Sắp đến thời hạn phải có cabin tập lái ôtô cho học viên: Chưa có đơn vị nào đủ điều kiện thực hiện

Quy định tại Thông tư số 04/2022/TT-BGTVT ngày 22/4/2022 của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) nêu rõ, từ 1/1/2023, các trung tâm đào tạo phải đầu tư thiết bị cabin tập lái để học viên học.

Cùng đó, học viên có tối thiểu bốn giờ thực hành các bài cơ bản như cách vận hành số xe, lên dốc, đường vuông góc, đường quanh co giống như bài sa hình thi sát hạch; làm quen với các bài về địa hình như đường đồi núi, cao tốc. Thế nhưng, dù còn chưa đầy 2 tháng nữa là đến thời hạn quy định, song đến nay, nhiều Trung tâm đào tạo lái xe và cơ quan quản lý Nhà nước vẫn muốn lùi thêm thời điểm triển khai.

Trong báo cáo về lộ trình trang bị cabin học lái xe gửi Bộ GTVT vừa qua, bày tỏ sự thống nhất với đề xuất của Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam và các cơ sở đào tạo lái xe, Cục Đường bộ Việt Nam đề nghị BTVT xem xét điều chỉnh lộ trình trang bị và sử dụng cabin học lái xe ôtô.

Lý giải đề xuất này, theo bà Phan Thị Thu Hiền, Phó Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam, đến nay, chưa có đơn vị có đủ điều kiện thực hiện thử nghiệm cabin học lái xe ôtô, chưa có sản phẩm được chứng nhận phù hợp quy chuẩn QCVN 106:2020/BGTVT, chưa có sản phẩm được công bố hợp quy để cung cấp cho các cơ sở đào tạo.

Bà Hiền cũng nhấn mạnh thêm, việc lùi thời điểm áp dụng để các tổ chức, cá nhân nhập khẩu hoặc sản xuất, lắp ráp trong nước có đủ thời gian đưa sản phẩm đi thử nghiệm, chứng nhận hợp quy, tổ chức nhập khẩu, sản xuất cabin học lái xe ôtô; để các cơ sở đào tạo có đủ thời gian thực hiện các trình tự thủ tục đấu thầu lựa chọn đơn vị cung cấp cabin học lái xe theo đúng quy định của pháp luật và để công tác đào tạo lái xe ôtô không bị gián đoạn, phục vụ nhu cầu chính đáng của người dân trong việc học, sát hạch, cấp giấy phép lái xe.

Bổ sung thêm, ông Lương Duyên Thống, Trưởng phòng Vận tải và Quản lý phương tiện người lái (Cục Đường bộ Việt Nam) cho biết, cabin đào tạo lái xe xuất phát từ năm 2018 khi Bộ trưởng GTVT yêu cầu các Trung tâm sát hạch làm đường hầm, cầu, phà nhằm đào tạo sát hạch cho người học lái ôtô. Thế nhưng, ở các Trung tâm đào tạo lái xe không thể làm được và ý tưởng đưa cabin mô phỏng vào thực hiện triển khai giống như ngành Hàng không và Đường sắt nhằm đào tạo, sát hạch cho phi công, lái tàu.

Việc trang bị thiết bị mô phỏng để đào tạo lái xe là điều kiện kinh doanh bắt buộc đối với các cơ sở đào tạo lái xe nhằm đổi mới công tác sát hạch lý thuyết và thực hành, nếu trung tâm nào không trang bị sẽ không được phép đào tạo lái xe ôtô.

Tuy nhiên, ông Thống trong thời điểm các ảnh hưởng của dịch COVID-19, cơ sở sản xuất chưa phục hồi, trung tâm đào tạo lái xe gặp nhiều khó khăn, chưa chỉ định được đơn vị thử nghiệm chứng nhận hợp quy thì việc điều chỉnh lộ trình là bắt buộc do thời gian đến hạn chỉ còn chưa đầy 2 tháng.

