Sớm có giải pháp hỗ trợ người chăn nuôi, bình ổn giá thịt lợn

Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương sẽ sớm có các giải pháp hỗ trợ tiêu thụ, dần bình ổn giá, đảm bảo lợi ích hài hòa của các bên gồm người chăn nuôi, các khâu trung gian, người tiêu dùng. Cho rằng “cần có giải pháp hỗ trợ cho bà con đang có lượng tồn lớn về đàn lợn, chưa xuất chuồng được”, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành giao Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất các giải pháp hỗ trợ về lĩnh vực tài chính.

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nêu rõ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương sẽ khẩn trương có các giải pháp hỗ trợ tiêu thụ, dần bình ổn giá, bảo đảm lợi ích hài hoà của các bên. Ảnh: VGP/Đức Tuân

Chiều 22/10, tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành đã chủ trì cuộc họp nhằm đánh giá thực trạng chăn nuôi, tiêu thụ thịt lợn và giải pháp tăng cường quản lý, bình ổn thị trường nhằm bảo đảm quyền lợi của người chăn nuôi, người tiêu dùng, ổn định sản xuất.

Dự họp có lãnh đạo các Bộ: NN&PTNT, Công Thương, Tài chính, GTVT, Công an, Văn phòng Chính phủ và Ban Chỉ đạo 389.

Các nguyên nhân chính dẫn tới giá thịt lợn hơi giảm

Theo báo cáo của các bộ, ngành chức năng, từ đầu năm đến nay, giá lợn hơi liên tục giảm, đặc biệt từ tháng 9 đến nay, giá lợn hơi giảm mạnh (tháng 3, 4 giá 70.000-75.000 đồng/kg; tháng 8, 9/2021 giá còn 42.000-50.000 đồng; đến thời điểm hiện tại, dao động 35.000-45.000 đồng/kg, đặc biệt có một số địa phương giá xuống dưới 35.000 đồng/kg, 2-3 ngày vừa qua giá có tăng 2-3.000 đồng/kg). Trong khi đó giá thức ăn chăn nuôi tăng cao, gây khó khăn cho người chăn nuôi, nhất là các hộ nông dân chăn nuôi nhỏ lẻ. Giá sản phẩm chăn nuôi nói chung và giá lợn hơi nói riêng vẫn đang ở mức thấp, người chăn nuôi vẫn thua lỗ, nguy cơ ảnh hưởng đến sản xuất, nguồn cung trong những tháng tới, đặc biệt là dịp tết nguyên đán tới đây nếu chúng ta không có giải pháp phù hợp, hữu hiệu.

Tại cuộc họp này, lãnh đạo các bộ, ngành đã phát biểu làm rõ hơn về nguyên nhân dẫn tới giá giảm sâu, trong đó nguyên nhân chủ yếu là do giảm cầu. Bên cạnh đó là việc lưu thông, vận chuyển khó khăn; một số cơ sở sản xuất, chế biến phải tạm dừng hoạt động do không đáp ứng được “3 tại chỗ” khi nhiều địa phương phải thực hiện giãn cách xã hội. Trong khi đó nguồn cung dồi dào (xảy ra không riêng mặt hàng thịt lợn mà cả các loại thực phẩm khác như gà, thủy hải sản). Đến cuối tháng 9 đầu tháng 10/2021, tổng đàn lợn cả nước trên 28 triệu con (đứng thứ 6 thế giới), tăng 5%, sản lượng thịt lợn hơi 9 tháng đạt khoảng 2,9 triệu tấn.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến: Với sự phối hợp giữa các bộ, giao thông vận tải, lưu thông hàng hóa đã thông thoáng. Những ngày gần đây, giá gà, giá thịt lợn đã tăng trở lại. Ảnh: VGP/Đức Tuân

Nói rõ thêm về nguyên nhân, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, do dịch COVID-19 nhiều tỉnh thành trên cả nước thực hiện giãn cách xã hội, các khu công nghiệp, khu chế xuất, các trường học, bếp ăn tập thể cơ bản là ngưng hoạt động; các nhà hàng, quán ăn, khách sạn, chợ đầu mối, chợ dân sinh không hoạt động; ... dẫn đến nhu cầu sử dụng thực phẩm giảm rõ rệt từ 30-50%. Đến nay, mặc dù các địa phương đã trở lại trạng thái bình thường, tuy nhiên lượng nhân công lao động ở các địa phương vẫn chưa quay lại các thành phố lớn để làm việc, các trường học vẫn đóng cửa, các quán ăn mở đón khách với số lượng hạn chế do vậy mức tiêu dùng thực phẩm vẫn còn hạn chế.

