"Tăng cường giáo dục, hành động cụ thể, hợp tác quốc tế về bảo vệ môi trường"

Ra mắt từ tháng 9/2015, tuy còn non trẻ nhưng Hội Giáo dục và Bảo vệ môi trường Hạ Long (GD&BVMT) đã sớm khẳng định được vai trò của mình trong tuyên truyền thay đổi nhận thức của cộng đồng bằng những hành động cụ thể. Năm 2018, Hội thực hiện chủ đề “Đổi mới, nâng cao phương thức hoạt động của Hội; tình nguyện tham gia bảo vệ và nâng cao chất lượng môi trường tự nhiên”.

Nhân dịp này, phóng viên báo Quảng Ninh có cuộc trò chuyện với đồng chí Hoàng Văn Hải, Phó Bí thư Tỉnh Đoàn, Chủ tịch Hội GD&BVMT Hạ Long.

- Được biết ngay từ đầu, Hội đã xác định hành động vì môi trường  gắn liền với sự phát triển bền vững của tỉnh. Đồng chí có thể chia sẻ về quá trình thành lập hội, nơi vẫn được nhiều người ví là "sứ giả" về BVMT ?

+ Sự phát triển kinh tế nhanh, mạnh, đặc biệt các hoạt động công nghiệp, khai thác khoáng sản đặt môi trường, nhất là môi trường biển trước nhiều áp lực. Theo đánh giá khoa học, Việt Nam, trong đó có tỉnh Quảng Ninh đã và sẽ phải bị ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu. Hệ quả là sự phát triển đó đã ảnh hưởng “sát sườn” tới cuộc sống người dân, làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Rõ ràng nhất là những tác động từ việc nước biển dâng, trận mưa lũ lịch sử năm 2015… ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống.

Trước thực tế đó, nhiều cơ quan, tổ chức và cộng đồng xã hội đã tổ chức các hoạt động, đưa ra nhiều giải pháp chung tay BVMT. Các hội, nhóm tình nguyện cũng hoạt động tích cực. Tuy nhiên, các hoạt động có điểm chung là chưa được kết nối, chưa đều đặn, chưa rõ  nét... Từ thực trạng này, bám sát chỉ đạo của tỉnh, xu thế chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”, tháng 7/2015, Hội GD&BVMT Hạ Long đã được đồng thuận thành lập qua Quyết định số 1918/QĐ-UBND của UBND tỉnh Quảng Ninh.

- Vậy Hội làm gì để thu hút sự tham gia, góp sức của các bạn trẻ, của cộng đồng ?

+ Đó là vấn đề chúng tôi đặc biệt quan tâm để đưa các hoạt động giáo dục, BVMT đi vào thực tế, hiệu quả. Ngay sau khi ra mắt, Hội đã phối hợp tổ chức chương trình "Vì một Hạ Long xanh” vệ sinh bãi biển, lắp đặt 30 thùng rác dọc Cảng tàu khách quốc tế Tuần Châu, tuyên truyền cho du khách về BVMT. Hoạt động này được cộng đồng, du khách quốc tế đánh giá cao. Đó là những kết quả đáng khích lệ, tạo niềm tin, sự hưởng ứng của các thành viên, cộng đồng.

Trước đó, Hội đã xác định mục tiêu, nhiệm vụ hết sức cụ thể của nhiệm kỳ 2015-2020 như: Tham mưu, xây dựng được cơ chế, điều kiện cụ thể để tổ chức thực hiện công tác giáo dục và BVMT. Hằng năm, Hội vận động từ 50.000 - 60.000 thanh thiếu nhi và nhân dân tham gia các hoạt động ra quân vệ sinh môi trường trên địa bàn và phấn đấu đến năm 2020, duy trì và thành lập mới ít nhất 10 câu lạc bộ, hội, nhóm, kết nối các câu lạc bộ chưa thuộc tổ chức Hội, khai thác các dự án BVMT…

Đoàn viên thanh niên, tình nguyện viên tham gia thu gom rác và thể hiện tình yêu với Hạ Long trong khuôn khổ chương trình Dự án Liên minh Hạ Long - Cát Bà, tháng 1/2017.

