Bài 3: Lời giải nào cho bài toán thiếu công nhân?

Dự báo giai đoạn 2018-2020, nhu cầu lao động của các doanh nghiệp trong KCN trên địa bàn tỉnh lên tới trên 21.100 người. Theo đó, số lượng lao động trong KCN năm 2020 sẽ tăng gấp đôi so với hiện tại. Đây là sức ép rất lớn đối với tỉnh trong việc đào tạo, quản lý nguồn lao động, hỗ trợ doanh nghiệp trong các KCN thu hút lao động, đảm bảo hoạt động sản xuất, kinh doanh.

[links()]

NHÌN RA TỈNH BẠN 

Đoàn công tác của tỉnh thăm Khu nhà ở xã hội - KCN Nhơn Trạch, huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai. Ảnh: Hồng Nhung

Trong quá trình phát triển KCN, hầu hết các tỉnh, thành phố như: Bình Dương, Đồng Nai, TP Hồ Chí Minh,  Hà Nội, Bắc Ninh… đều gặp phải tình trạng thiếu hụt lao động. Để khắc phục tình trạng này, nhiều tỉnh đã xây dựng các chính sách, giải pháp để cung ứng đủ nguồn lao động cho các doanh nghiệp.

Theo khảo sát của Sở LĐ,TB&XH, hiện các tỉnh, thành đều tập trung vào hai nhóm giải pháp chính, đó là hỗ trợ doanh nghiệp tuyển dụng lao động và giữ người lao động làm việc ổn định, lâu dài trong các doanh nghiệp. Đối với nhóm giải pháp thứ nhất, các địa phương sẽ nâng cao năng lực hoạt động của các trung tâm dịch vụ việc làm, tăng cường thông tin thị trường lao động; tăng sự phối hợp giữa doanh nghiệp với chính quyền và các cơ sở giáo dục nghề nghiệp để đào tạo theo địa chỉ. Một số tỉnh cũng đã xây dựng các cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp tuyển dụng lao động ở các tỉnh ngoài. Đối với nhóm giải pháp thứ hai, tăng cường cải thiện đời sống vật chất, tinh thần, điều kiện làm việc cho người lao động; nâng cao ý thức pháp luật cho các doanh nghiệp và người lao động. Nhiều địa phương đã dành quỹ đất đáng kể để xây dựng nhà ở xã hội dành cho đối tượng công nhân, xây dựng đồng bộ với hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao, trường học, y tế… đảm bảo ổn định cuộc sống cho người lao động trong KCN.

Đoàn công tác của tỉnh Quảng Ninh làm việc với Công ty CP Dệt Texhong Nhơn Trạch (tỉnh Đồng Nai). Ảnh: Hồng Nhung

Điển hình như tỉnh Đồng Nai đã quan tâm phát triển hệ thống nhà ở xã hội, tăng cường đào tạo nghề gắn với nhu cầu của doanh nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp tuyển dụng lao động... Đặc biệt, Đồng Nai đã quan tâm dành quỹ đất và có cơ chế hỗ trợ vay vốn ưu đãi cho các nhà đầu tư phát triển hệ thống nhà ở xã hội và hỗ trợ người lao động mua hoặc thuê nhà. Giai đoạn 2008 - 2020, tỉnh này dành quỹ đất gần 630ha để phát triển nhà ở công nhân. Từ năm 2014 đến nay, Đồng Nai đã bàn giao hơn 2.700 căn nhà ở cho người lao động có thu nhập thấp và dự kiến giai đoạn 2016 – 2020 sẽ bàn giao thêm khoảng 20.000 căn.

Một yếu tố góp phần gỡ những “nút thắt”  thiếu hụt lao động cho doanh nghiệp trong KCN của Việt Nam hiện nay đó là xu hướng dịch chuyển lao động trong khối ASEAN. Mới đây nhất, ngày 14/11, lãnh đạo các nước trong khối ASEAN đã ký kết văn kiện “Đồng thuận ASEAN về bảo vệ và thúc đẩy quyền của người lao động di cư” trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 31 và các hội nghị cấp cao liên quan được tổ chức tại Manila (Philippines). Theo ông Đào Ngọc Dung, Bộ trưởng Bộ LĐ,TB&XH, đây là cơ sở pháp lý quan trọng để bảo vệ quyền và lợi ích cho lao động di cư. Việt Nam sẽ chủ động chuẩn bị đầy đủ cơ chế, chính sách, thể chế để tạo điều kiện cho lao động Việt Nam di cư dịch chuyển. Đồng thời, sẵn sàng tiếp nhận lao động dịch chuyển đến Việt Nam, trong đó chú trọng lao động trình độ cao, chuyên gia kỹ thuật làm việc tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài.

CẦN CƠ CHẾ HỖ TRỢ

Theo số liệu Ban Quản lý KKT tỉnh cung cấp, dự báo giai đoạn 2018-2020, nhu cầu lao động của các doanh nghiệp trong KCN trên địa bàn tỉnh lên tới trên 21.100 lao động. Đây là sức ép rất lớn đối với tỉnh trong việc đào tạo, quản lý nguồn lao động, hỗ trợ doanh nghiệp trong các KCN thu hút lao động, đảm bảo hoạt động sản xuất, kinh doanh.

