Về quản lý môi trường kinh doanh du lịch của tỉnh

Nội dung chất vấn: Đề nghị Sở Du lịch cho biết thực trạng và biện pháp quản lý môi trường kinh doanh du lịch của tỉnh thời gian tới?

Trả lời của Sở Du lịch:

1. Về những vấn đề liên quan đến du lịch lữ hành được đại biểu HĐND tỉnh quan tâm

Thời gian gần đây, UBND tỉnh và các sở, ngành, địa phương đã quyết liệt chấn chỉnh môi trường kinh doanh du lịch. Tình hình hoạt động kinh doanh lữ hành đã đi vào ổn định, không còn tình trạng chèo kéo, ép khách du lịch vào các điểm mua sắm, giá tour đã phản ánh đúng chất lượng dịch vụ cung cấp cho du khách. 6 tháng đầu năm nay, Quảng Ninh đón 5,8 triệu lượt khách, tăng 12% so với cùng kỳ (khách quốc tế đạt 2,07 triệu lượt, tăng 9%); tổng thu từ du lịch 8.300 tỷ đồng, tăng 23%. Riêng đối với thị trường Trung Quốc, đã đón 660.000 lượt khách, tăng 37% so với cùng kỳ; chiếm 41% tổng khách du lịch quốc tế lưu trú trên địa bàn.

Đại biểu HĐND tỉnh Trần Thị Thuỳ Liên chất vấn về việc chấn chỉnh hoạt động lữ hành trên địa bàn, tại kỳ họp thứ 5, HĐND tỉnh khoá XIII. Ảnh: Thanh Tùng

Bên cạnh đó, hoạt động du lịch còn bộc lộ một số tồn tại: Hoạt động bán hàng cho du khách còn tiềm ẩn nhiều vấn đề ảnh hưởng đến môi trường du lịch; dẫn đến sự “tiếp tay” cho một số doanh nghiệp lữ hành, hướng dẫn viên cùng các đối tác nước ngoài bán tour dưới giá thành, lấy tiền từ dịch vụ mua sắm của các cơ sở bán hàng có hành vi lừa đảo khách du lịch, đặc biệt là khách Trung Quốc, lấy lãi suất cao gấp nhiều lần so với giá trị thật của hàng hoá để bù đắp cho các dịch vụ trong chương trình, ảnh hưởng xấu đến môi trường kinh doanh du lịch của địa phương và quyền lợi của du khách. Hiện tại, khách du lịch Trung Quốc qua cửa khẩu quốc tế Móng Cái chủ yếu gồm 2 đối tượng: Sử dụng hộ chiếu vào Việt Nam và sử dụng “Giấy thông hành xuất nhập cảnh” do Trung Quốc cấp vào Khu kinh tế cửa khẩu tham quan du lịch theo quy định tại Nghị định số 29/2008/NĐ-CP. Trên địa bàn tỉnh có 47 doanh nghiệp lữ hành đón khách du lịch Trung Quốc qua cửa khẩu Móng Cái (26 doanh nghiệp lữ hành có trụ sở chính tại Quảng Ninh, 21 doanh nghiệp lữ hành có trụ sở chính ở các địa phương khác, chủ yếu tại Hà Nội).

Nhiều năm trở lại đây, các doanh nghiệp lữ hành Trung Quốc liên tục ép các doanh nghiệp du lịch Việt Nam nhận khách với mức giá thấp, thậm chí có những chương trình du lịch với giá “0 đồng”. Các doanh nghiệp lữ hành nhận khách của Việt Nam buộc phải đưa khách đến các địa điểm bán hàng lưu niệm; ép khách mua thêm các tour du lịch với giá cao, gây bức xúc cho du khách và ảnh hưởng đến hình ảnh du lịch Quảng Ninh. Phương thức này bộc lộ tính thiếu minh bạch, nhất là về tài chính, chất lượng hàng hoá.

Về tính chất: Đây là loại hình tour du lịch giá rẻ, được hiểu là các công ty lữ hành của hai bên (Việt Nam - Trung Quốc) làm tour thấp dưới giá thành, dưới chi phí thực tế, nhằm thu hút khách du lịch, đặc biệt đối với dòng khách lẻ. Hình thức này đã xuất hiện ở một số thị trường du lịch trên thế giới, như: Thái Lan, Hàn Quốc, Myanmar, thị trường nội địa Trung Quốc... Tại Việt Nam đã diễn ra ở một số địa phương: Đà Nẵng, Khánh Hoà. Tại Quảng Ninh diễn ra ở Hạ Long, Móng Cái, Đông Triều. Trong tháng 3 và 4-2017, lượng du khách Trung Quốc đến Việt Nam qua cửa khẩu Quốc tế Móng Cái tăng mạnh kèm theo sự bùng nổ hoạt động tour kinh doanh giá rẻ, tour “0 đồng”, trung bình 1.200 khách/ngày, vào dịp cao điểm trên 5.000 khách/ngày, qua đó gây sự lộn xộn tại cửa khẩu Quốc tế Móng Cái.

