Tôn vinh người phụ nữ qua các lễ hội ở miền Đông

Những ngày đầu xuân, nhiều lễ hội văn hóa - thể thao được tổ chức ở các xã vùng cao thuộc các huyện miền Đông của tỉnh. Trong đó, nhiều môn thể thao một thời là “độc quyền” của đàn ông, thì nay có rất nhiều phụ nữ tham gia.

Trong các lễ hội tổ chức gần đây, chị em tỏ ra có ưu thế hơn phái mạnh, bởi họ tham gia tất cả các môn thi, trong khi nhiều môn đàn ông không thể tham gia, như thi nấu xôi ngũ sắc, trưng bày các món ăn dân tộc...

Thi bắn nỏ nữ tại Lễ hội Văn hóa - Thể thao dân tộc Sán Chỉ năm 2019, xã Đại Dực (huyện Tiên Yên).

Chúng tôi có mặt tại Lễ hội Văn hóa - Thể thao dân tộc Sán Chỉ diễn ra cuối tháng 2 vừa qua tại xã Đại Dực (huyện Tiên Yên). Tại khu vực thi bắn nỏ, nhiều đấng mày râu trầm trồ khen cô gái bắn một loạt mũi tên trúng đích. Môn bắn nỏ nhiều năm trước chỉ có đàn ông tham gia, bởi xuất phát từ tập quán xưa, đàn ông đi săn bắn, phụ nữ quán xuyến việc nhà. Nhưng nay, gần đến lễ hội hằng năm, chị em cũng tập bắn nỏ để khi tham gia hội thi được tốt hơn. Anh Triệu Đình Bảo, một cổ động viên môn bắn nỏ nữ nói: “Phụ nữ là phái đẹp. Đàn ông đến xem không chỉ để xem họ mạnh, yếu thế nào, mà còn để thấy họ uyển chuyển, duyên dáng ra sao nữa...”.

Chị em thể hiện sự khéo léo trong môn đánh quay ở Lễ hội đình Lục Nà (huyện Bình Liêu).

Từ Lễ hội đình Lục Nà, tổ chức tại xã Lục Hồn (huyện Bình Liêu) năm 2015, lần đầu tiên người ta thấy xuất hiện môn đánh quay của nữ. Môn đánh quay của người dân tộc thiểu số miền Đông một thời là môn chơi độc quyền của đàn ông. Con quay thường được làm từ một khúc gỗ dẻ, gỗ gụ có đường kính khoảng 20cm. Người đẽo quay phải có bàn tay khéo léo để đẽo con quay của mình tròn đều, giúp cho quay xoay tròn được lâu. Quay to như vậy, với đàn ông phải khỏe mới chơi được. Con quay nặng, người chơi quấn dây dưới chân con quay rồi giơ lên cao quật mạnh xuống dưới, mạnh mẽ nhưng phải khéo léo để con quay quay đều. Người chơi tiếp theo phải tìm cách chọi trúng vào con quay của đối thủ để khiến nó ngừng quay. Ngay cả đàn ông có sức khỏe tốt chơi cũng còn khó. Vậy nhưng từ năm 2015 đến nay, môn chơi này ở Bình Liêu có nhiều phụ nữ tham gia. Ở các xã vùng cao như Đồng Tâm, Lục Hồn (huyện Bình Liêu), hầu như ở thôn, bản nào cũng có đội đánh quay nữ. Con quay dành cho phái nữ nhỏ hơn của nam, nhưng đội chơi nữ 4 người, đông hơn đội nam chỉ có 2 người. Người đánh quay giỏi thường được rất nhiều người thích, bởi thể hiện được sự khéo léo, biết giữ thăng bằng cho cuộc sống gia đình.

Đá bóng giờ không còn là môn độc quyền của nam giới ở huyện Bình Liêu.

Cũng từ Lễ hội đình Lục Nà năm 2018, chị em lại khẳng định không thua kém phái mạnh qua môn bóng đá nữ. Cái hay của chị em dân tộc thiểu số là họ không mặc "quần đùi, áo số" giống như các cầu thủ nam, mà giữ nguyên quần áo đặc trưng của dân tộc mình. Với trang phục váy, áo cộc, chị em vẫn chạy, chuyền bóng một cách dễ dàng, lại tạo nét độc đáo riêng. Thường thì ít phụ nữ thích đá bóng, nhưng với phụ nữ dân tộc thiểu số ở huyện Bình Liêu thì hầu như ở thôn, bản nào cũng có chị em là cầu thủ.

Xã Đài Xuyên - một xã đặc biệt khó khăn của huyện Vân Đồn, hằng năm thường tổ chức lễ hội cờ người vào dịp Tết Nguyên đán. Điều đặc biệt trong lễ hội này hằng năm là hình ảnh người phụ nữ rất được tôn vinh. Bởi các quân cờ - “linh hồn” của lễ hội cờ, đều là con gái. Theo Ban tổ chức hội cờ người ở xã Đài Xuyên thì ngày hội đầu xuân, hình ảnh tươi vui của các cô gái sẽ đem lại nhiều may mắn cho mọi người trong năm mới.

Trong tiếng trống hội ngày xuân rộn ràng ở khắp các lễ hội ở các huyện miền Đông của tỉnh, hình ảnh phụ nữ xuất hiện ngày càng nhiều, ở cả những vị trí mà tưởng như chỉ đàn ông mới chiếm lĩnh...

Công Thành