“Hữu xạ tự nhiên hương”, trước hết các doanh nghiệp cần tích cực cải thiện chế độ tiền lương, môi trường làm việc để thu hút và giữ chân người lao động. Bên cạnh đó, Quảng Ninh cũng đang nghiên cứu xây dựng cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp tuyển dụng lao động, trước mắt là ưu tiên cung ứng lao động cho các nhà máy của Tập đoàn Texhong (KCN Hải Yên, TP Móng Cái và KCN Texhong Hải Hà) và Công ty Yazaki (KCN Đông Mai, TX Quảng Yên), tăng cường các phiên giao dịch việc làm, kết nối với thị trường lao động các tỉnh lân cận. Đồng thời có cơ chế hỗ trợ người lao động để họ yên tâm gắn bó và đóng góp vào sự phát triển chung của tỉnh. Đây là một trong những nội dung được đồng chí Vũ Thị Thu Thủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh tại cuộc làm việc với các sở, ngành, địa phương bàn các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong KCN tuyển dụng lao động vào trung tuần tháng 6/2017.

Cuối tháng 10/2017, đoàn công tác của tỉnh Quảng Ninh do đồng chí Nguyễn Đức Long, Chủ tịch UBND tỉnh làm trưởng đoàn đã đi tham quan, học tập kinh nghiệm tại tỉnh Đồng Nai về cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội, thu hút lao động cho các doanh nghiệp trong KCN, KKT. Sau chuyến đi này, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở LĐ,TB&XH chủ trì phối hợp với Sở Xây dựng, Ban Quản lý KKT và các đơn vị liên quan tiếp tục hoàn thiện “Chương trình triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách về thu hút lao động làm việc tại các KCN, KKT và các dự án lớn trên địa bàn đến năm 2020”.

Đồng thời, nghiên cứu cơ chế hỗ trợ tín dụng từ nguồn ngân sách tỉnh để cho vay đối với các tổ chức, doanh nghiệp đầu tư phát triển nhà ở đáp ứng cho nhu cầu của người lao động trong các KCN, KKT; hỗ trợ tín dụng cho vay đối với lao động làm việc trong các KCN, KKT trên địa bàn tỉnh có nhu cầu mua, thuê nhà ở xã hội. Tỉnh cũng đã chỉ đạo Sở Xây dựng, các địa phương rà soát, đánh giá tổng thể các khu nhà trọ, nhà cho thuê do nhân dân tự xây dựng trên địa bàn tỉnh để đề xuất về tiêu chuẩn, quy mô, diện tích từng gian nhà ở, từng nhà ở cho thuê trọ và các biện pháp quản lý nhà nước đối với nhà trọ, đảm bảo huy động được nguồn lực xã hội, sát với nhu cầu thực tiễn trong xã hội về nhà ở công nhân.

Đại diện Công ty Texhong Ngân Hà ký hợp tác đào tạo nghề với Trường Cao đẳng Việt - Hàn Quảng Ninh. Ảnh: Phương Thúy

Theo thông tin từ Sở LĐ,TB&XH, 5 nhóm giải pháp chính đang được cơ quan này tham mưu cho tỉnh để sớm ban hành chương trình triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách về thu hút lao động làm việc tại các KCN, KKT và các dự án lớn trên địa bàn đến năm 2020, bao gồm: Chính sách nhà ở cho công nhân; chính sách đào tạo nghề; hỗ trợ tiền trông trẻ cho lao động nữ có con nhỏ dưới 36 tháng; hỗ trợ tiền đi lại trực tiếp cho lao động trong các KCN ở xa nơi làm việc từ 15 km trở lên; hỗ trợ cho các doanh nghiệp hoạt động dịch vụ việc làm.

Hiện Sở LĐ,TBXH cũng đang tiếp tục đẩy mạnh các nhiệm vụ của ngành trong việc đào tạo nghề, giải quyết việc làm, đặc biệt là các giải pháp đảm bảo cung – cầu lao động; đào tạo nghề gắn với nhu cầu của doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp trong KCN. Đồng thời đầu tư nâng cao hiệu quả hoạt động của Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh, tích cực thông tin thị trường lao động và hỗ trợ doanh nghiệp.

Tin tưởng rằng, Chương trình triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp cấp bách về thu hút lao động làm việc tại các KCN, KKT và các dự án lớn trên địa bàn đến năm 2020 sẽ là cú huých hỗ trợ tích cực cho các doanh nghiệp trong KCN trên địa bàn tỉnh thu hút đủ số lượng và chất lượng nguồn lao động, đáp ứng yêu cầu sản xuất, kinh doanh. Đây là những động thái tích cực của Quảng Ninh thể hiện tinh thần “Đồng hành cùng doanh nghiệp” theo Nghị quyết 35 của Chính phủ.

Phương Thúy – Minh Đức