Sức bật ngành Than

Năm 2020, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) ghi dấu ấn tăng trưởng ấn tượng: Sản xuất, kinh doanh được duy trì ổn định, đảm bảo việc làm, thu nhập cho hàng vạn công nhân, đóng góp không nhỏ vào thu ngân sách của tỉnh. TKV nói chung, ngành Than nói riêng đang được kỳ vọng sẽ “gánh” thêm những nhiệm vụ về kinh tế cho một số ngành khác đang gặp muôn vàn khó khăn trước đại dịch Covid-19.

Công nhân Công ty Than Uông Bí điều khiển hệ thống giàn chống trong lò chợ.

Kiên trì "mục tiêu kép"

Năm 2018, TKV vượt qua khủng hoảng tồn kho than, tạo đà tăng tốc trở lại. Từ năm 2019 đến nay, TKV tiếp tục đạt được những thành tích toàn diện, giữ vững vai trò then chốt, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và khẳng định là Tập đoàn lớn mạnh, trụ cột của nền kinh tế.

Năm 2020 là một năm rất đáng nhớ đối với tỉnh Quảng Ninh và ngành Than. Trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn, thách thức chưa từng có do đại dịch Covid-19, là địa bàn trọng điểm tuyến đầu, tỉnh Quảng Ninh đã ưu tiên cao nhất cho công tác phòng, chống dịch, chăm lo, bảo vệ sức khỏe nhân dân. Quyết tâm cùng tỉnh Quảng Ninh đẩy lùi dịch Covid-19, từ năm 2020 đến nay, các doanh nghiệp trong TKV đều đồng bộ triển khai giải pháp vừa phòng, chống dịch Covid-19 vừa tăng sản lượng, năng suất, tiết kiệm chi tiêu, quyết tâm giữ mỏ an toàn.

Kết quả sản xuất, kinh doanh năm 2020 TKV đã “Vượt khó - Bứt phá - Về đích - Hoàn thành” ngoạn mục các chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Cụ thể, than nguyên khai đạt 38,5 triệu tấn, đạt 100% so với kế hoạch năm. Than tiêu thụ đạt 42 triệu tấn. Tổng doanh thu TKV đạt 123.425 tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước 19.500 tỷ đồng, lợi nhuận toàn Tập đoàn đạt gần 3.000 tỷ đồng. Cùng với duy trì sản xuất kinh doanh ổn định, TKV đảm bảo việc làm, thu nhập cho hơn 96.000 người lao động với tiền lương bình quân chung là 12,8 triệu đồng/người/tháng. Đây là tiền đề bứt phá để Tập đoàn tiếp tục ổn định sản xuất trong những năm tiếp theo. Năm 2021, Tập đoàn phấn đấu hoàn thành thắng lợi các chỉ tiêu, nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh. Trong đó, phấn đấu khai thác 38,5 triệu tấn than; tiêu thụ 42 triệu tấn; lợi nhuận phấn đấu 3.000 tỷ đồng. Tính riêng trong quý I/2021, TKV đã khai thác được hơn 9,4 triệu tấn than, tiêu thụ trên 10,4 triệu tấn.

Công ty Than Uông Bí là một trong những đơn vị sản xuất than hầm lò lớn của Tập đoàn. 3 năm gần đây, Than Uông Bí phải đối mặt với nhiều khó khăn khi diện sản xuất ngày càng xuống sâu. Đặc biệt từ năm 2020 đến nay, dịch Covid-19 ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất, kinh doanh của Công ty.

Sớm nhận định tình hình dịch Covid-19 diễn biến rất phức tạp, Than Uông Bí đã chủ động giải pháp phòng chống dịch bệnh, đảm bảo duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định. Công ty đã xây dựng các kịch bản cụ thể ứng phó và phương án tổ chức sản xuất khi xảy ra dịch Covid-19 tại đơn vị. Đồng thời, trang bị khẩu trang và nước rửa tay sát khuẩn cho các phòng, ban; tổ chức ăn ca theo giờ, phun thuốc khử trùng diệt khuẩn tại trụ sở văn phòng công ty, nhà giao ca. Đặc biệt, trong đợt dịch bùng phát cuối tháng 1/2021 vừa qua, Công ty Than Uông Bí đã nhanh chóng kích hoạt công tác phòng, chống dịch Covid-19 ở trạng thái cao nhất.

Áp dụng công nghệ máy khấu than lò chợ cơ giới hóa hạng nhẹ mức -250m đến -100m tại Công ty CP Than Mông Dương.

Ông Phạm Hồng Thái, Giám đốc Công ty Than Uông Bí, cho biết: Việc chủ động các giải pháp phòng, chống dịch đã giúp Công ty giữ vững mỏ an toàn, tạo đà ổn định sản xuất. Hiện Công ty đang tiếp tục thực hiện tốt công tác phòng, chống dịch Covid-19, đồng thời giữ vững nhịp độ sản xuất trong trạng thái bình thường mới, hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch sản xuất, kinh doanh được giao. Đồng thời đẩy mạnh cơ giới hóa phù hợp với điều kiện sản xuất để tăng năng suất, đảm bảo an toàn, cải thiện điều kiện làm việc cho công nhân. Năm 2021, Công ty đặt mục tiêu sản xuất hơn 2,6 triệu tấn. Riêng quý I/2021, Công ty đã khai thác được 575.000 tấn than, tiêu thụ 535.000 tấn, doanh thu hơn 690 tỷ đồng.

