Tại sao bạn phải chứng minh “Tôi không phải robot”?

Đã không ít lần bạn phải đánh dấu vào ô “Tôi không phải robot” (I’m not a robot) sau khi nhập thông tin vào một website nào đó. Tiếp theo, bạn có thể phải vượt qua một bài test tìm hình ảnh nữa. Bạn tự hỏi vì sao phải làm những bước đó? Lời giải thích có ngay bên dưới!

Chặn bot

Một trong những hệ quả của việc ứng dụng máy tính vào vận hành xã hội loài người là nhiều hệ thống dễ dàng bị thao túng để tự động thực hiện những ý đồ của kẻ đứng sau. Những chương trình tự động đó được gọi là “bot”, viết tắt của “robot”.

Bot có thể gây ra đủ loại rắc rối trên mạng internet. Nhằm ngăn ngừa điều đó, vào thập niên 1990, các nhà nghiên cứu máy tính đã phát minh ra một kỹ thuật gọi là CAPTCHA (Completely Automated Public Turing test to tell Computers and Humans Apart) nhằm sàng lọc những con bot tìm cách nhập thông tin vào các website.

Sẽ có nhiều trường hợp, người chủ website muốn đảm bảo rằng một con người “bằng xương bằng thịt” đang nhập thông tin vào website của họ. Ví dụ, khi bạn tạo hoặc đăng nhập vào tài khoản (để ngăn lừa đảo hoặc hack), khi đăng bình luận (để ngăn spam), và khi mua hàng hay vé (để ngăn đầu cơ)...

Và đó là lý do tại sao bạn phải chứng minh mình không phải là một con robot.

Tại sao phải làm bài test tìm hình ảnh?

CAPTCHA ban đầu là hình ảnh đi kèm ký tự, số, hoặc từ viết bằng các loại font uốn lượn, thường bị che khuất bởi những đường kẻ ngang hay hiệu ứng nhiễu hạt để vô hiệu hóa các thuật toán thị giác máy tính. Từ năm 2007, một dự án gọi là reCAPTCHA được khởi động nhằm tận dụng bài test CAPTCHA cho những mục đích có ý nghĩa khác, ví dụ như số hóa sách và huấn luyện các thuật toán học máy - reCAPTCHA cũng yêu cầu bạn phải đánh dấu vào ô “I’m not a robot”.

Năm 2009, Google mua lại reCAPTCHA và bắt đầu sử dụng nền tảng này để giải mã các địa chỉ trong Google Street View, bằng cách... mượn vài giây công sức của mỗi người thực hiện bài test này (có người đã tìm cách kiện Google vì hành vi ăn cướp trắng trợn sức lao động vào năm 2015, nhưng vụ kiện sau đó đã bị hủy bỏ).

Ngày nay, khi bạn thực hiện một bài test reCAPTCHA, bạn đang giúp Google huấn luyện các mô hình học máy AI bằng cách chỉ ra các vật thể trong những bức ảnh mà thông thường máy tính thường có thể gặp vấn đề nhận biết. Do đó, thật mỉa mai khi bạn cứ nghĩ mình đang giúp ngăn chặn lũ bot, nhưng trên thực tế lại đang giúp chúng trở nên ưu việt hơn trong những tác vụ nhận diện hình ảnh, vốn cực kỳ cần thiết để... đánh bại CAPTCHA trong tương lai.

Và bằng cách chỉ ra những vạch ngựa vằn, đèn giao thông, cầu, xe cộ..., bạn cũng đang giúp huấn luyện thế hệ xe ô tô tự hành của tương lai - dù rằng vào năm 2019, Google từng khẳng định dữ liệu reCAPTCHA sẽ không được sử dụng cho mục đích đó.