Biện pháp ngăn chặn:

Thời gian qua, Quảng Ninh đi đầu cả nước trong việc đưa ra một số quy định nhằm ngăn chặn tình trạng trên. Cụ thể: Ban hành quy định mức giá sàn tối thiểu cho các doanh nghiệp lữ hành đón khách Trung Quốc làm cơ sở cho việc kiểm soát giá tour và tính thuế đối với các doanh nghiệp; ban hành quy định về mức giá dịch vụ tối thiểu đối với du khách để kiểm soát chất lượng dịch vụ; ban hành các bảng thông báo giá dịch vụ, khuyến cáo dành cho khách du lịch để khách biết, tránh tình trạng bị các doanh nghiệp lữ hành, hướng dẫn viên lừa mua thêm dịch vụ với giá cao, mua bán tại các cửa hàng “chặt chém” du khách; làm việc với cơ quan quản lý du lịch của tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc) để phối hợp xử lý, ngăn chặn hoạt động kinh doanh lữ hành chất lượng kém. Đồng thời, tăng cường công tác thanh, kiểm tra đối với các công ty lữ hành, hướng dẫn viên, các cơ sở bán hàng lưu niệm; triển khai chiến dịch cao điểm thanh tra, kiểm tra gắt gao, quyết liệt đối với hoạt động kinh doanh lữ hành, các khách sạn, nhà hàng, cơ sở kinh doanh dịch vụ, điểm tham quan, mua sắm...; xử lý nghiêm các vi phạm với mức cao nhất, đặc biệt là các điểm bán hàng cho khách du lịch Trung Quốc. Cùng với đó, quản lý chặt chẽ mục đích nhập cảnh của người nước ngoài và xử lý nghiêm các cá nhân người nước ngoài nhập cảnh hoạt động du lịch trái pháp luật và tiến hành điều tra xác minh những doanh nghiệp vi phạm, tiến hành khởi tố, làm điểm đối với những trường hợp vi phạm; thanh tra tỉnh chủ trì, phối hợp với Sở Du lịch, Cục Thuế, Chi cục QLTT tỉnh và các đơn vị, địa phương có liên quan để tiến hành kiểm tra một số doanh nghiệp lữ hành trong việc chấp hành pháp luật Nhà nước và các quy định của tỉnh về hướng dẫn viên, hợp đồng với các đối tác trong và ngoài nước, chương trình tham quan, nộp thuế... Lãnh đạo tỉnh đã trực tiếp chỉ đạo kiểm tra thực địa các địa bàn trọng điểm, như Hạ Long, Móng Cái và yêu cầu cương quyết xử lý các sai phạm. UBND tỉnh đã ban hành văn bản về việc tăng cường quản lý hoạt động phục vụ khách du lịch trên địa bàn tỉnh, quy định các tiêu chí bắt buộc phải thực hiện đối với các cơ sở bán hàng phục vụ khách du lịch, đặc biệt là khách Trung Quốc. Các sở, ngành, địa phương đã ban hành nhiều văn bản; tập trung nhiều biện pháp để ổn định tình hình.

Kết quả xử lý đợt cao điểm:

Các địa phương Hạ Long, Móng Cái, Đông Triều tổ chức 18 cuộc thanh, kiểm tra các doanh nghiệp lữ hành, các điểm dịch vụ mua sắm hàng hoá. Tổng tiền phạt 3 lĩnh vực lữ hành, hướng dẫn viên, cơ sở mua sắm cho khách du lịch trên 1 tỷ đồng; tước quyền sử dụng giấy phép kinh doanh lữ hành quốc tế đối với 5 doanh nghiệp trong thời hạn 12 tháng;

- Về hướng dẫn viên du lịch: Kiểm tra gần 300 lượt hướng dẫn viên, xử phạt 72 trường hợp với tổng số tiền 385.515.000 đồng, tịch thu 10 thẻ giả, 2 thẻ hết hạn, tước quyền sử dụng thẻ hướng dẫn viên du lịch đối với 2 trường hợp.

- Về cơ sở mua sắm: Đã thu hồi, dừng hoạt động của 24 điểm bán hàng trên toàn địa bàn tỉnh, xử phạt 4 cửa hàng (1 đơn vị là Công ty TNHH Ngọc Rồng đã bị phạt 400 triệu đồng về hành vi niêm yết giá bằng ngoại tệ).