Ngoài ra, Hội đã tổ chức đoàn đi thực tế và tọa đàm về môi trường; tham quan, học tập các mô hình sinh kế kết hợp ứng phó với biến đổi khí hậu, sáng kiến kết hợp giữa thanh niên và người dân địa phương tại Nam Định; tham góp và kêu gọi giúp hỗ trợ người dân vùng biển ở Hội nghị về quản lý tài nguyên, môi trường tại Hà Nội với sự tham gia của các tổ chức quốc tế MCD, IUCN, USAID...

Với chức năng chính là giáo dục nâng cao nhận thức về BVMT, Hội đã tập trung vào việc phát triển các công cụ, tài liệu giáo dục môi trường, bao gồm cả các phương tiện truyền thông và các sản phẩm tuyên truyền; hỗ trợ và phát triển các tổ chức và mạng lưới tình nguyện viên BVMT; nghiên cứu, đào tạo và tư vấn các dịch vụ công trong giáo dục và BVMT; giới thiệu và chia sẻ các kinh nghiệm về giáo dục và BVMT với các tổ chức, cá nhân.

Xác định rõ đối tượng, Hội xây dựng và thực hiện công tác tuyên truyền giáo dục môi trường, hướng tới cộng đồng, trường học, ngành Du lịch, ngành Công nghiệp và các làng chài trên địa bàn trung tâm là TP Hạ Long và các địa phương phụ cận. Để tăng tính hiệu quả, Hội phối hợp với các cơ quan chức năng trong tỉnh xây dựng, phát triển và thực hiện các chương trình giáo dục môi trường gắn với việc triển khai hoạt động du lịch sinh thái trên Vịnh Hạ Long.

- Thời gian qua, Hội chú trọng, đề cao những hoạt động thực tế, bền vững vì cộng đồng. Vậy các hoạt động BVMT được hội triển khai ra sao?

+ Đúng vậy! Hội đã tổ chức hàng loạt các hoạt động ra quân dọn dẹp, thu gom rác BVMT biển, đặc biệt là môi trường Di sản Vịnh Hạ Long nhân các sự kiện, ngày lễ như: Biển và Hải đảo Việt Nam, Ngày Môi trường thế giới, Giờ trái đất... Thời gian qua, chúng tôi còn chú trọng các hoạt động cải thiện môi trường nước, điều kiện sống của người dân vùng khó, nuôi trồng thủy, hải sản bền vững, đem lại những lợi ích thiết thực cho cộng đồng trên biển.

Cụ thể, đầu năm 2017, Hội đã nắm bắt và khảo sát thực trạng sử dụng nước cho sinh hoạt hàng ngày ở xã vùng xa Đồng Lâm (huyện Hoành Bồ). Thay vì sử dụng nguồn nước suối không đảm bảo vệ sinh, các thành viên trong Hội đã nghiên cứu, thiết kế thiết bị lọc nước từ than hoạt tính và các hợp chất khác, thí điểm cho 10 hộ gia đình sử dụng. Sau đó, chuyển giao lại, hướng dẫn người dân cách thực hiện. Đến nay, nhân dân xã Đồng Lâm đã có nước hợp vệ sinh để sử dụng. Còn nhớ năm 2015, Hội cùng HTX Dịch vụ nuôi trồng phát triển thủy sản Trường Giang triển khai mô hình nuôi tôm hùm xanh tại xã Bản Sen (huyện Vân Đồn), tận dụng tối đa nguồn thức ăn, không gây ô nhiễm môi trường. Đây là những cách làm, mô hình hay vừa đem lại lợi ích cho cộng đồng vừa BVMT. Rõ ràng, những hoạt động thực tế, hiệu quả như trên là động lực mạnh mẽ thúc đẩy hoạt động BVMT, thu hút sự ủng hộ, đồng thời gợi mở nhiều cách làm hay của Hội.

- Được biết, Hội cũng đề cao việc tham gia, phối hợp với các dự án, tổ chức quốc tế. Vậy hoạt động này có tác động như thế nào đối với hoạt động của Hội?

