Tết ở các xã vùng sâu, vùng xa

Trước đây khi Chương trình xây dựng nông thôn mới chưa được triển khai, nhiều thôn, bản ở các xã vùng sâu, vùng xa của tỉnh Quảng Ninh giống như ốc đảo vì giao thông không thuận lợi, người dân rất khó qua lại giao lưu với các địa phương khác nhất là ngày tết, thế nhưng bà con vẫn có cách tổ chức tết cho riêng mình.

Người Sán Chỉ sống tập trung nhiều ở xã Đại Dực (Tiên Yên). Những ngày tết, người Sán Chỉ thường treo phong bao lì xì trước cổng để mong cầu sự may mắn đến với mình. Ông Sằn A Dùng, thôn Khe Mươi, xã Đại Dực, bảo: Phong bao lì xì với mong muốn người nhận “phát tài, phát lộc” và một năm mới hạnh phúc. Người lớn lì xì cho trẻ con thể hiện sự quan tâm yêu thương và mong ước con, cháu chăm ngoan học giỏi, không đau ốm, bệnh tật… Người già được con cháu mừng tuổi thể hiện lòng kính trọng, lời chúc nhiều sức khỏe, sống thọ cùng con cháu. Như vậy, phong bao lì xì thể hiện trong đó bao mong ước của cuộc sống và được người Sán Chỉ chúng tôi trân trọng treo ở trước cửa.

Từ ngày 27 tháng Chạp, người Sán Chỉ đã bắt đầu lo gói bánh chưng ăn tết. Bánh chưng tròn dài, nhân thịt và đỗ xanh có điểm thêm chút lá cơm lông để nhân bánh có màu đỏ với mong ước may mắn đầu năm mới. Ngày tết, bà con dân bản tụ tập lại cùng nhau tổ chức các trò chơi dân gian như kéo co, đẩy gậy, đánh quay, đánh cù, ném còn, riêng tục lệ hát Soóng cọ không thể thiếu trong những ngày này. Họ hát giao duyên, các bản hát đối với nhau, hát nhóm nam nữ, nội dung của các bài hát đề cập đến nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội, tình yêu đôi lứa, tình yêu thiên nhiên, quê hương đất nước, tình yêu lao động. Nhiều đôi trai gái đã nên duyên từ các buổi đi hát như thế.

Ở thôn Nà Bấc, xã Đông Hải (Tiên Yên) chỉ có một bộ phận nhỏ 92 hộ người Sán Chỉ/120 hộ dân. Nà Bấc nằm cách xa xã Đại Dực gần 20km, trước đây đường sá rất khó đi nên bà con không thể đến vui chung cùng người Sán Chỉ ở Đại Dực. Vậy là, hàng năm nếu không xảy ra dịch bệnh, tại thôn Nà Bấc bà con thường tổ chức ngày hội văn hóa thể thao Sán Chỉ theo quy mô nhỏ, nhưng cũng có đầy đủ lễ cúng tổ tiên, các trò chơi đẩy gậy, kéo co, chơi cầu trinh - là các môn thể thao người Sán Chỉ rất ưa thích.

Xã Đài Xuyên (Vân Đồn) đã hoàn thành Chương trình xây dựng nông thôn mới từ tháng 6/2021. Trước đây, Đài Xuyên luôn là một trong các xã nghèo nhất huyện, đặc biệt là thôn Đài Van, 100% là đồng bào dân tộc Dao, đường sá đi lại cũng vô cùng gian nan, để vào được thôn đi bộ còn khó, nay đường sá đã bê tông hóa. Thế nhưng dù những năm khó khăn nhất, ngày tết bà con đều mặc trang phục truyền thống, hát Pả dung với nhau. Nhiều gia đình tổ chức gói bánh chưng dài, bánh gù, bánh mật là các loại bánh truyền thống của người Dao và một số dân tộc khác.

Còn ở trung tâm xã Đài Xuyên, hàng năm (nếu không xảy ra dịch Covid-19) thì cứ mùng 2 hay mùng 3 tết, UBND xã Đài Xuyên lại tổ chức Hội cờ người cho bà con trên địa bàn, với quy mô hoành tráng không thua kém các hội cờ người cấp huyện ở các địa phương khác. Hội Cờ người đã được người dân trong xã hưởng ứng rất nhiệt tình, nguồn kinh phí cho ngày hội đều được huy động đóng góp xã hội hóa.

Ở các địa phương khác khi tổ chức chơi cờ người, quân cờ có cả nam lẫn nữ, nhưng ở Đài Xuyên thì quân cờ hoàn toàn là các cô gái tuổi từ 16 đến 18 tuổi. Tiêu chuẩn được đặt ra khi tham gia làm quân cờ ở Đài Xuyên, các cô gái phải đáp ứng điều kiện là chưa chồng, có vẻ ngoài dễ nhìn, sống trong các gia đình có văn hóa tốt. Ngày hội cờ người hàng năm được tổ chức ở Đài Xuyên là ngày hội chung thắm tình đoàn kết của tất cả các dân tộc trên địa bàn xã. 

Đến nay, tinh thần đoàn kết của người dân các xã vẫn được duy trì, để có cái tết vui hơn khi cuộc sống của họ đã ngày càng được nâng cao hơn.