- Sở Du lịch gửi Thanh tra Bộ VH,TT&DL và Sở Du lịch Hà Nội xử lý 2 công ty lữ hành vi phạm; bàn giao 28 thẻ hướng dẫn viên du lịch giả cho Cục An ninh kinh tế tổng hợp, Bộ Công an để điều tra xử lý.

Bên cạnh đó, các sở, ngành, địa phương phổ biến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, của tỉnh và tổ chức cho các doanh nghiệp kinh doanh lữ hành ký cam kết thực hiện nghiêm các quy định về kinh doanh lữ hành; đề nghị các cơ quan báo chí, truyền thông cùng vào cuộc để phối hợp tuyên truyền cho các hoạt động của tỉnh. Nhờ đó, tình hình hoạt động kinh doanh lữ hành đón khách Trung Quốc đã được cải thiện. Do không có nguồn thu từ hoạt động bán hàng, bán tour du lịch ngoài chương trình, nên một số công ty lữ hành phải hạn chế đón khách giá rẻ, các doanh nghiệp đã phải yêu cầu phía đối tác Trung Quốc tăng giá tour...

2. Giải pháp tổng thể để quản lý môi trường kinh doanh du lịch của tỉnh thời gian tới

UBND tỉnh đã chỉ đạo thực hiện đồng bộ một số giải pháp:

(1) Các sở, ngành, địa phương, đơn vị, doanh nghiệp thực hiện nghiêm các văn bản của UBND tỉnh đã ban hành, nhất là thực hiện Quyết định số 3486/2015/QĐ-UBND ban hành Quy chế tạm thời về quản lý hoạt động kinh doanh lữ hành khách Trung Quốc qua các cửa khẩu đường bộ của tỉnh tham quan, du lịch trên địa bàn tỉnh. Sở Du lịch chịu trách nhiệm chấn chỉnh, xử lý nghiêm các đơn vị lữ hành, hướng dẫn viên du lịch vi phạm việc đưa khách đến các điểm mua sắm không nằm trong chương trình du lịch, đưa khách vào các cơ sở bán hàng đang bị dừng hoạt động hoặc chưa đủ điều kiện hoạt động; các công ty lữ hành bán tour dưới giá thành; các công ty lữ hành mua bán tư cách pháp nhân đón khách du lịch.

(2) UBND các huyện, thị xã, thành phố chịu trách nhiệm toàn diện đối với hoạt động dịch vụ du lịch và hoạt động của các cơ sở bán hàng, đơn vị lữ hành phục vụ khách du lịch trên địa bàn; kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm; quyết định việc tạm dừng hoặc cho phép các cơ sở bán hàng tiếp tục hoạt động.

(3) Cục Thuế tỉnh chịu trách nhiệm quản lý chặt chẽ việc tuân thủ, chấp hành các quy định pháp luật về quản lý thuế, quản lý hoá đơn bán hàng hoá, dịch vụ; thường xuyên khảo sát, xác minh các dấu hiệu bất thường trong kê khai thuế của các lĩnh vực kinh doanh, cơ sở kinh doanh; đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong lĩnh vực thuế, hướng dẫn các tổ chức kinh tế, hộ cá nhân triển khai phần mềm quản lý hoá đơn điện tử, máy tính tiền, phần mềm bán hàng..; NHNN Chi nhánh Quảng Ninh chỉ đạo các ngân hàng thương mại tuân thủ nghiêm các quy định về mở và quản lý tài khoản, dịch vụ thanh toán, thẻ ngân hàng, thiết bị chấp nhận thẻ (POS), quản lý ngoại hối trong hoạt động thanh toán.

(4) Phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý phía Trung Quốc trong việc áp dụng các giải pháp quản lý đã được hai bên thống nhất; yêu cầu các sở, ngành, địa phương tăng cường phối hợp giải quyết kiểm tra, xử lý các vi phạm liên quan đến môi trường kinh doanh du lịch, nhất là tại các địa bàn trọng điểm về du lịch; tiếp tục đẩy mạnh giáo dục, tuyên truyền, nâng cao nhận thức, đặc biệt là việc cung cấp thông tin đầy đủ cho khách du lịch. Kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành T.Ư chỉ đạo các tỉnh, thành phố, đặc biệt là các địa bàn trọng điểm về du lịch triển khai đồng bộ công tác quản lý lữ hành, đặc biệt là hoạt động lữ hành khách Trung Quốc, quản lý duyệt nhân sự nhập, xuất cảnh, quản lý thuế. Kiến nghị Chính phủ cho phép tỉnh Quảng Ninh được ban hành Quy chế tạm thời về tổ chức và quản lý hoạt động lữ hành khách du lịch Trung Quốc sử dụng hộ chiếu qua cửa khẩu Quốc tế Móng Cái.