Tiếp sức cho doanh nghiệp khôi phục sản xuất

Chỉ còn 250 doanh nghiệp hoạt động cầm chừng trong tổng số 75.000 doanh nghiệp tại đồng bằng sông Cửu Long. Các doanh nghiệp đã “kiệt sức” không thể khôi phục sản xuất nếu không được tiếp sức, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn kịp thời.

Ba tháng qua, kể từ khi dịch bệnh Covid-19 lần thứ 4 bùng phát đã khiến đồng bằng sông Cửu Long thiệt hại nặng nề, nhất là từ giữa tháng 7, khi nhiều tỉnh, thành phố phía nam đồng loạt giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ để phòng, chống dịch Covid-19 khiến hoạt động kinh tế bị đóng băng, tê liệt hoàn toàn.

Không trụ nổi với “3 tại chỗ”

Ông Nguyễn Phương Lam, Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) chi nhánh tại Cần Thơ - Chủ tịch Hội đồng các Hiệp hội doanh nghiệp đồng bằng sông Cửu Long cho biết, toàn vùng có hơn 75.000 doanh nghiệp, nhưng hiện chỉ còn khoảng 250 doanh nghiệp đang hoạt động cầm chừng. Từ tháng 6 đến hết tháng 8 đã có gần 10.000 doanh nghiệp trong vùng rút khỏi thị trường (tạm dừng kinh doanh, ngừng hoạt động và giải thể), tương đương 20% doanh nghiệp hiện có đã biến mất. Những doanh nghiệp còn hoạt động chỉ đáp ứng 20 - 40% công suất.

“Vùng này thiệt hại lớn là vì ngành chủ lực chế biến, nguyên liệu không thể lưu trữ hay bảo quản lâu được. Cá, tôm, trái cây phải thu hoạch, không thì hao tốn chi phí rất lớn. Thu hoạch thì để đâu, bảo quản tồn trữ như thế nào? Không chỉ trước mắt không có nguyên vật liệu sản xuất, chế biến, mà trong thời gian tới sẽ không còn nguồn cung ứng. Vì nông dân, trang trại đã không còn hoạt động nhiều, không đủ khả năng tái sản xuất do thiệt hại từ dịch bệnh”, ông Nguyễn Phương Lam nói.

Ông Hồ Việt Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh An Giang cho biết, doanh nghiệp của địa phương này khó khăn chồng chất. Chỉ trong 3 tháng qua đã có 1.087 doanh nghiệp ở An Giang ngừng hoạt động và phá sản.

Còn tỉnh Đồng Tháp có gần 2.600 doanh nghiệp đóng cửa, tạm ngưng hoạt động, chiếm gần 90% tổng số doanh nghiệp trên địa bàn. Riêng TP Cần Thơ, có đến 9.800 doanh nghiệp đóng cửa, ngưng hoạt động trong thời gian giãn cách xã hội.

Ông Ngô Văn Chơn, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần May Tây Đô, TP Cần Thơ cho biết, đơn vị có 1.300 lao động, đã áp dụng “3 tại chỗ” nhưng chi phí quá cao mà hiệu xuất rất thấp. Công ty đã dừng hoạt động từ ngày 16/7 đến nay.

“Hiện tại, chúng tôi phải ngừng đơn hàng và phải đàm phán lại với nhiều khách hàng. Không đáp ứng kịp thời và đúng cam kết hợp đồng, công ty đứng trước nguy cơ bị nhiều khách hàng “truyền thống” hơn 20 năm qua từ bỏ”, ông Chơn nêu khó khăn.

Tổng Giám đốc Công ty Caseamex Võ Đông Đức chuyên chế biến cá tra phi-lê xuất khẩu tại khu công nghiệp Trà Nóc, TP Cần Thơ, nói rằng, doanh nghiệp đang gặp bế tắc vì sản xuất thủy sản không giống với các ngành hàng khác. Cá tra phải chế biến cá tươi sống, vận chuyển từ ao đến nhà máy. Công nhân trong nhà máy phải có đủ các khâu, là chuỗi liên hoàn, khép kín. Cắt giảm lao động khiến công ty gặp khó khăn từ việc không có người bắt cá từ ao nuôi, công nhân trong nhà máy không đủ số lượng tham gia chuỗi sản xuất.

“Cá trong ao phải cho ăn, không cho ăn thì cá chết, nhưng cho ăn thì cá quá size (kích cỡ)”, ông Đức chia sẻ và nói thêm: “Chúng tôi đã thử mô hình “3 tại chỗ” nhưng không hiệu quả do không đủ quy mô để sản xuất. Công nhân mong muốn được về nhà sau giờ làm việc để nghỉ ngơi tái tạo sức lao động. 100% doanh nghiệp chế biến cá tại khu công nghiệp Trà Nóc phải ngừng sản xuất cũng vì “3 tại chỗ” không hiệu quả, không đáp ứng yêu cầu”.

Cùng quan điểm, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Sóc Trăng Trần Khắc Tâm cho rằng, việc áp dung mô hình “3 tại chỗ” trong thời gian dài gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp vì chỉ hoạt động cầm chừng 20-30% công suất, doanh nghiệp chấp nhận thua lỗ để duy trì sản xuất, giữ đơn hàng nhưng hầu hết doanh nghiệp không thể tiếp tục duy trì, không trụ nổi với “3 tại chỗ”.