+ Thời gian qua, Hội đã chủ động hợp tác, triển khai các dự án phối hợp về giáo dục và BVMT, ứng phó với biến đổi khí hậu, quản lý nguồn tài nguyên bền vững với các tổ chức phi chính phủ, cá nhân như MCD, IUCN, JICA… Hiệu quả của các dự án đưa lại rất khả quan. Một câu chuyện chúng tôi còn nhớ rõ là việc Hội phối hợp với IUCN, USAID... mời Đại sứ Hoa Kỳ Ted Osius tới Hạ Long tham gia các hoạt động trò chuyện với học sinh, cùng thành niên thu gom rác trên Vịnh Hạ Long. Những hoạt động như vậy có tác dụng cổ vũ, tuyên truyền, động viên lớn với phong trào BVMT trên địa bàn tỉnh.

Có thể thấy, các dự án đều có hình thức tiếp cận thú vị, hiệu quả qua nhiều hoạt động trực quan, sinh động. Hiện có các dự án được triển khai như: Mô hình đồng quản lý nguồn tài nguyên ven biển khu vực Vịnh Hạ Long, hướng dẫn người dân đánh bắt, nuôi trồng thủy sản thân thiện với môi trường. Các dự án như Con thuyền mơ ước; dự án EKOCENTER - Trung tâm hỗ trợ và phát triển cộng đồng tại khu vực phường Hà Phong (TP Hạ Long)... đã huy động nguồn lực hỗ trợ Đoàn thanh niên tổ chức các hoạt động BVMT, ứng phó với biến đổi khí hậu… Tất cả đều đem lại nhiều lợi ích thiết thực về hoạt động BVMT ở địa phương.

Đoàn viên thanh niên tham gia dọn vệ sinh môi trường ven bờ Vịnh Hạ Long khu vực Cột 5, Cột 8 trong lễ ra quân Tháng Thanh niên năm 2018.

- Là tổ chức hội, cán bộ, thành viên Hội đều làm việc kiêm nhiệm, không được cấp kinh phí. Vậy khó khăn này có cản trở hoạt động của Hội không?

+ Quả thật, ban đầu mọi hoạt động đều khó khăn bởi Hội là tổ chức xã hội, tự nguyện và không có kinh phí hoạt động. Nhưng “cái khó ló cái khôn”, BCH Hội đã chủ động phối hợp với hoạt động của Đoàn Thanh niên, với các sở, ngành, đồng thời liên hệ, phối hợp hiệu quả với các tổ chức, cá nhân vận động các nguồn lực, khai thác các dự án về BVMT. Điển hình như: Phối hợp với Công ty CP Xây dựng và Phát triển hạ tầng Quảng Ninh và HTX Dịch vụ nuôi trồng phát triển thủy sản Trường Giang triển khai mô hình nuôi tôm hùm xanh tại xã Bản Sen (Vân Đồn); phối hợp với Công ty TNHH Công nghệ Môi trường Quảng Ninh trồng 600 cây sấu ở Tiên Yên; phối hợp với Trung tâm Bảo tồn sinh vật biển và phát triển cộng đồng MCD...

Xác định phát triển thành viên, các câu lạc bộ, nhóm, tổ cơ sở... rất quan trọng, như "cánh tay nối dài" cho Hội để hoạt động sát thực, hiệu quả hơn, Hội đã có 2 CLB là CLB Trường ĐH Hạ Long và Cao đẳng Y tế Quảng Ninh, thành lập năm 2016, có nhiều hoạt động hiệu quả về tuyên truyền giáo dục BVMT. Năm 2018, chúng tôi sẽ củng cố và phát triển tổ chức Hội, các tổ chức thành viên, câu lạc bộ theo sở thích, nghề nghiệp và trong các trường học.

Về lâu dài, Hội cũng phấn đấu đến năm 2020 sẽ duy trì và thành lập mới ít nhất 10 câu lạc bộ, hội, nhóm, kết nối các câu lạc bộ chưa thuộc tổ chức Hội, tập hợp được thường xuyên 10.000 tình nguyện viên bảo vệ môi trường... Năm 2018 này, Hội sẽ tiếp tục tập trung công tác tuyên truyền giáo dục, nâng cao nhận thức về BVMT cho đoàn viên, thanh niên và nhân dân. Một trong những hoạt động quan trọng của Hội là tập trung công tác phối hợp, khai thác các nguồn lực từ các tổ chức, cá nhân để triển khai các hoạt động giáo dục và BVMT bền vững trên địa bàn tỉnh.

- Xin cảm ơn đồng chí!

Tạ Quân (Thực hiện)