Tại sao một số người có thể ăn mãi mà không béo?

Bạn đã bao giờ tự hỏi làm thế nào một số người vẫn gầy dù họ ăn rất nhiều, trong khi đó, bạn chỉ cẩn uống nước thôi cũng tăng cân?

Một nghiên cứu được thực hiện bởi một nhóm các nhà nghiên cứu Cambridge, đã tiết lộ rằng một số người có một mã di truyền độc đáo giúp họ duy trì trọng lượng cơ thể trong suốt cuộc đời của họ. Mặc dù nghiên cứu trước đây đã làm sáng tỏ ảnh hưởng của di truyền đối với bệnh béo phì, nhưng thay vào đó, nghiên cứu gần đây này lại tập trung vào tình trạng gầy.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí PLOS Genetics , là nghiên cứu lớn nhất thuộc loại này cho đến nay. Nhóm nghiên cứu đã so sánh DNA của khoảng 14.000 người và tách thành các nhóm cân nặng khác nhau để tìm ra cách các gen có thể ảnh hưởng đến cân nặng của một người.

Sadaf Farooqi, giáo sư tại Viện Khoa học Chuyển hóa Wellcome-MRC tại Đại học Cambridge, đã dẫn đầu cuộc nghiên cứu được hỗ trợ bởi Hội đồng Nghiên cứu Châu Âu và Wellcome. Mục tiêu của nghiên cứu là kiểm tra cách thức và lý do tại sao một số người dễ dàng có thân hình mảnh mai hơn những người khác. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra các gen bị lỗi là nguyên nhân gây ra tình trạng béo phì nghiêm trọng thường xảy ra từ khi còn trẻ. Tuy nhiên, nghiên cứu cụ thể này đã gợi ý rằng sự kết hợp của các gen "gầy", hay nói đúng hơn là sự vắng mặt của các "gen liên quan đến béo phì" có thể giúp một người sở hữu thân hình mảnh mai hơn những người khác.

Giáo sư Farooqi và nhóm của ông, phối hợp với Tiến sĩ Inês Barroso của Wellcome, đã thu thập và so sánh DNA của khoảng 14.000 người tham gia, trong đó 1.622 người là những người gầy, 1.985 tình nguyện viên được xếp vào loại béo phì nghiêm trọng, và 10.433 người còn lại có cân nặng bình thường.

DNA của con người được tạo thành từ một chuỗi các phân tử được gọi là "cặp bazơ". Các chữ cái A, C, G và T đại diện cho các cặp cơ sở và các chuỗi của chúng tạo nên vùng di truyền liên quan trực tiếp đến cân nặng. Các gen của chúng ta quy định cách cơ thể chúng ta hoạt động và các biến thể, chẳng hạn như các đặc điểm như màu mắt, màu tóc và tất nhiên, cân nặng.

Nhóm nghiên cứu trước đó đã tìm ra một số biến thể di truyền có liên quan đến bệnh béo phì. Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra các vùng di truyền mới có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng gầy khỏe mạnh. Bốn khu vực mới vừa được phát hiện trên gen di truyền của con người có tác động trực tiếp tới cân nặng trẻ sơ sinh, cung cấp bằng chứng về cân nặng khi sinh có liên quan đến sức khỏe lúc trưởng thành.

Khi nghiên cứu và so sánh DNA của những người tham gia, giáo sư Farooqi và nhóm của ông đã tìm thấy một số biến thể di truyền trước đây đã được xác định là gây ra bệnh béo phì. Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây đã tiết lộ các vùng di truyền mới, một số trong số đó được cho là nguyên nhân gây ra bệnh béo phì nghiêm trọng, trong khi những vùng khác được cho là có vai trò gây ra tình trạng gầy khỏe mạnh. Để tìm hiểu xem các gen này ảnh hưởng đến cân nặng của một người như thế nào, các nhà nghiên cứu đã tính đến tất cả các biến thể di truyền khác nhau và đưa ra điểm số rủi ro di truyền.

Như họ đã nghi ngờ, những người béo phì có điểm số nguy cơ di truyền cao hơn khiến họ có nhiều khả năng bị thừa cân hơn những người có cân nặng bình thường. Mặt khác, những người gầy có điểm số rủi ro di truyền thấp hơn đáng kể. Họ cũng thiếu các biến thể di truyền được biết là nguyên nhân gây ra bệnh béo phì. Do đó, nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người luôn gầy dù họ có ăn uống như thế nào đi nữa cũng có một số gen quy định cân nặng của họ.

Kết quả nghiên cứu giúp xác nhận, có 3 khu vực đã được xác định trước và 4 khu vực mới phát hiện nằm trên gen di truyền có liên quan trực tiếp tới cân nặng. Một trong những khu vực di truyền mới cũng liên quan đến huyết áp ở tuổi trưởng thành, cung cấp manh mối giữa cân nặng khi sinh và huyết áp. Hai khu vực khác quyết định chiều cao khi trưởng thành, cho thấy sự góp mặt của gen tăng trưởng rất sớm kể từ khi phôi thai được hình thành và phát triển. Mặc dù gen có thể xác định cân nặng của một người, nhưng điều đó không có nghĩa là người ta nên từ bỏ một chế độ ăn uống lành mạnh.

Phân tích hơn 20.000 gen từ những mẫu mô mỡ của hơn 800 phụ nữ ở Anh và của hơn 600 người khác đến từ Iceland, các nhà khoa học đã phát hiện thấy gen KLF14 có vai trong quan trọng trong việc làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường và bệnh báo phì.

Tiến sĩ Tim Spector, người đứng đầu cuộc nghiên cứu, cho biết: "Đây là nghiên cứu có quy mô đầu tiên cho thấy sự ảnh hưởng của gen tới quá trình trao đổi chất trong cơ thể, cụ thể là nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường và bệnh béo phì".

Hiện khoảng 1/10 người trưởng thành trên thế giới (500 triệu người) mắc bệnh béo phì. Con số này gấp đôi so với những năm 1980. Tại Mỹ, bệnh liên quan tới béo phì đã chiếm gần 10% ngân sách (147 tỷ USD/năm) dành cho cho y tế của quốc gia này. Còn ở Anh, 62% người trưởng thành mắc bệnh béo phì.