trong phân loại vật liệu xây dựng thông thường, phế thải đủ điều kiện làm vật liệu san lấp trong sử dụng vật liệu theo mô hình kinh tế tuần hoàn với khai thác đất từ các mỏ đất và đổ thải.

Để tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Chính phủ, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh trong việc thực hiện mục tiêu kinh tế tuần hoàn, tiết kiệm tài nguyên, chống lãng phí gắn với bảo vệ môi trường bền vững, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực đầu tư phát triển, UBND tỉnh chỉ đạo nội dung này như sau:

Về phía UBND các địa phương cần phải chủ động rà soát, phối hợp với các chủ đầu tư có liên quan để xác định trữ lượng, khối lượng đất đá rời, phế liệu từ hoạt động xây dựng các công trình, dự án đầu tư và các hoạt động KT-XH, môi trường khác trên địa bàn đủ điều kiện làm vật liệu san lấp (gọi chung là vật liệu dư thừa). Đồng thời rà soát quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất và điều kiện thực tế của địa phương để nghiên cứu lựa chọn các vị trí phù hợp; chỉ đạo lập và phê duyệt phương án tạo lập, cải thiện nâng cao điều kiện canh tác đất sản xuất hoặc lưu chứa để tận thu khối lượng vật liệu dư thừa trên địa bàn, đảm bảo nguyên tắc không ảnh hưởng xấu tới môi trường sinh thái, phù hợp với thực tế địa phương, không xung đột với quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất; xây dựng phương án quản lý, thu gom tiếp nhận, phân loại và sử dụng các nguồn đất đá rời, đất màu bề mặt, phế liệu để thực hiện mục tiêu kinh tế tuần hoàn, tiết kiệm các nguồn tài nguyên, đảm bảo các quy định về môi trường.

Cụ thể, đối với đất đá rời, phế liệu phải thực hiện tận thụ triệt để khối lượng này để sử dụng tạo lập đất đai nhằm cải thiện, nâng cao điều kiện canh tác đất sản xuất hoặc cải tạo xử lý ô nhiễm môi trường mà không làm thay đổi mục đích sử dụng đất của diện tích đất; thực hiện điều tiết, luân chuyển đất đá rời, phế liệu, vật liệu dư thừa đến các dự án đầu tư phát triển, các hoạt động KT-XH, môi trường trên cùng địa bàn và địa bàn lân cận để tiết kiệm, tránh lãng phí các nguồn tài nguyên, hoặc tiếp nhận, tập kết, lưu chứa, quản lý để tái sử dụng.

Việc thực hiện phải đảm bảo nguyên tắc sau: Đối với các dự án đầu tư công thì việc thực hiện điều tiết, luân chuyển đất đá rời, phế liệu, vật liệu dư thừa không làm tăng chi phi đầu tư, không hạch toán trùng lập gây thất thoát, lãng phí ngân sách nhà nước. Đối với các khu vực lưu chứa vật liệu dư thừa, trường hợp khu vực bãi chứa tạm phù hợp với quy hoạch làm dự án đầu tư công khác thì khi dự án được phê duyệt, triển khai phải tính toán đầy đủ các khoản nghĩa vụ tài chính có liên quan. Trường hợp khu vực bãi chứa tạm phù hợp với định hướng quy hoạch triển khai dự án phát triển KT-XH khác, thì khi dự án triển khai phải hạch toán đầy đại các khoản nghĩa vụ tài chính (thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản...) và giá trị tài sản được hình thành để thực hiện trách nhiệm với nhà nước theo quy định. Trường hợp vật liệu dư thừa tại bãi chứa tạm trên được khai thác, vận chuyển cung cấp cho dự án khác phải báo cáo cơ quan có chức năng thực hiện theo quy định của Luật Khoáng sản.

UBND các địa phường cũng phải chịu trách nhiệm toàn diện về công tác quản lý trên địa bàn. Việc tổ chức lập các điểm tạm trữ vật liệu dư thừa không được xâm hại đến rừng tự nhiên, rừng phòng hộ và các kết cấu công trình kinh tế - xã hội khác. Nghiêm cấm lợi dụng thực hiện chủ trương này để đổ thải nguy hại sai quy định hoặc khai thác, sử dụng khoáng sản trái phép, vi phạm các quy định tại Nghị quyết số 16-NQ/TU ngày 9/5/2019 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh và các chỉ đạo khác của Tỉnh; tuyệt đối không để xảy ra vi phạm pháp luật, tham nhũng, tiêu cực, “lợi ích nhóm”, lãng phí.

UBND tỉnh cũng giao các sở, ban, ngành liên quan và Công an tỉnh căn cứ chức năng nhiệm vụ chủ động phối hợp với UBND các địa phương và các chủ đầu tư trên địa bản để thường xuyên, giám sát, trao đổi, hướng dẫn kịp thời tháo gỡ vướng mắc khó khăn (nếu có) nhằm tạo sự thống nhất, đẩy mạnh thực hiện mục tiêu kinh tế tuần hoàn, bảo vệ môi trường. Kiên quyết không để xảy ra tình trạng chủ đầu tư, nhà thầu, đơn vị thi công dựa vào khó khăn nguồn vật liệu đất đắp, vị trí đổ thải, lưu chứa vật liệu dư thừa để kéo dài thời gian thi công, giảm hiệu quả đầu tư các nguồn vốn.