Ông Nguyễn Văn Toản, Chủ tịch Hội đồng thành viên Trung tâm sát hạch lái xe Đông Đô (Bắc Ninh) cho rằng, với tình hình hiện nay, Bộ GTVT nên gia hạn thêm thời gian triển khai thực hiện cabin tập lái ôtô thêm khoảng một năm nữa và hiện các cơ sở đào tạo lái xe trên cả nước đã có văn bản kiến nghị xin lùi thời điểm áp dụng theo quy định từ ngày 1/1/2023.

Việc lắp cabin và có thể làm thí điểm tại một số trung tâm đào tạo lái xe của Nhà nước và đánh giá hiệu quả rồi mới có thể nhân ra diện rộng. Ông Toản chỉ ra thực tế của đào tạo cabin tập lái hiệu quả không cao do trước đây đã có triển khai nhưng không hiệu quả, các thiết bị đã bị vứt xó.

Ông Nguyễn Đức Hải, Giám đốc Trung tâm sát hạch và cấp giấy phép lái xe ôtô Đức Thịnh (huyện Đông Anh) bày tỏ, trong những năm qua, thành phố đã chỉ đạo phải kiểm soát chặt chẽ, nghiêm túc khâu sát hạch đầu ra nên tỷ lệ học viên vượt qua các kỳ sát hạch luôn bảo đảm tính chính xác, khách quan. Việc trang bị phần mềm và cabin điện tử vào quy trình đào tạo là một giải pháp để đổi mới công tác sát hạch lý thuyết và thực hành, song cần có lộ trình thí điểm, kiểm chứng và rút kinh nghiệm trước khi áp dụng đại trà.

Cần thiết có thể cho phép lùi thời điểm áp dụng thêm 2 năm để chuẩn bị kỹ lưỡng hơn. Đưa ra con số mỗi bộ cabin có giá 400-500 triệu đồng, số tiền mà hàng trăm cơ sở đào tạo sát hạch trên toàn quốc bỏ ra sẽ rất lớn, theo ông Hải, Trung tâm sẽ phải đầu tư tới 10-15 tỷ đồng cho khoảng 20-30 cabin để đào tạo lưu lượng bình quân khoảng 1.000 học viên/tháng.

Đây là số vốn lớn trong bối cảnh các trung tâm đào tạo vẫn chưa phục hồi "sức khỏe" tài chính sau ảnh hưởng nặng nề của dịch COVID-19. Ngoài ra, ông Hải cũng cho rằng, do đã "rót vốn" vào đầu tư cabin tập lái, học phí đào tạo lái xe chắc chắn sẽ tăng song cũng cần phải tính toán mức thu hợp lý để không ảnh hưởng nhiều đến học viên.

Cabin điện tử (hay cabin tập lái 3D) đang được giới thiệu như là một "công nghệ hiện đại", một cách thức mới để "nâng cao chất lượng đào tạo lái xe ôtô". Cụ thể: Người học sẽ tập lái mô phỏng trên nhiều loại đường, điều kiện thời tiết, tình huống giao thông khác nhau.

Trên thực tế, từ năm 2001 các cơ sở đào tạo lái xe ôtô đã phải trang bị cabin điện tử cho phòng học kỹ thuật lái xe, theo quy định của Bộ GTVT. Lúc đó, phần lớn những cabin này được nhập khẩu với giá khoảng 200 triệu đồng. Tuy nhiên, từ năm 2007, quy định mới về đào tạo lái xe ôtô lại bỏ yêu cầu trang bị cabin điện tử. Từ đó, cabin điện tử không còn được sử dụng phổ biến trong đào tạo lái xe ôtô ở nước ta. Song đến năm 2022, một lần nữa Bộ GTVT lại quy định các trung tâm đào tạo phải đầu tư thiết bị cabin tập lái để học viên học.