Sức bật của một mỏ hầm lò trẻ nhất ngành Than

Những ai đã từng gắn bó với mỏ than Núi Béo hẳn vẫn nhớ hình ảnh những tầng than lộ thiên rộng lớn, nơi hàng trăm chiếc xe tải khổng lồ chở từng khối đất đá, nơi những cỗ máy xúc vươn mình dưới ánh nắng mặt trời. Nhưng rồi, khi nguồn tài nguyên lộ thiên dần cạn kiệt, một quyết định mang tính lịch sử đã được đưa ra. Năm 2017, Than Núi Béo chính thức chuyển sang khai thác hầm lò, bước vào một cuộc cách mạng công nghệ lớn chưa từng có. Trải qua rất nhiều khó khăn, thử thách, mỏ hầm lò trẻ Núi Béo vẫn luôn nỗ lực và kiên định với mục tiêu chinh phục chiều sâu tầng than bằng cơ giới hóa. 

Những ngày đầu tiên triển khai dự án xuống sâu, đã có không ít người lo lắng. Vì khai thác hầm lò không đơn thuần là đào sâu xuống lòng đất, mà còn là cuộc chạy đua với địa chất phức tạp, với điều kiện làm việc khắc nghiệt và với những yêu cầu nghiêm ngặt về công nghệ và an toàn. Nhưng phẩm chất của người thợ mỏ ngành Than là chưa từng ngại gian khó.

Những kỹ sư của TKV và Than Núi Béo khi ấy lao vào nghiên cứu, học tập kinh nghiệm từ các mỏ than hiện đại trên thế giới, từng bước làm chủ công nghệ khai thác mới. Những mét lò đầu tiên được đào trong gian nan, những hệ thống thiết bị tiên tiến lần lượt được lắp đặt, từng đường ray, từng băng tải được hoàn thiện.

Để thực hiện thành công bước chuyển đổi lịch sử này, năm 2020, Đảng bộ Công ty CP Than Núi Béo đã ban hành Nghị quyết số 89 về tăng cường đầu tư xây dựng cơ bản, tập trung đầu tư vào công nghệ hiện đại, đặc biệt là công nghệ đào chống lò bằng vì neo, giúp nâng cao hiệu quả và an toàn trong khai thác.

"Đây là quyết nghị quan trọng nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu chiến lược đề ra tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Công ty lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020-2025, là: Hoàn thành quá trình chuyển đổi sang khai thác hầm lò, đạt công suất thiết kế 2 triệu tấn than hầm lò/năm" - ông Nguyễn Tuấn Dũng, Phó Bí thư Đảng ủy Công ty CP Than Núi Béo - Vinacomin nhấn mạnh.

Trong quá trình triển khai, một nhiệm vụ khó khăn không kém với Công ty là phải đảm bảo có đủ nguồn nhân lực sản xuất hầm lò; trong khi lực lượng lao động của mỏ khi đó hoàn toàn là công nhân khai thác than lộ thiên. Nguồn nhân lực tại chỗ đã nhanh chóng chủ động chuyển đổi nhiệm vụ, kịp thời bắt nhịp với công việc.

Công ty cũng bắt tay ngay vào việc triển khai các chương trình tuyển dụng và đào tạo thợ lò, đặc biệt chú trọng đến việc thu hút lao động từ các vùng sâu, vùng xa. Để hỗ trợ Công ty, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam cũng điều chuyển kỹ sư, cán bộ chỉ huy sản xuất và thợ lò bậc cao từ các đơn vị khác về làm việc.

Và rồi, giữa lòng đất sâu hàng trăm mét, một “thành phố ngầm” dần hiện ra, nơi ánh đèn mỏ le lói soi rọi những con người đang miệt mài ngày đêm chinh phục những tầng than mới. Một trong những dấu mốc quan trọng nhất trong quá trình hiện đại hóa của Than Núi Béo chính là việc xây dựng hệ thống trục tải giếng đứng với độ sâu hơn 400m - công trình được ví như “trái tim” của mỏ hầm lò.

Hệ thống trục tải giếng đứng này có đường kính 6,5m, được trang bị thang máy vận tải siêu tải trọng, giúp đưa công nhân xuống các tầng sâu một cách an toàn và nhanh chóng. Chỉ trong vài phút, những người thợ mỏ đã có thể tiếp cận sân ga giếng chính và từ đó tỏa đi mọi vị trí khai thác.

Tháng 3/2020, Núi Béo đưa lò chợ cơ giới hoá đồng bộ công suất 600.000 tấn than/năm đầu tiên vào hoạt động. Thời điểm đó, Than Núi Béo cũng là một trong những đơn vị đi đầu trong Tập đoàn về áp dụng công nghệ đào chống lò bằng vì neo, giúp nâng cao hiệu quả và an toàn trong khai thác.

Cuối năm 2021, quá trình xây dựng cơ bản Dự án chính thức hoàn thành và những người thợ mỏ Than Núi Béo đã chào đón tấn than hầm lò thứ 1 triệu. Đến năm 2022, công ty đã có gần 2.000 thợ lò. Đây là những bước đệm quan trọng để Núi Béo vươn tới mức sản lượng cao hơn vào những năm sau đó, đồng thời sớm đạt công suất thiết kế là 2 triệu tấn than/năm. 

Khai thác hầm lò không chỉ là việc đào xuống, mà còn là việc mở rộng các đường lò để tiếp cận những vỉa than tốt nhất. Với công nghệ khai thác than bằng lò giếng đứng, Than Núi Béo đã áp dụng hàng loạt công nghệ hiện đại như máy đào lò liên hợp và công nghệ chống lò bằng vì neo, giúp tăng năng suất lên gấp nhiều lần. Than Núi Béo cũng đã đầu tư hệ thống băng tải tự động, giúp than và đất đá được vận chuyển liên tục từ dưới lòng đất lên mặt bằng một cách nhanh chóng và an toàn. Hệ thống này không chỉ giúp giảm chi phí nhân công, mà còn hạn chế bụi than, góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao hiệu suất khai thác. 

Thống kê từ năm 2020-2025, Than Núi Béo đã bốc xúc đất đá đạt trên 4,1 triệu m³; sản xuất xấp xỉ 8 triệu tấn than; đào trên 66.000m lò, trong đó mét lò chống neo là 10.295m; than tiêu thụ hơn 9 triệu tấn; doanh thu 14.527 tỷ đồng; lợi nhuận 325,5 tỷ đồng. Thu nhập bình quân đạt xấp xỉ 20 triệu đồng/người/tháng, vượt 26% so với chỉ tiêu đề ra tại Đại hội Đảng bộ Công ty nhiệm kỳ 2020-2025. Năm 2025, Than Núi Béo phấn đấu sản xuất 2 triệu tấn than nguyên khai, đạt công suất thiết kế. 

Ông Lê Quốc Khang, Phó Giám đốc Công ty cho biết: Xác định đây là nhiệm vụ không đơn giản trong bối cảnh những bất lợi về địa chất và thiếu nguồn nhân lực hầm lò vẫn là trở ngại lớn nhất, ngay từ cuối năm 2024, Than Núi Béo đã xây dựng các giải pháp để từng bước khắc chế những khó khăn này. Năm nay, chúng tôi đã thăm dò địa chất kỹ lưỡng hơn, xây dựng sớm các kịch bản sản xuất, hạn chế tối đa số lần chuyển diện để tập trung ra than. Đồng thời, Núi Béo cũng tiếp tục hành trình xây dựng diện mạo mỏ hầm lò xanh, sạch, hiện đại và chăm lo tốt hơn nữa cho người lao động.