Trong khi đó, chu kỳ sản xuất, tăng trưởng, tái đàn vẫn diễn ra bình thường. Từ đó dẫn đến ứ đọng trong tiêu thụ sản phẩm.

“Riêng Thành phố Hồ Chí Minh một ngày tiêu thụ 60 tấn thực phẩm nhưng tự sản xuất được dưới 10%, tất cả nhập từ các tỉnh miền Tây. Nên các sản phẩm chăn nuôi ùn ứ, giá thành giảm”, Thứ trưởng Tiến lấy ví dụ.

Trước tình hình đó, Bộ NN&PTNT quyết định lập hai tổ công tác phía Bắc, phía Nam để tổ chức kết nối giao thông; thúc đẩy xuất khẩu, xúc tiến thương mại. Bộ đã triệu tập cuộc họp để tháo gỡ khó khăn, đặc biệt là xuất khẩu đến các thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đánh giá, xuất khẩu có bước chuyển dịch tích cực, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu tư công nghệ cao theo chuỗi từ giống, thức ăn, giết mổ, chế biến và tiêu thụ. “Với sự phối hợp giữa các bộ, giao thông vận tải, lưu thông hàng hóa đã thông thoáng. Những ngày gần đây, giá gà, giá thịt lợn đã tăng trở lại”.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải: Cần tăng cường các hoạt động truyền thông về giá cả thị trường, tình hình nguồn cung dịch bệnh nhằm tránh tình trạng thiếu thông tin, gây bất ổn thị trường. Ảnh: VGP/Đức Tuân

Nhắc lại việc tầm thời điểm này năm ngoái câu chuyện được bàn tới là giá lợn cao trong khi năm nay lại là câu chuyện giá lợn thấp, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh đến yếu tố cung cầu thị trường. Thị trường mặt hàng thịt lợn trong 9 tháng đầu năm 2021 có sự khác biệt hoàn toàn so với cùng kỳ năm trước do nguồn cung dồi dào và chịu ảnh hưởng lớn của dịch COVID-19.

Nhu cầu tiêu dùng giảm mạnh (trong đó nguyên nhân là hoạt động của các nhà hàng, khách sạn cầm chừng, đặc biệt tại các tỉnh miền Nam).

Trong khi đó, nguồn cung dồi dào (không riêng mặt hàng thịt lợn mà còn có các loại thực phẩm khác như thịt gà, thủy hải sản) khi các cơ sở chăn nuôi tăng đàn hoặc bị tồn đọng do thời gian trước chưa tiêu thụ hết dẫn đến quá lứa.

Tuy nhiên, thực trạng hiện nay là giá thịt lợn thành phẩm chưa giảm tương xứng do với giá lợn hơi. Giá thịt lợn thành phẩm phổ biến ở mức 60.000- 100.000 đ/kg tại chợ và ở mức 98.000- 130.000đ/kg tại siêu thị.

Thứ trưởng Hải nói rõ thêm, trong cơ cấu giá thịt lợn, trung bình 100 kg lợn hơi thu được khoảng 55-60 kg thịt lợn thành phẩm. Như vậy, tỷ trọng giá lợn hơi chỉ chiếm 55-60% trong giá lợn thịt, các chi phí khác vẫn giữ nguyên hoặc tăng (chi phí lao động, xét nghiệm, vận tải...), do đó giá thịt lợn thành phẩm không giảm tương ứng như mức giảm của giá lợn hơi. Đồng thời, tùy theo sở thích tiêu dùng và tỷ lệ các loại thịt lợn thành phảm mà giá bán các loại thịt lợn cũng có sự chênh lệch khác nhau. Một bộ phận người chăn nuôi tồn đọng một lượng lợn chưa bán được do ảnh hưởng của dịch COVID-19 dẫn đến lợn bị quá lứa, khó bán. Đại diện Bộ Công Thương cho rằng, cần tăng cường các hoạt động truyền thông về giá cả thị trường, tình hình nguồn cung dịch bệnh nhằm tránh tình trạng thiếu thông tin, gây bất ổn thị trường, tăng cường hiểu biết của người tiêu dùng đối với thị trường, giá cả mặt hàng thịt lợn.

