Quyết liệt giải ngân vốn đầu tư công

Đến nay, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh vẫn chưa đạt theo kỳ vọng, ảnh hưởng đến tiến độ thi công của một số dự án, giảm hiệu suất đầu tư và hạn chế đóng góp cho tăng trưởng kinh tế của tỉnh. 

Tỷ lệ đạt thấp

Giải ngân vốn đầu tư công là vấn đề phức tạp, liên quan đến nhiều cấp, ngành. Ngay từ đầu năm 2022, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các sở, ngành liên quan, UBND các địa phương, chủ đầu tư chủ động đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, đưa ra các mốc thời gian hoàn thành đối với từng chủ đầu tư (ngày 30/6 giải ngân đạt 50%; ngày 30/9 đạt 80%, ngày 31/12 đạt 100%). UBND tỉnh đã thành lập Tổ công tác đặc biệt để chỉ đạo, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn đối với từng dự án động lực, trọng điểm, có nguồn vốn lớn. Tuy nhiên, kết quả giải ngân đến nay chưa đạt như mong đợi.

Trong tổng nguồn vốn đầu tư công 16.777 tỷ đồng được giao sau điều chỉnh, bổ sung, đến ngày 14/10, tỷ lệ giải ngân mới đạt 8.795 tỷ đồng, đạt 52,4%. Mặc dù tỷ lệ giải ngân của tỉnh cao hơn bình quân chung cả nước (48%), tuy nhiên vẫn thấp hơn so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, nguồn vốn trung ương giải ngân đạt 32,5% kế hoạch; vốn ngân sách tỉnh giải ngân đạt 48,5% kế hoạch; vốn ngân sách huyện giải ngân đạt 58,5% kế hoạch. Phần vốn ngân sách trung ương có khả năng hoàn thành vào cuối năm, do có nguồn vốn đầu tư ít (575 tỷ đồng); 2 nguồn vốn đầu tư còn lại khả năng cao không đạt tiến độ đề ra.

Nguồn vốn ngân sách tỉnh đến ngày 14/10 mới giải ngân 4.100/8.460 tỷ đồng (48,5%). Một số chủ đầu tư giải ngân chậm là: Công an tỉnh (28,5%); Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông tỉnh (34,6%); Ban Quản lý KKT tỉnh (45%); Ban Quản lý dự án công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh (43,8%).

Trong tổng số 50 dự án chuyển tiếp, thì có đến hơn 10 dự án có tỷ lệ giải ngân rất chậm. Điển hình là một số dự án giao thông có tổng mức đầu tư lớn, như: Cầu Cửa Lục 1, giải ngân 91/200 tỷ đồng (45,7%); đường ven sông kết nối từ đường cao tốc Hạ Long - Hải Phòng đến TX Đông Triều đoạn từ nút giao Đầm Nhà Mạc đến đường tỉnh 338 (giai đoạn 1), giải ngân 200/400 tỷ đồng (50%); đường nối TP Hạ Long với cầu Bạch Đằng đã hoàn thành được bố trí trên 140 tỷ đồng, đến nay mới giải ngân đạt 38,5% kế hoạch.

Đối với 16 dự án khởi công mới ngân sách cấp tỉnh được phân bổ 2.377 tỷ đồng (chiếm 28,1% tổng kế hoạch vốn ngân sách cấp tỉnh), đến ngày 14/10 mới giải ngân được 327 tỷ đồng (13,8%). Đặc biệt, còn 6 dự án chưa khởi công, ảnh hưởng lớn đến tiến độ giải ngân chung toàn tỉnh.

Về phần vốn ngân sách cấp huyện, mặc dù đã được tỉnh giao quyền quản lý đầu tư, tự chịu trách nhiệm trước nguồn vốn được giao, nhưng đến ngày 14/10 kết quả giải ngân mới đạt 4.507/7.699 tỷ đồng (58,5%), thấp hơn so với cùng kỳ năm 2021. Một số địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp là: TP Hạ Long (30,1%); TP Móng Cái (46,7%); huyện Hải Hà (60,2%)...

Nhận định nguyên nhân và giải pháp cụ thể

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tỷ lệ giải ngân thấp, như: Công tác lập kế hoạch, chuẩn bị đầu tư của các đơn vị, địa phương, chủ đầu tư chưa được quan tâm đúng mức, nhất là công tác chuẩn bị thủ tục đầu tư, lập chủ trương đầu tư, lập thẩm định phê duyệt dự án chậm, chưa bám sát khả năng thực hiện và giải ngân của từng dự án, dẫn đến không phân bổ được hết số vốn được giao ngay từ đầu năm; công tác chỉ đạo GPMB của một số địa phương chưa quyết liệt, chưa kịp thời tập trung tháo gỡ vướng mắc; công tác phối hợp về thu hồi đất của một số sở, ngành (Sở TN&MT, Sở NN&PTNT) với các địa phương còn thiếu chặt chẽ, dẫn đến địa phương phải đợi thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất, thu hồi đất mới tiến hành phê duyệt phương án bồi thường GPMB và thực hiện hỗ trợ đền bù; công tác chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện, một số chủ đầu tư chưa kịp thời, còn lúng túng, bị động, thiếu quyết liệt, chưa nắm chắc tình hình.

