Sa Pa - Cuộc chuyển mình trong mây trắng

Đã có thời, chính quyền Sa Pa phải trải nệm ra trường học trên thị xã để đón khách du lịch vì không đủ cơ sở lưu trú. Mọi chuyện thay đổi chóng mặt trong 5 năm qua.

Từ "vương quốc su su" đến "vua cá hồi"

Màn đêm buông xuống Sa Pa, nhiệt độ bắt đầu giảm sâu và phảng phất những hạt mưa phùn, cuộc phiêu lưu ẩm thực của du khách bắt đầu.

Thực đơn điển hình của du khách khi đến với Sa Pa thường bắt đầu bằng một chai rượu ngâm táo mèo và một đĩa su su vừa luộc, nóng hổi. Sau đó là một đĩa ngọn su su xào tỏi, một đĩa gỏi cá hồi cuốn với rau cải. Và cuối cùng, là một nồi lẩu cá hồi bốc khói nghi ngút, ăn với rau cải mèo.

Những đắm say trong lòng thực khách có thể không thay đổi trong hàng thập kỷ qua. Nhưng với người nông dân Sa Pa, chỉ trong vòng hơn 5 năm qua, bức tranh tĩnh vật màu cam - xanh ấy đã giúp họ giàu có gấp đôi.

Cá nước lạnh đã bắt đầu được nuôi tại Lào Cai từ đầu thế kỷ này, và cho tới năm 2015, sản lượng cá hồi và cá tầm của Sa Pa đã đặt hơn 200 tấn. Tuy nhiên, cuộc "tăng tốc" của cá hồi chỉ diễn ra trong khoảng 5 năm nay, kể từ sau khi cáp treo Fansipan của Sun Group khánh thành, với sản lượng lên tới 500 tấn/năm.

Ngay cả khi thị trường đang chịu sự cạnh tranh của "cá hồi Trung Quốc", với màu nhạt, cá to và rẻ hơn nhiều, lượng tiêu thụ cá hồi Sa Pa vẫn tăng trưởng mạnh.

Còn tại Ô Quý Hồ, nơi từng được gọi là "Vương quốc su su" với giá vài nghìn đồng một cân su su cách đây 5-6 năm; thì nay, su su Ô Quý Hồ đã được nâng lên tầm đặc sản, và mỗi cân su su chính vụ có thể bán được với giá 12.000 đồng. Lợi nhuận tăng gấp nhiều lần.

GRDP đầu người của Sa Pa đã tăng từ hơn 40 triệu đồng/người lên hơn 80 triệu đồng/người trong vòng 5 năm qua và một trong những lý do quan trọng nhất của mức tăng trưởng này, theo nhận định của lãnh đạo huyện là du lịch.

Ngoài tăng về số lượng, chi tiêu trung bình của các vị khách ghé thăm Sa Pa trong 5 năm qua cũng đã tăng hơn gấp đôi.

Và điều đó đến từ một hạ tầng du lịch được đầu tư bài bản.

Những cú hích hạ tầng

Mùa hè năm 2015, UBND thị trấn Sa Pa phải huy động… ba trường học trên địa bàn, xếp gọn bàn ghế, trải chăn nệm ra làm chỗ nghỉ tạm cho du khách với mức phí 40.000 đồng/đêm.

Thời điểm đó, mặc dù là một địa danh nổi tiếng từ lâu, nhưng Sa Pa cũng không có phòng khách sạn 5 sao nào. Cả thị trấn chỉ có 3.000 phòng khách sạn, với sức chứa tối đa khoảng 6.000 người.

Chỉ trong vòng 5 năm sau đó, Sa Pa đã có 9.000 phòng lưu trú với 5 khách sạn 5 sao. Trong đó, có Hotel de la Coupole – MGallery cũng do Sun Group đầu tư xây dựng, được World Travel Awards chọn là "Khách sạn biểu tượng của Thế giới" 2019, 2020.

Hàng chục nghìn tỷ đồng tiền vốn xã hội được đầu tư vào Sa Pa bởi các nhà đầu tư tư nhân đã thay đổi bộ mặt của thị trấn trong thời gian ngắn. Đầu tiên là sự xuất hiện của cáp treo Fansipan - một kỷ lục thế giới về cáp treo 3 dây - với công nghệ của Doppelmayr Garaventa và nỗ lực của những người kỹ sư Việt Nam.