Chiến lược "xanh hóa" khai trường

Mục tiêu đến năm 2035 phát triển bền vững ngành Than với sản lượng đạt khoảng 42-55 triệu tấn than thương phẩm, trong đó, TKV và Tổng Công ty Đông Bắc vẫn giữ vai trò chủ đạo sản xuất trên 95% sản lượng than toàn quốc. Cơ hội phát triển có, nhưng thách thức phát triển gặp phải không nhỏ. Trong khi đó, định hướng chiến lược quan trọng của tỉnh Quảng Ninh thời gian qua là đổi mới mô hình tăng trưởng từ “nâu” sang “xanh”. TKV đã triển khai nhiều giải pháp nhằm hiện thực hóa mô hình tăng trưởng này, tập trung dành nguồn lực bảo vệ môi trường, giảm đến mức thấp nhất các tác động xấu đến môi trường vùng mỏ.

Hằng năm, TKV chi gần 1.000 tỷ đồng cho công tác bảo vệ môi trường. Năm 2019, Tập đoàn đã hoàn thành các công trình trong Đề án bảo đảm môi trường cấp bách ngành Than trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh (giai đoạn 2016-2020), trồng cây phủ xanh hơn 1.000ha bãi thải; lắp đặt 38 hệ thống quan trắc môi trường tự động. Ngoài ra, đầu tư và đưa vào vận hành 45 trạm xử lý nước thải mỏ công suất hơn 120 triệu m³/năm, bảo đảm toàn bộ nước thải hầm lò được xử lý theo tiêu chuẩn.

Đến nay TKV đã đầu tư và đưa vào vận hành 45 trạm xử lý nước thải mỏ công suất hơn 120 triệu m3/năm.

Các đơn vị thuộc TKV cũng đầu tư máy phun sương dập bụi cao áp để tăng hiệu quả chống bụi, áp dụng giải pháp vận chuyển than bằng băng tải để giảm thiểu bụi, tiếng ồn gây ảnh hưởng đến khu dân cư, đô thị. Đáng chú ý, TKV sẵn sàng di chuyển nhiều phân xưởng, nhà máy sản xuất than ra khỏi các trung tâm, góp phần cải thiện môi trường cảnh quan và phát triển đô thị của Vùng mỏ.

Điển hình nhất là vào giữa năm 2019, TKV đã chấm dứt hoạt động Nhà máy Tuyển than Nam Cầu Trắng (quy mô rộng gần 33ha). Để thực hiện việc di dời nhà máy theo đúng tiến độ, TKV đã đầu tư 1.600 tỷ đồng vào Trung tâm Chế biến và kho than tập trung vùng Hòn Gai; nạo vét luồng cảng Làng Khánh phục vụ việc di chuyển vị trí sản xuất mới. Giai đoạn 1, TKV xây dựng trạm sàng công suất 2,5 triệu tấn than/năm; hệ thống kho than nguyên khai sức chứa 48.000 tấn; hệ thống băng tải kín vận chuyển than từ các mỏ Hà Lầm, Hòn Gai về Trung tâm.

Với chủ trương vừa tận thu tối đa nguồn tài nguyên, vừa đảm bảo môi trường sinh thái, TKV đã thực hiện các dự án đầu tư xây dựng công trình khai thác hầm lò, chuyển dần từ việc khai thác than lộ thiên sang khai thác hầm lò. Điển hình như dự án hầm lò của Công ty Than Hà Lầm, có thể cho phép khai thác than ở độ sâu -300. Kế đến là Công ty CP Than Núi Béo đầu tư xây dựng công trình khai thác than hầm lò, công suất 2 triệu tấn than/năm. Đây là hai dự án đầu tiên trong lộ trình giảm dần và tiến tới dừng hẳn việc khai thác than lộ thiên trên địa bàn TP Hạ Long, theo cam kết giữa TKV với tỉnh.

Với chủ trương đúng đắn cùng nhiều dự án trọng điểm mà TKV triển khai đã cơ bản khắc phục bất cập về bài toán môi trường, giải quyết hài hòa mâu thuẫn giữa việc khai thác than, phát triển công nghiệp nặng với phát triển du lịch, dịch vụ trên cùng một địa bàn.

Hệ thống phun sương tự động tại kho chứa than Cảng Điền Công giúp giảm thiểu bụi phát tán ra môi trường xung quanh.

Ông Đặng Thanh Hải, Tổng Giám đốc TKV, nhấn mạnh: Giai đoạn 2021-2025, TKV tiếp tục hoàn thiện mô hình "Sản xuất và Thương mại than" theo hướng đa dạng các chủng loại than nhập khẩu với than sản xuất trong nước cung cấp cho các khách hàng trong và ngoài nước. Thực hiện đúng lộ trình kết thúc khai thác đối với các dự án khai thác lộ thiên trên địa bàn TP Hạ Long; nghiên cứu giải pháp về khai thác, sử dụng đất đá thải mỏ làm vật liệu san lấp mặt bằng các dự án, công trình xây dựng theo hướng kinh tế tuần hoàn; tiếp tục thực hiện tốt công tác hoàn nguyên môi trường.

Năm 2021, TKV phấn đấu trồng cây phủ xanh 90-100ha. Ảnh chụp tại khu vực bãi thải Bàng Nâu, mức +50 phường Mông Dương, TP Cẩm Phả.

Đáng chú ý, trong năm 2021, Tập đoàn sẽ hoàn thành các vành đai cây xanh ngăn bụi xung quanh khu vực chân bãi thải Bằng Nâu, Đông Cao Sơn và khu vực giáp dân cư; cải tạo phục hồi môi trường và trồng cây phủ xanh 90-100ha. Từng bước thực hiện mô hình “Xanh hóa môi trường khai thác mỏ" và “Đưa công viên vào trong mỏ, nhà máy”. Tập đoàn sẽ ưu tiên cải thiện điều kiện làm việc, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động; làm tốt công tác đảm bảo an toàn và bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất kinh doanh.