Đặc biệt, năng lực một bộ phận quản lý cấp dưới còn hạn chế, né tránh, sợ trách nhiệm, dẫn đến chậm hoàn thiện các thủ tục chuẩn bị đầu tư, lựa chọn nhà thầu, nghiệm thu thanh quyết toán. Điển hình như Dự án đầu tư xây dựng, cải tạo, nâng cấp Bệnh viện Đa khoa Cẩm Phả và Dự án đầu tư nâng cấp, mở rộng Trung tâm Y tế huyện Hải Hà của Sở Y tế, cả 2 dự án đã hoàn thành quyết toán được cấp 70,7 tỷ đồng, tuy nhiên đến nay mới giải ngân được 16,6 tỷ đồng. Dự án đường nối TP Hạ Long với cầu Bạch Đằng của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh đã hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng, tuy nhiên đến nay mới giải ngân được 54,5/141 tỷ đồng.

Năm 2022, giá cả nguyên, nhiên vật liệu xây dựng tăng cao (25-30%), ảnh hưởng đến phương án tài chính của các nhà thầu, đặc biệt là đối với nhà thầu ký hợp đồng trọn gói, các gói thầu về hạ tầng kỹ thuật. Nguyên nhân lớn nhất mà hầu hết các dự án hiện nay gặp phải là vướng mắc về việc xác định nguồn đất đắp và vị trí đổ thải. Đơn cử như Dự án cầu Cửa Lục 3, hiện thiếu hụt nguồn đất đắp (nhu cầu cần khoảng 219.720m³); khó khăn tìm vị trí đổ thải (tổng khối lượng thanh thải của dự án khoảng 303.000m³). Do vậy dự án chậm tiến độ, hiện mới giải ngân được 44,2% vốn được cấp năm 2022.

Nguyên nhân nữa gây ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ giải ngân là một số địa phương thiếu hụt nguồn thu tiền sử dụng đất nên không có nguồn để giải ngân, mặc dù có khối lượng hoàn thành từ các dự án. Theo thống kê, đến nay các địa phương mới thu đạt 53% kế hoạch tiền sử dụng đất. Trong đó TP Hạ Long thu được 930/4.575 tỷ đồng, đạt 20,3% kế hoạch; TP Móng Cái thu được 195/470 tỷ đồng, đạt 41,6% kế hoạch; huyệnBình Liêu thu được trên 600 triệu đồng/32 tỷ đồng, đạt 2% kế hoạch. Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công ở 3 địa phương này đều thấp hơn so với kế hoạch đề ra.

Để đảm bảo tiến độ giải ngân, thực hiện Nghị quyết số 124/NQ-CP (ngày 15/9/2022) của Chính phủ "Về các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2022”, UBND tỉnh chỉ đạo thực hiện 6 nhóm giải pháp chủ yếu. Đó là: Các sở, ban, ngành, địa phương rà soát các nguyên nhân, hạn chế để đề xuất giải pháp khắc phục trong triển khai, thực hiện; tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các địa phương, sở, ngành để tiếp tục cắt giảm các TTHC, đẩy nhanh tiến độ GPMB, kịp thời tháo gỡ các khó khăn về nguồn vật liệu san nền phục vụ các dự án, bến bãi đổ thải, chuyển mục đích sử dụng đất, đánh giá tác động môi trường...

Cùng với đó, các sở, ban, ngành, địa phương rà soát các quy định hiện hành về đầu tư công, chỉ ra những quy định bất cập trong thực tiễn triển khai, trên cơ sở đó sửa đổi, bổ sung ngay những quy định thuộc thẩm quyền đối với các ngành, lĩnh vực, địa bàn được phân công, phụ trách, quản lý. Thủ trưởng các đơn vị được giao là chủ đầu tư sử dụng nguồn vốn đầu tư công tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong giải ngân vốn; rà soát lại toàn bộ tiến độ thực hiện của các dự án triển khai trong năm 2022 để điều chỉnh kế hoạch vốn phù hợp với tiến độ thực hiện, bảo đảm trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải, manh mún, chia cắt, gây lãng phí nguồn lực và chậm trễ trong quá trình giải ngân.

Các chủ đầu tư lập kế hoạch chi tiết giải ngân vốn đối với từng dự án, từng nguồn vốn theo từng tháng (từ tháng 10 đến hết ngày 31/1/2023); tập trung đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình, dự án trọng điểm, đặc biệt là các dự án theo Nghị quyết số 304/NQ-HĐND (ngày 9/12/2020) của HĐND tỉnh, các dự án chào mừng 60 năm Ngày thành lập tỉnh. Chậm nhất ngày 31/12/2022 phải hoàn thành công trình Cầu Cửa Lục 3; trong quý IV/2022 phải khởi công Dự án cải tạo, nâng cấp đường tỉnh 342 từ TP Hạ Long qua huyện Ba Chẽ đến giáp ranh địa phận tỉnh Lạng Sơn, Dự án đường dẫn cầu Bến Rừng trên địa phận tỉnh Quảng Ninh, Trường Cao đẳng nghề Việt - Hàn (giai đoạn 2), nâng cấp mở rộng Bệnh viện Phổi Quảng Ninh.

Cùng với triển khai các giải pháp giải ngân vốn đầu tư công, UBND tỉnh đang chỉ đạo các đơn vị được giao lập chủ trương đầu tư, các chủ đầu tư khẩn trương lập, trình thẩm định phê duyệt chủ trương đầu tư, phê duyệt dự án đối với các dự án khởi công mới 2023 xong trước ngày 30/11/2022.