Tại cuộc họp, các ý kiến cũng đã đề xuất một số giải pháp trước mắt và lâu dài để tháo gỡ những khó khăn cho chăn nuôi lợn, giúp người chăn nuôi giảm bớt khó khăn, có điều kiện tái đàn.

Phó Thủ tướng Lê Văn Thành: Việc tìm ra nguyên nhân và tập trung chỉ đạo để giải quyết vấn đề này là rất cần thiết bởi ảnh hưởng đến hàng chục triệu người dân. Ảnh: VGP/Đức Tuân

Khôi phục hoạt động các chợ đầu mối, chợ truyền thống; mở các cửa hàng bình ổn giá

Phát biểu kết luận, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cho rằng, mức chênh lệch giữa giá xuất chuồng và giá thành phẩm đến tay người tiêu dùng là bất hợp lý, “việc tìm ra nguyên nhân và tập trung chỉ đạo để giải quyết vấn đề này là rất cần thiết” bởi ảnh hưởng đến hàng chục triệu người dân. Vận hành theo cơ chế thị trường, tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, cần có giải pháp điều hành từ các cơ quan Nhà nước.

Đề cập đến nguyên nhân, Phó Thủ tướng nhất trí cho rằng, trước hết là do ảnh hưởng của COVID-19, nhiều địa phương phải giãn cách xã hội, dẫn tới nhu cầu giảm, bà con nông dân chưa thể xuất chuồng đàn lợn, dẫn tới ứ đọng, quá lứa, mà theo Bộ NNPTNT, khi trọng lượng vượt trên 120 kg/con thì khó bán hơn. Bên cạnh đó có nguyên nhân từ chuỗi sản xuất, lưu thông, phân phối, hay việc phục hồi kinh tế đang được triển khai khá tốt nhưng chưa đồng bộ; tiếp cận thị trường của người tiêu dùng chưa đạt như mong muốn.

Từ thực trạng và nguyên nhân trên, chia sẻ khó khăn của người chăn nuôi, Phó Thủ tướng cho biết, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương sẽ khẩn trương có các giải pháp hỗ trợ tiêu thụ, dần bình ổn giá, đảm bảo lợi ích hài hòa của các bên gồm người chăn nuôi, các khâu trung gian, người tiêu dùng. Cho rằng “cần có giải pháp hỗ trợ cho bà con đang có lượng tồn lớn về đàn lợn, chưa xuất chuồng được”, Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất các giải pháp hỗ trợ về lĩnh vực tài chính.

Các bộ, ngành, địa phương, các trung tâm kinh tế lớn phải đẩy nhanh tiến độ phục hồi kinh tế. Bộ Công Thương khẩn trương tổ chức các cuộc họp, làm việc với các địa phương để khôi phục hoạt động các chợ đầu mối, chợ truyền thống theo tinh thần Nghị quyết 128; mở các cửa hàng bình ổn giá để thúc đẩy tiêu dùng. Phó Thủ tướng cũng yêu cầu phải tổ chức thanh, kiểm tra, làm rõ chi phí của từng khâu trong chuỗi giá trị, thanh kiểm tra sự chênh lệch giá bán (giữa giá thịt lợn hơi và giá bán tại chợ, siêu thị); rà soát lại việc xuất – nhập khẩu thịt heo; kịp thời xử lý những vi phạm nếu có.

Bộ NN&PTNT chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan, các địa phương tuyên truyền, làm việc cụ thể với các doanh nghiệp chế biến, các hộ tiêu thụ lớn, các doanh nghiệp có năng lực dự trữ, chế biến để đẩy mạnh tiêu thụ, sử dụng sản phẩm thịt trong nước nhằm chia sẻ bớt khó khăn với người chăn nuôi. Đồng thời, tăng cường quản lý giá bán các sản phẩm đầu vào của ngành, nhất là thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y; xây dựng kế hoạch tái đàn, chăn nuôi theo tín hiệu thị trường đặc biệt cho dịp cuối năm và Tết Nguyên đán.

Bộ GTVT rà soát, nắm rõ thêm tình hình hệ thống lưu thông, vận tải, tránh tình trạng một số nơi “cát cứ”, gây khó khăn cho bà con trong tiếp cận thị trường (phương tiện chuyên chở khó đến với bà con). Phải bảo đảm lưu thông hàng hóa thông suốt, thống nhất trên toàn quốc