Năm 2013, tỉnh Lào Cai tổ chức kỷ niệm 110 năm du lịch Sa Pa. Và một trong những hoạt động lớn nhất để kỷ niệm, là lễ công bố dự án cáp treo Fansipan của Sun Group – vốn là tập đoàn đã nổi danh lúc bấy giờ với công trình cáp treo và khu du lịch Bà Nà Hills ở Đà Nẵng.

Với cáp treo Fansipan, hành trình hơn 2 ngày tiếp cận đỉnh núi cao nhất Đông Dương giờ chỉ còn 15 phút. Từ năm 2016 khi cáp treo hoàn thành, khách du lịch liên tục gia tăng với tỷ lệ 2 con số qua từng năm.

Hạ tầng lưu trú được đầu tư với sự xuất hiện của hàng loạt dự án nghỉ dưỡng sang trọng. Và cuối cùng, trên hết, là một phong cách làm du lịch hiện đại và chuyên nghiệp.

Trên hạ tầng, hàng loạt lễ hội được tổ chức bài bản: Lễ hội hoa đỗ quyên; Show nghệ thuật Vũ điệu trên mây; Những chợ tình, đua ngựa, hoạt động trình diễn lễ cưới người Dao, … trước đây thường được tổ chức nhân các năm kỷ niệm chẵn của Sa Pa và tỉnh Lào Cai, giờ được tổ chức liên tục dưới sự bảo trợ của các nhà đầu tư du lịch lớn như Sun Group.

Vị thế của "khu du lịch quốc gia"

5 năm qua, việc có một hạ tầng du lịch mới đã mở ra nhiều cơ hội phát triển cho Sa Pa và các vùng lân cận. Trong chiến lược phát triển du lịch của Sa Pa, các vùng dân cư cách trung tâm thị xã hàng chục cây số, như Bản Hồ, cũng đang được đưa vào quy hoạch. Năm 2017, Sa Pa cũng đã chính thức được chính phủ công nhận là "Khu du lịch Quốc gia".

Trước kia, trong một thời gian dài, nếu bạn bắt gặp "Sa Pa" trên các mặt báo quốc tế, nó sẽ được mô tả là "một hành trình leo núi để thăm thú cuộc sống của các dân tộc thiểu số" (báo Courrier International, Pháp tháng 8-2004).

Hay tờ Ynet của Israel còn mô tả một khung cảnh gợi ra rất nhiều cảm xúc quen thuộc: "một bà phụ nữ H’mong mặc đồ đen, đã học được một bài hát thiếu nhi tiếng Do Thái và cứ hát đi hát lại trong niềm hy vọng rằng ông lớn kia sẽ mua cho họ chút gì" (6-2008).

Cho đến những năm 2010, ngay cả một khách du lịch quốc tế đặt chân đến Sa Pa cũng sẽ chỉ tiêu trung bình 2 triệu đồng cho cả chuyến du lịch. Ở thời điểm đó, đây đã là mức giá phòng phổ biến cho một ngày đêm bên bờ biển Nha Trang, Hội An hay Đà Nẵng.

Những năm sau này, nếu bắt gặp "Sa Pa" trên các mặt báo quốc tế, nhiều khả năng bạn vẫn sẽ bắt gặp "một hành trình leo núi để thăm thú cuộc sống của các dân tộc thiểu số" – vì văn hóa bản địa và sự hoang sơ của các cộng đồng dân tộc vẫn là tài nguyên quý giá nhất của du lịch Sa Pa.

Nhưng nhiều khả năng, bạn cũng có thể bắt gặp những thước hình sexy về du lịch nghỉ dưỡng, nơi các vị khách đang "chill" trong các khu lưu trú hiện đại, bên hồ bơi, check-in cùng khoảng sân trải dài tầm nhìn xuống thung lũng của MGallery, hoặc tận hưởng những bữa tiệc ẩm thực – thứ sẽ làm giàu cho những người nông dân khắp vùng núi này.