Nguyên nhân là do năng lực tài chính của doanh nghiệp và sức ép tâm lý của người lao động, tinh thần sa sút, lo lắng. Trong thời gian ngắn nhưng địa phương ban hành quá nhiều chính sách gây biến động quá lớn.

Cần đòn bẩy tín dụng, lộ trình sau giãn cách

Ông Phạm Thái Bình, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (quận Thốt Nốt, TP Cần Thơ) cho biết, đơn hàng tháng 8 và tháng 9 của công ty có hơn 120 container với 25.000 tấn gạo xuất khẩu nước ngoài.

“Nhưng đến nay công ty chỉ xuất được 28 container. Hiện tại chúng tôi chỉ làm cầm chừng, chủ yếu là các mặt hàng gạo cứu trợ trong nước”, ông Phạm Thái Bình quả quyết.

Theo ông Phạm Thái Bình, Cần Thơ bước vào thu hoạch vụ lúa thu đông từ giữa tháng 9 với hơn 75.000 ha, tương đương 600.000 - 700.000 tấn lúa. Trong khi các doanh nghiệp lúa gạo đang tồn kho 85%, nhưng buộc thu mua lúa cho nông dân nên gặp rất nhiều khó khăn và áp lực tài chính.

Nói về kế hoạch tái khởi động sản xuất kinh doanh sau thời gian dài phòng chống dịch bệnh, nhiều doanh nghiệp tại TP Cần Thơ lo lắng trước thời gian giãn cách xã hội kéo dài (đến ngày 18/9). Mặc dù, doanh nghiệp đã có những kiến nghị đến chính quyền thành phố nhưng vẫn chưa có lộ trình “mở cửa” cho doanh nghiệp khôi phục sản xuất kinh doanh.

Trao đổi với phóng viên Báo Nhân Dân ngày 12/9, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Cần Thơ Nguyễn Văn Hồng nói, các sở, ngành đang xây dựng phương án trình lãnh đạo thành phố. “Sớm nhất cũng đến thứ ba (ngày 14/9) mới có”, ông Nguyễn Văn Hồng thông tin.

Ông Nguyễn Phương Lam cho biết, VCCI tại Cần Thơ đã xây dựng lộ trình sau giãn cách. Giai đoạn 1 (thời gian 14 ngày, từ 15/9) nới lỏng giãn cách, cho phép tái sản xuất kinh doanh có điều kiện. Đây là giai đoạn đầu tái sản xuất, các doanh nghiệp sẽ tham gia giới hạn, chủ yếu sản xuất cầm chừng, tiêu thụ lượng nguyên vật liệu tồn kho. Giai đoạn 2 (thời gian 60 ngày, từ 30/9) mở rộng sản xuất có điều kiện và liên kết vùng nguyên liệu các tỉnh trong vùng. Đây là giai đoạn các doanh nghiệp có thể phục hồi tốt, khả năng sản xuất ổn định, tiêu thụ lượng nguyên vật liệu tồn kho hay thu mua trong nội tỉnh, thành sẽ đến ngưỡng.

Ngoài ra, các doanh nghiệp đã gửi kiến nghị đến VCCI tại Cần Thơ và lãnh đạo 13 tỉnh, thành phố đồng bằng sông Cửu Long, Chính phủ với mong muốn được tiếp sức, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn để khôi phục sản xuất sau thời gian dài “kiệt sức” vì chống chọi với dịch bệnh. Đặc biệt là cần có giải pháp thay thế cho “3 tại chỗ”, có lộ trình nghiên cứu giải pháp sống chung với dịch; kiến nghị Chính phủ có chỉ đạo thực hiện các chính sách tài chính, tín dụng tốt để tạo đòn bẩy mạnh mẽ cho doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh trở lại. Chính quyền các địa phương xem xét hỗ trợ phí xét nghiệm Covid-19 cho doanh nghiệp, có quy định hướng dẫn liên ngành về phương thức vận chuyển hàng hóa, thu hoạch nông sản cho bà con nông dân tới vụ thu hoạch.

Các cơ quan ban ngành đẩy nhanh thủ tục, chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp và người lao động theo Nghị quyết 68/NQ-CP và Quyết định 23/2021/QĐ-TTg của Thủ tướng chính phủ.

Đặc biệt là trao quyền cho doanh nghiệp trong việc tổ chức sản xuất lâu dài, cho doanh nghiệp chủ động, chịu trách nhiệm trước pháp luật. Khi đó, cơ quan nhà nước không tham gia quá sâu vào công tác tập hợp, phân công, sắp xếp, bố trí nhân sự, công tác điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

“Vì cơ quan nhà nước không nắm bắt và biết hết các công đoạn, các dây chuyền sản xuất, các yêu cầu kỹ thuật trong chuỗi sản xuất của doanh nghiệp nên để doanh nghiệp tự tổ chức quản lý, tự chịu trách nhiệm. doanh nghiệp mong muốn chính quyền các cấp không quá cứng nhắc trong quy định làm cho doanh nghiệp vốn đã quá khó khăn lại càng khó khăn hơn bởi những quy chế, quy trình, quy định”, ông Nguyễn Phương Lam phân tích.